Opodatkowanie leasingu podatkiem od towarów i usług (1)

Na gruncie obecnie obowiązujących przepisów mogą się zrodzić u podatników podatku od towarów i usług wątpliwości dotyczące charakteru czynności określanej mianem leasingu - a w konsekwencji sposobu opodatkowania tej umowy. Poniższy artykuł ma przybliżyć czytelnikom zasady opodatkowania umowy leasingu podatkiem od towarów i usług.

Uwagi wstępne

Ustawa o podatku od towarów i usług przewiduje, iż opodatkowaniu tym podatkiem podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju²⁾. Na swoje potrzeby ustawa definiuje dostawę towarów jako każde przeniesienie prawa do rozporządzenia towarami jak właściciel, w tym również wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione³⁾. Przy czym przez umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub inne umowy o podobnym charakterze, o których mowa powyżej, ustawa każe rozumieć umowy, w wyniku których, zgodnie z przepisami o podatku dochodowym, odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający oraz umowy leasingu w rozumieniu tych przepisów, których przedmiotami są grunty⁴⁾. Świadczeniem usług na gruncie U.p.t.u. jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w jej rozumieniu.

Dla przedstawienia zasad opodatkowania podatkiem od towarów i usług umowy leasingu niezbędne jest wskazanie, iż w obrocie gospodarczym wyróżnia się dwie postaci leasingu, tj. leasing finansowy oraz leasing operacyjny. Niezbędnym jest także przedstawienie definicji tych pojęć.

Pojęcie umowy leasingu

Umowa leasingu stanowi umowę nazwaną, której pojęcie zostało zawarte w art. 709^[1] ustawy – Kodeks cywilny⁵⁾. Zgodnie z powyższym przepisem przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie swojego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas określony, a korzystający zobowiązuje się zapewnić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego. Z leasingiem mamy do czynienia również w przypadku umowy, przez którą jedna strona zobowiązuje się oddać rzecz stanowiącą jej własność do używania albo do używania i pobierania pożytków drugiej stronie, a druga strona zobowiązuje się zapłacić właścicielowi rzeczy w umówionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej wartości rzeczy w chwili zawarcia tej umowy.

Należy wskazać, iż przepisy K.c. przewidują, że co do zasady w wyniku zawarcia umowy leasingu na korzystającego nie przechodzi własność rzeczy. Jednakże, stosownie do art. 709^[16] K.c., finansujący może się zobowiązać, iż po upływie oznaczonego w umowie czasu trwania leasingu przeniesie na korzystającego własność rzeczy. W przypadku przeniesienia na korzystającego własności przedmiotu leasingu – finansującemu nie przysługuje roszczenie o dodatkowe świadczenie.

Umowa leasingu nazwana w K.c. nosi znamiona umowy określanej w praktyce gospodarczej mianem leasingu finansowego (kapitałowego).

Zarówno Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych⁶⁾, jak i Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych⁷⁾ definiują umowę leasingu jako każdą umowę zawartą na czas oznaczony, na mocy której jedna ze stron, zwana „finansującym”, oddaje do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków na warunkach określonych w ustawie drugiej stronie, zwanej „korzystającym”, podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne a także grunty, przy czym suma ustalonych w tej umowie opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych. Do sumy opłat zalicza się cenę, po której korzystający ma prawo nabyć przedmiot leasingu po upływie okresu, na jaki została zawarta, jeżeli cena ta została w umowie określona.

Należy w tym miejscu wskazać, iż definicja umowy leasin...