Różnice kursowe przy ustalaniu przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych uznaje za przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej, obok kwot należnych z tytułu wykonywania tej działalności, także różnice kursowe będące wynikiem otrzymania przychodu w walucie obcej. W jakich sytuacjach różnice te mogą powstać i kiedy będą mieć wpływ na wysokość uzyskanego przychodu? Jak obliczać ich wartość? Poniższy artykuł ma na celu przybliżenie tego problemu.

Ogólną zasadą jest, że przychody wyrażone w walutach obcych przeliczane są na złote według kursów średnich z dnia uzyskania przychodu (z reguły - z dnia wystawienia faktury) ogłaszanych przez NBP (art. 14 ust. 1a updof). W pewnych wypadkach przysporzenie w majątku podatnika (lub obniżenie wartości jego aktywów) powstać może jednak także w wyniku powstania różnic w kursie walut między dniem zaistnienia zdarzenia gospodarczego a dniem faktycznego otrzymania zapłaty. Powodować to będzie odpowiednio obniżenie lub podwyższenie przychodów podlegających opodatkowaniu. Jeśli powstanie dodatnia różnica kursowa, a więc gdy faktycznie otrzymana należność będzie wyższa od przychodu należnego, podatnik będzie musiał ją opodatkować. Jeśli ujemna – zmniejszy się o nią przychód. W obu wypadkach fakt powstania różnicy kursowej podlegać będzie zaewidencjonowaniu w ewidencji przychodów i będzie musiał zostać zgłoszony w deklaracji PIT-5 składanej za miesiąc faktycznego otrzymania przychodu z tytułu różnicy kursowej.

Przychody z tytułu różnic kursowych powstać mogą w dwóch przypadkach:

1) gdy przychody z działalności gospodarczej wyrażone są w walutach obcych (zapłata otrzymywana jest w walucie obcej), a między dniem ich uzyskania a dniem faktycznego otrzymania występują różne kursy walut (art. 14 ust. 1a zd. 2) oraz

2) gdy powstają różnice między wartością kursową własnych środków lub wartości pieniężnych w walutach obcych związanych z działalnością gospodarczą (podatnik dokonuje sprzedaży własnej waluty otrzymanej wcześniej jako zapłata lub zakupionej przez niego) (art. 14 ust. 1b).

1) Przychody otrzymane w walutach obcych

W przypadku wystąpienia różnych kursów walut między dniem uzyskania przychodów a dniem ich faktycznego otrzymania przychody te odpowiednio podwyższa się lub obniża o różnice wynikające z zastosowania kursu kupna walut z dnia faktycznego otrzymania przychodów, ustalonego przez bank, z którego usług korzystał uzyskujący przychód, oraz zastosowania kursu średniego ogłaszanego przez NBP z dnia uzyskania przychodu. Należy zwrócić uwagę na to, że kursy walut ustala...