2 dni wolne za oddanie osocza - przedsiębiorca płaci a państwo zarabia

Na początku bieżącego roku Sejm debatował nad ustawą o Krajowej Sieci Onkologicznej. W ustawie zawarto m.in. propozycję przyznania dwóch dni płatnego urlopu dla osób oddających osocze. Koszt tego wolnego został przerzucony na pracodawców i w żaden sposób nie będzie pracodawcom rekompensowany. Ruch taki byłby może bardziej zrozumiały w przypadku braku osocza w Polsce, ale nie gdy Polska odsprzedaje znaczne nadwyżki osocza firmom komercyjnym - czytamy w interpelacji do ministra zdrowia.

Interpelacja nr 40158 do ministra zdrowia w sprawie obciążenia pracodawców kosztami dodatkowego urlopu dla dawców osocza

Szanowni Państwo Ministrowie,

na początku bieżącego roku Sejm debatował nad ustawą o Krajowej Sieci Onkologicznej. W ustawie zawarto m.in. propozycję przyznania dwóch dni płatnego urlopu dla osób oddających osocze. Koszt tego wolnego został przerzucony na pracodawców i w żaden sposób nie będzie pracodawcom rekompensowany. Ruch taki byłby może bardziej zrozumiały w przypadku braku osocza w Polsce. W odpowiedzi ministra zdrowia udzielonej ekonomiście, panu R. M., widnieje informacja, że Polska odsprzedaje znaczne nadwyżki osocza firmom komercyjnym.

„W 2019 r. wydano za opłatą wytwórni farmaceutycznych ok. 250 tys. litrów osocza, przychody z tego tytułu wyniosły ok. 92 mln zł, w 2020 r. przekazano odpowiednio ok. 270,6 tys. litrów osocza na kwotę ok. 136,9 mln zł, a w 2021 r. ok. 271,9 tys. litrów osocza, co stanowi przychód ok. 160,7 mln zł. Rozliczenie za 2022 r. jest w trakcie analizy i weryfikacji, jednakże z dotychczasowych zgromadzonych danych wynika, iż przekazano do wytwórni farmaceutycznych ok. 296 tys. litrów osocza na kwotę ok. 190,6 mln zł”.

W tym roku za najlepszą uznano ofertę włoskiej firmy farmaceutycznej, która zaproponowała 176,44 euro za litr osocza. Systematyczny krwiodawca może co 2 tygodnie oddać 600 ml, co daje miesięcznie równowartość 209,33 euro. Powstaje więc pytanie, dlaczego na pracodawcę przerzucono koszt udzielenia dni wolnych pracownikowi będącemu honorowym dawcą?

Kolejne pytanie, jakie się nasuwa, dotyczy przyczyn wprowadzenia takiej zachęty do oddawania osocza. Program zachęt do oddawania osocza byłby zrozumiały w przypadku jego braku, a dowiadujemy się, że w Polsce pozyskuje się 1,3 mln jednostek osocza krwi od krwiodawców. Zaledwie 18% przeznaczone jest dla pacjentów. 82% jednostek osocza to nadwyżka „wydawana za opłatą” firmom farmaceutycznym (zwolniona z podatku VAT).

W udzielonej odpowiedzi panu R. M. ministerstwo wskazało także:

„Pragnę podkreślić, że regionalne centra krwiodawstwa i krwiolecznictwa nie sprzedają krwi, ale jedynie wydają ją za opłatą zgodnie z art. 19 ww. ustawy. Krew jest wydawana przez jednostki organizacyjne publicznej służby krwi, o których mowa w art. 4 ust. 3 pkt 2-4, za opłatą. Opłaty pobierane przez centra krwiodawstwa są traktowane jako zwrot kosztów, które centra krwiodawstwa ponoszą w związku z pobraniem, badaniem, przechowywaniem i przygotowaniem krwi i jej składników do wydania celem wykorzystania przez podmioty lecznicze lub wytwórnie farmaceutyczne”.

Szanowni Państwo Ministrowie, zwracam się do Państwa o odpowiedź na pytania:

1. Czy obciążanie pracodawców kosztami udzielenia dodatkowego urlopu dla osób oddających osocze w przypadku, gdy z takiej działalności państwo czerpie zyski, jest niezbędne? Proszę o wytłumaczenie, dlaczego w dobie kryzysu i drożyzny koszt udzielenia dodatkowego urlopu został przerzucony na pracodawców? Wiadomo, że będzie to skutkować kolejną podwyżką cen usług świadczonych przez te firmy, a te ostatecznie poniosą wszyscy Polacy. Proszę o merytoryczne i wyczerpujące uzasadnienie takich decyzji.
2. Skoro wykorzystujemy zaledwie 18% jednostek, a 82% stanowią nadwyżki, to jaki jest cel przyznawania dodatkowego urlopu dawcom honorowym na koszt pracodawcy? To wygląda na dodatkowe źródło dochodów państwa kosztem pracodawców. Proszę o uzasadnienie merytoryczne potrzeby zwiększania nadwyżek zapasów, które w obawie o zepsucie trzeba odpłatnie przekazywać.
3. Handel krwią czy osoczem jest zabroniony, dlatego ministerstwo używa formalnie zwrotu „wydaje za opłatą”. Pozyskane środki z „wydania za opłatą” wg ministerstwa wydatkowane są na „zwrot kosztów, które centra krwiodawstwa ponoszą w związku z pobraniem, badaniem i przechowywaniem”. Czy w polskim prawie są inne przykłady rzeczy, których nie można sprzedawać, a jedynie „wydawać za opłatą” zwolnioną z podatku VAT? Jaka jest prawna różnica między „sprzedażą” i „wydaniem za opłatą”? Jakie koszty ponoszą centra krwiodawstwa w związku z „wydawaniem za opłatą” osocza? Jaki procent „opłaty” stanowią te koszty?
4. Proszę wskazać, ile z pozyskanych środków w poszczególnych latach 2019–2022 z „wydania za opłatą” zostało wydatkowanych na „pobranie, badanie, przechowywanie krwi i jej składników do wydania celem wykorzystania przez podmioty lecznicze lub wytwórnie farmaceutyczne”?
5. Kto odpowiada za koordynowanie działalności w zakresie organizacji poboru krwi i osocza i zatwierdza plany działania w dziedzinie krwiodawstwa i krwiolecznictwa przygotowywane przez krajowe centrum?

Posłowie:
Joanna Mucha, Paulina Hennig-Kloska, Michał Gramatyka, Mirosław Suchoń, Paweł Zalewski, Tomasz Zimoch

27 marca 2023 r.

Odpowiedź na interpelację nr 40158 w sprawie obciążenia pracodawców kosztami dodatkowego urlopu dla dawców osocza

Szanowna Pani Marszałek,

w odpowiedzi na interpelację nr 40158 Pani Poseł Joanny Muchy i grupy Posłów, w sprawie obciążenia pracodawców ...