Zakup nowego samochodu w kraju UE

Zakup nowego środka transportu od zagranicznego podmiotu jest transakcją szczególną. Jego nabycie zostało bowiem zupełnie specyficznie potraktowane przez Ustawę z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. W przepisach tej ustawy znajdziemy szereg uregulowań mających zastosowanie tylko i wyłącznie do nowych środków transportu, najistotniejsze z nich jest zaś to wynikające z art. 9 ust. 3 pkt. 1 i 2 ustawy. Wskazany przepis jest szczególny, ponieważ wynika z niego, że w przypadku nabycia nowego samochodu z krajów Unii zawsze będziemy mieli do czynienia zwewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów (WNT). Należy przez to rozumieć, że z WNT będzie miał do czynienia nabywca, który nabył samochód nie tylko od innego podatnika VAT UE, ale także w sytuacji, kiedy dokona nabycia od osoby prywatnej. Co ważniejsze sam nabywca też nie musi być zarejestrowanym VAT-owcem; nawet jeśli jest to osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, będziemy mieli do czynienia z transakcją wewnątrzwspólnotową.

Co do zasady z WNT mamy do czynienia, gdy spełnione są warunki wynikające z art. 9 ust. 1 i 2 ustawy o VAT. Zgodnie z powyższym przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów rozumie się nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz. Warunki, które przesądzają o zaistnieniu WNT, wymagają, by: 

•  nabywcą towarów był podatnik wykonujący samodzielną działalność gospodarczą podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT lub podatnik podatku od wartości dodanej, a nabywane towary mają służyć czynnościom wykonywanym przez niego jako podatnika,
•  dokonujący dostawy towarów był podatnikiem polskiego podatku VAT lub też podmiotem zarejestrowanym dla celów podatku VAT w innym niż Polska państwie członkowskim.

Zgodnie z art. 9 ust. 3 ustawy o VAT nawet jeżeli dostawca i nabywca nie będą podatnikami podatku VAT bądź podatku od wartości dodanej, to będzie zachodziła transakcja WNT. W tym przypadku warunkiem jest, by dwa takie podmioty dokonywały obrotu nowym środkiem transportu.

Innymi słowy przedsiębiorca, który nabywa na terytorium Wspólnoty nowy samochód, zawsze wykona transakcję WNT, niezależnie od tego, czy dostawcą jest inna firma, czy też prywatna osoba.

Nabycie samochodu w ramach WNT oczywiście pociąga za sobą pewne konsekwencje. Podstawowa z nich dotyczy obowiązku rozliczenia podatku akcyzowego i VAT. Zakres obowiązków nabywcy nowego środka transportu jest zbliżony do procedury postępowania w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia używanego środka transportu w ramach WNT. W związku z faktem, że procedura ta jest już szczegółowo omówiona w artykule pod tytułem „Sprowadzenie używanego samochodu z zagranicy”, w niniejszym opracowaniu zaprezentuję jedynie schemat działania. Wszelkie zaś kwestie szczegółowe znajdą Państwo w przytoczonym powyżej tytule.

Przede wszystkim jednak należy wyjść od definicji nowego środka transportu w kontekście samochodów. W myśl art. 2 ust. 10 ustawy o VAT nowym środkiem transportu jest pojazd lądowy przeznaczony do transportu osób lub towarów, napędzany silnikiem o pojemności skokowej większej niż 48 centymetrów sześciennych lub o mocy większej niż 7,2 kilowatów, jeżeli:

•  przejechał nie więcej niż 6000 kilometrów
•  lub od momentu dopuszczenia go do użytku upłynęło nie więcej niż 6 miesięcy.

Samochody osobowe są klasyfikowane do tej kategorii zgodnie z poz. nr 1 załącznika nr 1 do ustawy („Wykaz towarów zaliczanych do nowych środków transportu”). We wskazanej pozycji wymienione są samochody o symbolu PKWiU 34.10.2.

Warto zwrócić uwagę, że oba wskazane powyżej warunki łączy spójnik „lub”, którego zastosowanie oznacza, że mamy do czynienia z logiczną formułą alternatywy zwykłej. W konsekwencji oznacza to zaś, że nowym środkiem transportu będzie taki samochód, który spełni przynajmniej jedną z przytoczonych przesłanek. Taką interpretację potwierdza wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 października 2006 r. o sygnaturze I FSK 9/06. Szerzej o definicji nowego środka transportu i wskazanym wyroku przeczytacie Państwo w materiale „Firma kupuje samochód od osoby fizycznej”.

Wracając do procedury postępowania w przypadku nabycia nowego środka transportu z zagranicy, podatnik będący przedsiębiorcą powinien:

1. w terminie 5 dni od dnia nabycia wewnątrzwspólnotowego złożyć deklarację dla podatku akcyzowego oraz uiścić podatek akcyzowy. Wskazane obowiązki wynikają z art. 81 ust. 1 pkt. 1 i 2 ustawy o podatku akcyzowym. Deklarację przedsiębiorca jest zobowiązany złożyć na druku AKC-U „Deklaracja uproszczona nabycia wewnątrzwspólnotowego”. Deklarację tę należy złożyć do naczelnika urzędu celnego kierującego urzędem celnym właściwym ze względu na miejsce wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Obliczony zaś podatek akcyzowy podatnik ma obowiązek wpłacić na konto urzędu celnego nie później niż z chwilą rejestracji pojazdu w kraju. W przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia nowego samochodu podstawą opodatkowania dla podatku akcyzowego zawsze będzie kwota netto, ponieważ sprzedawca w przedstawionym przypadku nigdy nie naliczy podatku VAT od sprzedaży. W przypadku nowych samochodów osobowych podatek VAT zawsze będzie pobierany w kraju, w którym nowy samochód będzie używany. Warto nadmienić, że dla potrzeb podatku akcyzowego podstawą opodatkowania jest kwota, jaką nabywca jest obowiązany zapłacić. Stanowi o tym art. 82 ust. 3 ustawy o podatku akcyzowym. Od 1 grudnia 2006 r. obowiązują jednolite stawki podatku akcyzowego dla samochodów nowych i używanych i wynoszą one:

•  dla samochodów osobowych o pojemności silnika powyżej 2000 cm³ — 13,6 proc., 
•  dla samochodów osobowych pozostałych, tj. o pojemności silnika mniejszej niż 2000 cm³ — 3,1 procent.

2. Po złożeniu deklaracji i uiszczeniu należnego podatku akcyzowego podatnik powinien otrzymać, zgodnie z art. 82 ust. 4 ustawy o podatku akcyzowym, od naczelnika urzędu celnego dokument potwierdzający zapłatę akcyzy na terytorium kraju. Podatnik powinien otrzymać potwierdzenie o nazwie: „Dokument potwierdzający zapłatę akcyzy na terytorium kraju od samochodu osobowego w nabyciu wewnątrzwspólnotowym”. Otrzymany dokument należy zachować, ponieważ zgodnie z art. 72 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym jest on wymagany przy procedurze rejestracji samochodu w kraju.

3. W terminie 14 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego, przedsiębiorca musi złożyć informację o nabyciu samochodu dla podatku VAT. Zawiadomienia należy dokonać na druku VAT-23 „Informacja o wewnątrzwspólnotowym nabyciu środków transportu”. Istotne jest przy tym, że informacja musi być złożona w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego. W przypadku zaś wewnątrzwspólnotowego nabycia nowych środków transportu obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania tych towarów (np. z chwilą otrzymania nowego samochodu), nie później jednak niż z chwilą wystawienia faktury przez podatni...