Kara umowna kosztem podatkowym - fiskus musiał zmienił zdanie

Art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawu o CIT nie odnosi się do kar umownych w ogólności, ale tylko do określonego ich typu - kar z tytułu wad dostarczonych towarów i usług (oraz nieterminowego usunięcia tych wad lub dostarczenia towarów lub usług wolnych od wad). Skoro zatem ustawodawca wyjątek od zasady uznawania za koszty uzyskania przychodów odniósł tylko do określonej kategorii kar umownych, rozszerzanie tego wyjątku na inne kategorie kar umownych, płaconych z innych tytułów, nie jest uprawnione ani dopuszczalne - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

We wniosku o interpretację zwróciła się spółka, która w ramach prowadzonej działalności zawiera m.in. kontrakty z odbiorcami na dostawę towarów. Kontrakty te zawierają szczegółowe daty realizacji dostaw i montażu zamówionego towaru, jak również postanowienia o naliczeniu stosownych kar umownych w zakresie nieterminowego wykonania ww. dostaw i montażu. Zdarza się, iż w trakcie realizacji kontraktów zachodzą sytuacje powodujące opóźnienia w dostawie. Są to okoliczności niezależne od spółki, powstałe z winy producenta, np. opóźnienie dostaw ze względu na procesy restrukturyzacyjne u producenta lub braki dostaw podzespołów do produkcji.

W związku z powyższym spółka zapytała, czy kosztami uzyskania przychodów są kwoty kar umownych z tytułu opóźnienia w dostawie i montażu towarów. Jej zdaniem - tak.

Jak wskazała spółka, powyższe stanowisko potwierdzają również organy podatkowe, np. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 20 lutego 2019 r., Nr 0114-KDIP2-3.4010.285.2018.2.MC wskazał, iż:

„Wynika z tego, że ustawodawca zmierzał do pozbawienia podatników prawa do obciążenia kosztów uzyskania przychodów wydatkami poniesionymi na zapłatę kar umownych jedynie w przypadku zawinionego działania usługodawcy i to tylko w zakresie wadliwie wykonywanych usług lub zawinionego opóźnienia w usuwaniu wad tych usług.

Ustawodawca nie ujął w tym przepisie kar umownych wynikłych z opóźnienia w dostawach - nie wadliwych, co oznacza, że wypłacone kary umowne wynikające z opóźnienia w realizacji kontraktu a nie z powodu wystąpienia wady lub w zwłoki w usunięciu wady, jako niewymienione w ww. przepisie ustawy o CIT, mogą stanowić koszt uzyskania przychodu, o ile wykazują związek z prowadzona działalnością i uzyskiwanymi z tego tytułu przychodami”.

W związku z sytuacją, że kary umowne będące przedmiotem zapytania spółki nie znajdują się w powyższym katalogu, to wydatki poniesione przez nią na zapłatę tych kar (odszkodowań) mogą być oceniane jako koszty uzyskania przychodów jedynie pod kątem spełnienia przesłanek pozytywnych wymienionych w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

W analizowanej sytuacji spółka ponosi wydatki na kary za opóźnienia ze względu na zapisy umów z poszczególnymi kontrahentami. Opóźnienia w dostawach mogą wynikać przede wszystkim z przyczyn niezależnych od spółki tzn. w opóźnieniach w dostawach od producenta - podmiotu z grupy kapitałowej. Tym samym zapłata oparta kar i odszkodowań jest na obiektywnych przesłankach, wskazujących, że spółka dochowała należytej staranności, tj. podjęła wszelkie działania stanowiące podstawę prawidłowej realizacji umowy.

W konsekwencji, na grunc...