Przedmiot opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych

Zgodnie z regulacją art. 7 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654, ostat. zm. Dz. U. z 2008 r. Nr 209, poz. 1316; dalej: updp) przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym odosób prawnych jest dochód, bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty. Natomiast wniektórych przypadkach, o których będzie mowa niżej, przedmiotem opodatkowania jest również przychód. Przedmiotem opodatkowania są zatem wszelkie dochody uzyskiwane przez osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, bez względu na źródło pochodzenia tych dochodów.

O ile w prawie cywilnym nie ma świadczenia bez świadczącego, o tyle w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych nie jest istotne kto świadczył, ani czy w ogóle działanie innego podmiotu było źródłem przysporzenia majątkowego. Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty. Skoro więc nie jest ważne źródło przychodów, lecz sam fakt osiągnięcia dochodu, to tym bardziej nie jest ważne, czy osiągnięty dochód był następstwem działania (zaniechania) innej osoby, czy też nie.
(wyrok NSA z 9 stycznia 2007 r., II FSK 1554/05)

Zauważyć jednak należy, że postanowienia ww. ustawy nie określają definicji „przychodów”. Zawierają jedynie wykaz zdarzeń prawnych uznanych przez ustawodawcę za przychody w rozumieniu ustawy. Za przychód uznane zostanie każde przysporzenie majątkowe, niezależnie od źródeł jego powstania, chyba że konkretny przepis ustawy określoną kategorię wprost z pojęcia przychodów wyłącza.

W doktrynie prawa podatkowego oraz orzecznictwa NSA panuje zgodny pogląd, że przez użyty w powyższym przepisie zwrot „bez względu na rodzaj źródeł przychodów" należy rozumieć wszelkie te przychody, w wyniku których następuje przyrost majątku podatnika. A zatem bezsprzecznie otrzymanie w tym przypadku (w omawianym stanie faktycznym spółka z o.o. w 2003 r. z tytułu udziału w konkursie i w wyniku losowania wygrała fabrycznie nowy samochód osobowy. W protokole przekazania pojazdu wartość wygranego samochodu została określona w wartości netto i wartości brutto – z podatkiem VAT w stawce 22%) samochodu osobowego powiększa wartość aktywów spółki i tym samym podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
(decyzja Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z 13 maja 2004 r., BI/005-0728/03)

Stosownie do zapisów art. 7 ust. 2 ww. ustawy dochodem jest, z zastrzeżeniem art. 10 i 11, nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą.

Co do zasady zatem dochód, czyli dodatnia różnica między przychodami a kosztami ich uzyskania stanowi przedmiot opodatkowania. W przypadku gdy różnica ta jest ujemna, tj. gdy koszty podatkowe przewyższają wysokość uzyskanych przychodów, stanowi ona stratę. Strata poniesiona przez podatnika może być odliczona od dochodu osiągniętego w kolejnych latach podatkowych, przy zastosowaniu zasad określonych w art. 7 ust. 5 ww. ustawy (dochód można obniżyć o stratę w najbliższych kolejno po sobie następujących 5 latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% jej kwoty).

Przyjęta przez ustawodawcę konstrukcja ustalania dochodu wskazuje, że szczególnie istotnym zagadnieniem przy ustalaniu podstawy opodatkowania jest prawidłowe określenie kosztów uzyskania przychodów. To właś...