Postępowanie nakazowe.

Przedsiębiorca chcąc uzyskać zaspokojenie w drodze postępowania nakazowego powinien jeszcze przed skierowaniem sprawy na drogę sądową zebrać wymagane dokumenty, na podstawie których sąd może oprzeć wydanie nakazu zapłaty.

Postępowanie nakazowe podobnie jak postępowanie upominawcze należy do grupy postępowań odrębnych. Są to postępowania przyspieszone i uproszczone w stosunku do zwykłego procesu.

Specyfika tego postępowania polega na tym, że na podstawie pozwu i dołączonych do niego dokumentów, organ sądowy wyda bez rozprawy i bez wysłuchania pozwanego nakaz zapłaty, w którym poleca pozwanemu spełnienie świadczenia. Głównym celem tego postępowania jest możliwość szybszego niż w postępowaniu zwykłym zaspokojenie się wierzyciela. Pozwany może jednak przez wniesienie środka zaskarżenia w przepisanym terminie wywołać zwykłe postępowanie w sprawie. Jeżeli pozwany nie zaskarży w terminie nakazu zapłaty, nakaz uprawamacnia się i ma skutki prawomocnego wyroku. Taki charakter postępowania nakazowego sprawia, że celowe jest jego przeprowadzenie w wypadku, gdy pozwany nie zaprzecza w zasadzie roszczeniu powoda.

Postępowanie nakazowe jest postępowanie fakultatywnym, co oznacza, że tylko od woli powoda zależy przeprowadzenie sprawy w takim trybie.

Sprawy w postępowaniu nakazowym należą do właściwości rzeczowej sądów rejonowych lub okręgowych (art. 484¹§ 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964r., Dz.U.1964. Nr 63, poz. 296 z późn. zm. – Kodeks postępowania cywilnego). Zgodnie z art. 16 K.p.c. sądy rejonowe rozpoznają wszystkie sprawy z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość sądów okręgowych. W przeważającej mierze powód będzie zatem wnosił pozew do sądu rejonowego. Gdy jednak powód będzie dochodził wierzytelności, której wartość przekracza 75 000 zł właściwym będzie sąd okręgowy (art. 17 pkt 4 K.p.c.).

Odmiennie nieco rysuje się sytuacja w sprawach gospodarczych. W postępowaniu w sprawach gospodarczych zasadą jest właściwość sądów okręgowych. Jednak spory w postępowaniu nakazowym rozpoznawane są przez sądy rejonowe jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza stu tysięcy złotych (art. 479³ § 2 K.p.c.).

Właściwość miejscowa sądu określana jest na podstawie ogólnych przepisów o właściwości miejscowej sądu.

• Jeżeli zatem powód będący osobą fizyczną lub osobą prawną chce wytoczyć powództwo przeciwko osobie fizycznej, to takie powództwo wytacza się przed sąd pierwszej instancji, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania (art. 27 § 1 K.p.c.).
• Natomiast jeżeli powód chce wytoczyć powództwo przeciwko osobie prawnej lub innemu podmiotowi niebędącemu osobą fizyczną, powództwo wytacza się według miejsca ich siedziby (art. 30 K.p.c.).
• Powództwo związane z wykonaniem umowy, czyli powództwo o ustalenie istnienia umowy, o jej wykonanie, rozwiązanie lub unieważnienie, jako też o odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy wytoczyć można przed sąd miejsca jej wykonania (art. 34 K.p.c.). W razie wątpliwości miejsce wykonania umowy powinno być stwierdzone dokumentem.
• Powództwo o roszczenie ze stosunku najmu lub dzierżawy nieruchomości wytoczyć można przed sąd miejsca położenia nieruchomości (art. 37 K.p.c.).
• Powództwo przeciwko zobowiązanemu z weksla lub czeku można wytoczyć przed sąd miejsca płatności. Kilku zobowiązanych z weksla lub czeku można łącznie pozwać przed sąd miejsca płatności lub sąd właściwości ogólnej dla akceptanta albo wystawcy weksla własnego lub czeku (art. 37¹ K.p.c.).
• Strony mogą się również umówić na piśmie o poddanie sądowi pierwszej instancji, który według ustawy nie jest miejscowo właściwy, sporu już wynikłego lub sporów mogących w przyszłości wyniknąć z oznaczonego stosunku prawnego (art. 46 K.p.c.). Umowa taka może być zawarta jako samodzielna, można również w umowie podstawowej, (np. umowie sprzedaży) wprowadzić stosowny zapis, co do właściwości miejscowej sądu.

Jak już to zostało wspomniane, to czy sprawa będzie rozpatrywana w postępowaniu nakazowym zależy od powoda. Powód chcąc dochodzić zaspokojenia swojego roszczenia powinien wnieść do właściwego sądu pozew z uwagi na to, że postępowanie nakazowe jest postępowanie procesowym. Dopiero we wniesionym pozwie powód powinien zawrzeć wniosek o rozpatrzenie sprawy w postępowaniu nakazowym.

Pozew w postępowaniu nakazowym można złożyć zarówno w sprawach, które należą do postępowania zwykłego, jak i do każdego rodzaju postępowania odrębnego, w którym dochodzone są roszczenia pieniężne albo świadczenie innych rzeczy zamiennych, a więc zarówno w sprawach gospodarczych, jak i w sprawach z zakresu prawa pracy. W postępowaniu nakazowym można dochodzić tylko roszczeń pieniężnych, ewentualnie roszczeń o świadczenie rzeczy zamiennych. Nie można zatem żądać świadczenia rzeczy oznaczonych indywidualnie.

Pozew taki musi spełniać wszystkie wymogi przewidziane dla pisma procesowego i dla pozwu. Wzorcowy pozew powinien zawierać:

• oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę oraz adres stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników (np. Sąd Rejonowy, Wydział VI Gospodarczy w Tychach, adres sądu);
• oznaczenie rodzaju pisma (pozew);
• dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedm...