Minimalne wynagrodzenie już nie ochroni dłużnika?

Zainicjowanie dyskusji co do zmian w systemie ograniczeń egzekucji jest celowe i pożądane - nie tylko z punktu widzenia wierzycieli i zwiększenia efektywności egzekucji, lecz - co najważniejsze - również z perspektywy zasad równości i sprawiedliwości społecznej. Pośrednio może to również wpłynąć pozytywnie na interesy fiskalne państwa i całą gospodarkę. Nowe przepisy powinny z jednej strony zagwarantować dłużnikowi środki pozwalające na zaspokojenie podstawowych potrzeb, z drugiej zaś - pozwalać na skuteczną egzekucję roszczenia stwierdzonego tytułem wykonawczym w przypadku braku jego dobrowolnego spełnienia przez dłużnika - czytamy w odpowiedzi na interpelację poselską do Ministra Sprawiedliwości.

Interpelacja nr 1316 do ministra sprawiedliwości w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej w zakresie zmiany ustaw Kodeksu postępowania cywilnego, Kodeksu pracy, ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji i innych powiązanych tematycznie

Szanowny Panie Premierze,

zwracam się z interpelacją w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej w zakresie zmiany ww. ustaw. Celem niniejszej interpelacji jest zmiana przepisów ustaw poprzez dopuszczenie egzekucji sądowej oraz administracyjnej należności innych niż alimentacyjne z minimalnego wynagrodzenia za pracę w wysokości nie mniejszej niż dopuszczalna egzekucja ze świadczeń emerytalno-rentowych, tj. 25%.

Sytuacja finansowa polskich gmin sprawia, że niezbędne staje się podjęcie kroków mających na celu jej pilną poprawę. Szeroki wachlarz obowiązków gminy, w tym m.in. obowiązki związane z posiadaniem lokali komunalnych, prowadzeniem gospodarki śmieciowej, zapobieganiem skutkom przeróżnych form wandalizmu itp. - w sposób jasny wielokrotnie stawiają gminę w roli wierzyciela. Mimo, że ustawodawca dotychczas dostrzegał specjalną rolę jaką wykonują gminy i dał im w aktualnych przepisach pozycję lekko uprzywilejowaną (wyższa pozycja w planie podziału środków uzyskanych z egzekucji sądowej, czy zwolnienie z opłat egzekucyjnych), to działania te niestety okazują się niewystarczające w świetle obowiązującej ochrony minimalnego wynagrodzenia.

Instytucja całkowitej ochrony minimalnego wynagrodzenia miała swoje ugruntowanie w czasie, gdy wynagrodzenie to faktycznie stanowiło niejako minimum egzystencjalne. Z uwagi na liczne nowelizacje minimalnego wynagrodzenia - szczególnie w ostatnich kilku latach - ochrona tej kwoty stała się oderwana od rzeczywistości. Dla kontrastu warto tutaj przywołać, że minimalne świadczenie emerytalne podlegające całkowitej ochronie wynosiło w 2023 roku 1191,33 zł. Oznacza to w uproszczeniu, że źródło utrzymania osoby otrzymującej emeryturę w wysokości 1700,00 zł podlega egzekucji w 25%, natomiast źródło utrzymania osoby otrzymującej minimalne wynagrodzenie w kwocie 2783,86 zł netto nie podlega egzekucji w ogóle. Pomijamy aspekt egzekucji alimentów, gdyż to osobne zagadnienie. Trzeba mieć na uwadze również zmiany w strukturze zatrudnienia w Polsce. Zgodnie z danymi GUS w 2016 roku w Polsce minimalne wynagrodzenie pobierało 1,46 mln obywateli. W latach 2017, 2018, 2019 było to 1,5 mln obywateli, a w 2021 r. już 1,6 mln obywateli. Natomiast Ministerstwo Finansów w lipcu 2023 r. podało, że kwota ta wzrosła już do 2,7 mln obywateli, a w wersji późniejszej wskazuje już 3,05 mln obywateli.

Zgodnie z danymi GUS na początku 2023 r. w ogóle w gospodarce narodowej pracowało około 15 mln osób. Oznacza to, że około 20% pracującego społeczeństwa pobiera minimalne wynagrodzenie i tym samym 1/5 pracującego społeczeństwa ma cały swój dochód zwolniony od egzekucji. W sposób zrozumiały osoby o niższych dochodach jednocześnie są częstszymi dłużnikami gmin, przez co w kontekście działalności gminy odsetek tych osób jest jeszcze większy. Całkowita ochrona minimalnego wynagrodzenia sprawia, że niektóre nawet drobne należności wynoszące kilkadziesiąt złotych nie są przez dłużników spłacane, gdyż są oni przekonani o swojej bezkarności. Jakikolwiek zakres potrąceń z tego wynagrodzenia nie tylko zwiększyłby skuteczność już prowadzonych egzekucji, ale również przyczyniłby się do zapobiegania konieczności występowania z kolejnymi.

Z uwagi na powyższe proszę o informację:

Czy planowane są prace nad zmianą ustaw dotyczące dopuszczenia egzekucji sądowej oraz administracyjnej należności innych niż alimentacyjne z minimalnego wynagrodzenia za pracę w wysokości nie mni...