Dokumenty księgowe przy prowadzeniu PKPiR

Dokumentowanie operacji w PKPiR wymaga posługiwania się prawidłowo sporządzonymi dowodami księgowymi. Stosując podstawowy podział dowodów księgowych możemy je podzielić na własne i obce. Dowody własne możemy z kolei podzielić na wewnętrzne i zewnętrzne. Ten podział determinowany jest sposobem użycia dokumentów – zewnętrzne przeznaczone są dla naszych kontrahentów, dokumenty wewnętrzne służą do dokumentowania różnego rodzaju operacji, dla których nie mamy dokumentów księgowych zewnętrznych lub w przypadku zdarzeń występujących bez udziału kontrahentów zewnętrznych (np. amortyzacja środków trwałych, przesunięcie miedzymagazynowe itp.).

Dowody księgowe muszą spełniać pewne normy ogólne, a ich część musi spełniać normy szczególne – wskazane w przepisach dotyczących wybranych dokumentów (dowodów) księgowych. Typowym przykładem dokumentu, w stosunku do którego przepisy formułują szczegółowe wymagania, jest faktura VAT i faktura korygująca VAT.

Ogólne wymogi dotyczące dowodów księgowych

Rozporządzenie w sprawie PKPiR jako dowody księgowe wskazuje:

1) faktury, faktury VAT RR, rachunki oraz dokumenty celne, wystawione zgodnie  z odrębnymi przepisami, lub

2) dokumenty określające zmniejszenie kosztów uzyskania przychodów lub zwiększenie przychodów na podstawie art. 22p ustawy o podatku dochodowym (to przepis sankcyjny, związany z zapłatą kwoty powyżej 15 000 zł na rachunek spoza wykazu rachunków lub z pominięciem rachunku bankowego), zawierające co najmniej:

a) datę wystawienia dokumentu oraz miesiąc, w którym dokonuje się zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów lub zwiększenia przychodów,

b) wskazanie faktury, a jeżeli nie istniał obowiązek wystawienia faktury, wskazanie umowy albo innego dokumentu, stanowiących podstawę do zaliczenia kosztu do kosztów uzyskania przychodów,

c) wskazanie kwoty, o którą podatnik zmniejsza koszty uzyskania przychodów lub zwiększa przychody,

d) podpis osoby sporządzającej dokument, lub

3) inne dowody, wymienione w § 12 i § 13 rozporządzenia, stwierdzające fakt dokonania operacji gospodarczej zgodnie z jej rzeczywistym przebiegiem i zawierające co najmniej (omawiamy je niżej):

a) wiarygodne określenie wystawcy lub wskazanie stron (nazwę i adresy) uczestniczących w operacji gospodarczej, której dowód dotyczy,

b) datę wystawienia dowodu oraz datę lub okres dokonania operacji gospodarczej, której dowód dotyczy, z tym że jeżeli data dokonania operacji gospodarczej odpowiada dacie wystawienia dowodu, wystarcza podanie jednej daty,

c) przedmiot operacji gospodarczej i jego wartość oraz ilościowe określenie, jeżeli przedmiot operacji jest wymierny w jednostkach naturalnych,

d) podpisy osób uprawnionych do prawidłowego udokumentowania operacji gospodarczych - oznaczone numerem lub w inny sposób umożliwiający powiązanie dowodu z zapisami księgowymi dokonanymi na jego podstawie.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych – wyciąg

Art. 22p. 1. Podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców:

1) została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego lub

2) została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu
w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług – w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług, potwierdzonych fakturą, dokonanych przez dostawcę towarów lub usługodawcę zarejestrowanego na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny, lub

3) pomimo zawarcia na fakturze wyrazów „mechanizm podzielonej płatności” zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy o podatku od towarów i usług, została dokonana z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności określonego w art. 108a ust. 1a tej ustawy.

2. W przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców została dokonana z naruszeniem ust. 1, podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą w tej części:

1) zmniejszają koszty uzyskania przychodów albo

2) w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów – zwiększają przychody

– w miesiącu, w którym odpowiednio została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego, został zlecony przelew albo płatność została dokonana z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio w przypadku:

1) nabycia lub wytworzenia środków trwałych albo nabycia wartości niematerialnych
i prawny...