Leasing w PKPiR – opłata wstępna

Mogłoby się wydawać, że leasing jest już podatkowo „rozpracowany” na wszystkie strony. Tymczasem okazuje się, że kiedy pojawia się w księgowaniu umowa leasingu, nagle zaczynamy mieć wątpliwości. Jedną z typowych stresogennych sytuacji jest konieczność ujęcia opłaty wstępnej w PKPiR i podjęcia decyzji – od razu, czy raczej w rozbiciu na okres trwania umowy?

Kiedy podpisujemy umowę leasingu operacyjnego, wśród opłat, które musimy uiścić (najczęściej zanim rozpoczniemy eksploatację leasingowanego składnika majątkowego) znajduje się opłata wstępna (zwana też początkową lub nazwana w inny sposób). Nie ma żadnych wątpliwości, iż ta opłata będzie stanowić koszt uzyskania przychodu (pod warunkiem oczywiście spełnienia przesłanek generalnych – czyli w skrócie związku z uzyskiwanym przychodem, jej definitywnego charakteru i właściwego udokumentowania).

Ale prawie każda księgowa, widząc fakturę za opłatę wstępną wynosząca czasem paręset tysięcy złotych natychmiast zaczyna mieć wątpliwości, co do możliwości zaliczenia jej jednorazowo do kosztów uzyskania. Dodatkowo sprawa zaczyna się komplikować, jeśli PKPiR prowadzona jest tzw. metodą memoriałową.

Mam dwie wiadomości – jedna dobra, drugą też dobrą – ale już nieco mniej.

Jeżeli PKPiR prowadzona jest metodą uproszczoną (tzw. metodą kasową) – nie ma żadnych wątpliwości – ani po stronie podatników, ani fiskusa.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych ustaliła zasady dotyczące potrącania kosztów podatkowych – w art. 22 ust. 4-6 i ust. 6b.

Podatnicy, którzy stosują zasadę sformułowaną w art. 22 ust. 4 potrącają koszty w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione – opłatę wstępną należy więc zaksięgować w PKPiR (w kolumnie 13) w dniu i miesiącu, w którym wystawiono fakturę (lub w którym wystawiono inny dowód, który może stanowić podstawę do zaksięgowania kosztu).

A co z podatnikami prowadzącymi PKPiR, którzy stosują metodę memoriałową, zgodnie z zasadą wyrażoną w ust. 5 artykułu 22?

Opłata wstępna przy leasingu to koszt pośrednio związany z przychodami. Zgodnie z art. 22 ust. 5c koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia (na takich samych zasadach jak w metodzie kasowej). Ale jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

Tym przepisem żongluje fiskus, nakazując podatnikom prowadzącym PKPiR metodą memoriałową księgować w roku podatkowym w koszty uzyskania jedynie tę część opłaty wstępnej, która proporcjonalnie przypada na ten rok w stosunku do całego okresu umowy leasingu.

...