Kontrola VAT: Czym interesują się kontrolujący

Prowadzący działalność, księgowi, osoby odpowiedzialne za rachunkowość i podatki w firmie często zastanawiają się, w jaki sposób uniknąć negatywnych konsekwencji kontroli podatkowej czy skarbowej. Temat ten powraca we wzajemnych rozmowach, dyskusjach naforum ipytaniach do naszej redakcji. Warto wiedzieć, czym pracownicy organów kontroli zainteresują się w trakcie sprawdzania prawidłowości rozliczeń podatku VAT.

Kontrola w zakresie podatku VAT najczęściej związana jest z określonymi zdarzeniami faktycznymi, np.:

• z wykazywaniem przez podatników dużo większych niż zazwyczaj kwot podatku do zwrotu,
• z wykazywaniem zwrotów szczególnie przez podatników deklarujących w ostatnich latach podatkowych straty z działalności gospodarczej, niskie dochody oraz podatników nowo powstałych,
• z wykazywaniem dużych zakupów środków trwałych i przy żądaniu bezpośredniego zwrotu znacznych kwot,
• ze zbadaniem deklarowanego przez podatnika nadzwyczaj wysokiego podatku naliczonego i małej sprzedaży,
• z wykazywaniem wysokich obrotów przy jednoczesnych minimalnych wpłatach podatku,
• ze sprawdzeniem wywiązywania się przez podatnika z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących,
• z wykazywaniem dużych kwot transakcji wewnątrzwspólnotowych,
• ze stwierdzeniem rozbieżności wynikających z deklarowanych przez podatników wielkości obrotów a danymi o tych obrotach zawartymi w systemie VIES (informatycznym systemie umożliwiającym wymianę informacji pomiędzy państwami członkowskimi UE o dostawach towarów),
• jako konsekwencja korekt dokonanych w zakresie kosztów uzyskania przychodów, 
• jako konsekwencja dokonania wielu korekt deklaracji podatkowej,
• jako normalna kontrola planowa (typowanie jednostek do planu kontroli następuje z tytułu wielu różnych czynników).

Do typowych czynności kontrolnych wykonywanych w ramach postępowania kontrolnego należą:

– sprawdzenie zgodności kwot ujętych w deklaracji z zapisami w rejestrach VAT:

• art. 109 ust. 3 VAT, załącznik nr 3 do rozporządzenia MF z 19 września 2005 r. w sprawie wzorów deklaracji podatkowych dla podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 185, poz. 1545), sposób dokonywania zaokrągleń – kwoty w deklaracji zaokrągla się do pełnych złotych, końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych,

–­ sprawdzenie zgodności zapisów w rejestrach VAT z dokumentami źródłowymi (fakturami),