2-proc. kredyt i konto mieszkaniowe - program Pierwsze Mieszkanie rusza w lipcu

Zasadniczym celem ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe jest poprawa stanu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych społeczeństwa poprzez wsparcie systematycznego oszczędzania na cele mieszkaniowe związane z pozyskaniem pierwszego własnego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, a także - w okresie dużej zmienności uwarunkowań makroekonomicznych, w tym utrzymywania się wysokich stóp procentowych - zwiększenie zdolności do zaciągnięcia i spłaty kredytów udzielanych w celu sfinansowania nabycia lub budowy pierwszego własnego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego.

Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy, rozwiązania ustawowe zostały przygotowane zgodnie z kierunkiem realizowanej polityki mieszkaniowej. Strategicznym odniesieniem dla tych rozwiązań jest przyjęty przez rząd w 2016 r. Narodowy Program Mieszkaniowy.

Ustawa z dnia 26 maja 2023 r. o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe:

1. określa zasady gromadzenia oszczędności na cele mieszkaniowe na rachunku oszczędnościowym pod nazwą „Konto Mieszkaniowe” oraz rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej pod nazwą „Lokata Mieszkaniowa”:

Konto i lokata mogą być prowadzone na rzecz osoby fizycznej, która spełnia łącznie następujące warunki:

1) nie posiada ani nie posiadała prawa własności lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, oraz której nie przysługuje ani nie przysługiwało spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego (jednakże warunek uznaje się za spełniony w sytuacji, gdy oszczędzający posiada albo posiadał prawo własności albo oszczędzającemu przysługuje albo przysługiwało spółdzielcze prawo do nie więcej niż jednego lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego:

- którego powierzchnia użytkowa nie przekracza 50 m² i w którym zamieszkuje albo zamieszkiwał z dwojgiem dzieci albo

- którego powierzchnia użytkowa nie przekracza 75 m² i w którym zamieszkuje albo zamieszkiwał z trojgiem dzieci, albo

- którego powierzchnia użytkowa nie przekracza 90 m² i w którym zamieszkuje albo zamieszkiwał z czworgiem dzieci, albo

- w którym zamieszkuje albo zamieszkiwał z co najmniej pięciorgiem dzieci

(należy zaznaczyć, że ustawa reguluje także inne sytuacje, gdy powyższy warunek pomimo posiadania prawa własności czy przysługiwania spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego uznaje się za spełniony),

2) na rzecz której nie jest prowadzone inne konto ani nie jest prowadzona inna lokata ani było prowadzone inne konto ani nie była prowadzona inna lokata, chyba że ich prowadzenie zakończono, przed ukończeniem przez tę osobę 18 lat i nie została wypłacona premia mieszkaniowa,

3) ukończyła 13 lat i w dniu zawarcia umowy prowadzenia konta nie ukończyła 45 lat;

- konto i lokatę prowadzi, na rzecz oszczędzającego, bank uprawniony do ich prowadzenia na podstawie umowy zawartej z BGK. Bank prowadzący konto nie pobiera od oszczędzającego opłat ani prowizji w związku z prowadzeniem konta,

- warunkiem prowadzenia konta na rzecz oszczędzającego jest dokonywanie na to konto comiesięcznych wpłat nie niższych niż 500 zł oraz nie wyższych niż 2000 zł,

- konto może być prowadzone nie dłużej niż do dnia 31 marca roku następującego po upływie 10 lat liczonych od dnia 31 grudnia roku kalendarzowego, w którym zawarto umowę,

- okres prowadzenia konta nie będzie mógł przekraczać 10 lat liczonych od dnia 31 grudnia roku kalendarzowego, w którym umowa została zawarta, zaś po upływie wskazanego terminu prowadzenia konta, rachunek zostanie przekształcony przez bank w Lokatę Mieszkaniową (przekształcenie następować będzie w drodze jednostronnej zmiany warunków umowy),

