Kompensata należności a split payment

Obowiązkowy split payment działa od listopada ubiegłego roku. Jest to sposób regulowania należności pomiędzy podmiotami gospodarczymi polegający na używaniu do tego celu specjalnego komunikatu przelewu. Dzięki temu kwota VAT trafia na specjalny rachunek VAT, teoretycznie będący własnością podatnika lecz o znacznie ograniczonym do niego dostępie, a kwota netto na rachunek rozliczeniowy przedsiębiorcy.

Podatnicy są obowiązani stosować split payment gdy zawierana transakcja spełnia łącznie trzy warunki:

1. dokonywana jest pomiędzy podatnikami VAT przy czym nie jest istotne czy nabywcą jest podatnik czynny czy zwolniony,
2. co najmniej jedna pozycja wymieniona na fakturze dotyczy towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług zawierającym wykaz towarów i usług objętych mechanizmem podzielonej płatności,
3. wartość brutto faktury opiewa na kwotę minimum 15 000 zł.

Spełnienie ww. warunków powoduje, że sprzedawca ma obowiązek wystawić fakturę z adnotacją „mechanizm podzielonej płatności” a nabywca zmuszony jest dokonać płatności z zastosowaniem komunikatu przelewu do obsługi split payment. Jednakże jej brak na fakturze nie zmienia charakteru transakcji.

Przykład
Vatowiec prowadzi skład budowlany. Sprzedał on innemu podatnikowi VAT stal zbrojeniową o wartości 17 000 zł. Na fakturze nie uczynił adnotacji o konieczności dokonania płatności z zastosowaniem split payment. Ponieważ wyroby stalowe figurują w załączniku nr 15 do ustawy o VAT nabywca będzie musiał dokonać płatności metodą split payment a brak informacji dla nabywcy o takim obowiązku nie zwalnia go z jej zastosowania.

Potrącenie według Kodeksu cywilnego

Zgodnie z art. 108a ust. 1d ustawy o VAT w przypadku dokonania potrącenia, o którym mowa w art. 498 Kodeksu cywilnego nie stosuje się przepisów o obowiązku dokonania zapłaty w mechanizmie podzielonej płatności, w takim zakresie w jakim kwoty należności są potrącane.

Zatem w przypadku gdy przedmiot potrącenia stanowi należność przysługująca ze względu na dostawę towarów lub świadczenie usług, dokonanie kompensaty wzajemnych należności oraz zobowiązań nie narusza przepisów nakładających powinność regulowania należności w systemie podzielonej płatności.

W myśl art. 498 K.C. gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoje wierzytelności z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub innym organem państwowym. Uznanie wierzytelności, o której mowa w tym przepisie spełnia funkcję zapłaty. Jest to jednostronna czynność prawna, która dla swej ważn...