- termin prowadzenia lokaty będzie wynosił 12 miesięcy. Lokata będzie odnawialna, jednak nie więcej niż cztery razy (wyjątkiem będzie sytuacja, w której odnowienie lokaty następować będzie przed ukończeniem przez oszczędzającego 30 lat - w takim przypadku lokata będzie odnawialna bez względu na liczbę poprzednich odnowień),

2. określa zasady nabywania uprawnienia do premii mieszkaniowej w związkuz gromadzeniem oszczędności na koncie i lokacie oraz naliczania i wypłaty tej premii:

- ustawa wprowadza premię mieszkaniową, która ma stanowić zabezpieczenie oszczędzającego przed utratą wartości gromadzonych środków, uwzględniając przy tym wzrost cen towarów i usług oraz zmianę poziomu kosztów budowy mieszkań w okresie oszczędzania,

- wsparcie w tej formie adresowane będzie do wszystkich oszczędzających, którzy po okresie systematycznego oszczędzania zrealizują jeden z określonych w ustawie celów mieszkaniowych,

- prawo do premii mieszkaniowej nie będzie podlegać dziedziczeniu,

- premia wypłacana będzie wraz ze środkami pieniężnymi zgromadzonymi na koncie albo lokacie, w terminie 14 dni od dnia złożenia dyspozycji wypłaty tych środków wraz z premią albo w terminie późniejszym wskazanym przez oszczędzającego w tej dyspozycji,

- dla każdego konta i każdej lokaty bank będzie prowadził w postaci elektronicznej zestawienie premii mieszkaniowych naliczanych za każdy rok, wraz ze wskazaniem aktualnej kwoty tej premii oraz zestawienie niepobranego zgodnie ze zwolnieniem, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 159 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatku dochodowego z odsetek od środków pieniężnych zgromadzonych na koncie albo lokacie (na bank prowadzący konto nałożony został obowiązek zapewnia oszczędzającemu bieżącego dostępu do zestawień),

3. wprowadza przepisy karne (używanie do określenia prowadzonej działalności lub reklamy nazwy „Konto Mieszkaniowe” lub „Lokata Mieszkaniowa” przez podmioty do tego nieuprawnione, w tym działające w imieniu lub interesie innej osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej zagrożone będzie sankcją karną pozbawienia wolności do lat 3 albo karą grzywny, albo obiema karami łącznie).

Ponadto ustawa wprowadza zmiany w:

1) ustawie z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, polegające na zwolnieniu od podatku nabycia w drodze darowizny pieniędzy przez osobę zaliczoną do I grupy podatkowej w wysokości nieprzekraczającej 2000 zł miesięcznie od jednego darczyńcy albo łącznie od wielu darczyńców, wpłaconych przez darczyńcę lub darczyńców na rachunek oszczędnościowy obdarowanego (Konto Mieszkaniowe),

2) ustawie z dnia 12 października 1990 r. o ochronie granicy państwowej, polegające na uregulowaniu zasad wypłaty z budżetu państwa rekompensat dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w zakresie gastronomii, wymiany walut, sprzedaży detalicznej towarów w sklepach, na straganach i targowiskach oraz świadczenia usług hotelarskich, a także dla rolników świadczących usługi hotelarskie, w przypadku zarządzenia przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych czasowego zawieszenia ruchu na przejściu granicznym;

3) ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, polegające na wprowadzeniu zwolnienia przedmiotowego dotyczącego zarówno premii oszczędnościowej, odsetek od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku oszczędnościowym, jak i dopłat do rat bezpiecznego kredytu 2%;

4) ustawie z dnia 26 października 1995 r. o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, polegające na określeniu zasad otrzymania przez Bank Gospodarstwa Krajowego dopłat do oprocentowania kredytu oraz obniżenia przez ten bank kwoty 60 pierwszych rat kredytu objętego dopłatą;

5) ustawie z dnia 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne, dotyczące rozwinięcia zmiany nazwy ustawy o rodzinnym kredycie mieszk...