NSA. Aktywność gospodarcza za pośrednictwem pełnomocnika nie zwalnia z VAT

Fakt, że zasadnicza aktywność w zakresie planowanego procesu inwestycyjnego spoczywać będzie na spółce jest bez znaczenia dla uznania skarżącej za podatnika, skoro spółka jako jej pełnomocnik jest jedynie jej reprezentantem w tych czynnościach, działając w jej imieniu i na jej rzecz, czyli w jej interesie majątkowym.Podejmowanie aktywności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, za pośrednictwem pełnomocnika nie zwalnia mocodawcy, w którego imieniu i na rzecz działa pełnomocnik, od przymiotu bycia podatnikiem VAT w rozumieniu tych przepisów - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Hieronim Sęk, Sędzia NSA Janusz Zubrzycki, Sędzia WSA del. Małgorzata Fita (sprawozdawca), Protokolant Marek Wojtasiewicz, po rozpoznaniu w dniu 14 czerwca 2017 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej L.A. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 28 lipca 2015 sygn. akt I SA/Rz 511/15 w sprawie ze skargi L. A. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 25 marca 2015 r. nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług:

1. oddala skargę kasacyjną,
2. zasądza od L. A. na rzecz Szefa Krajowej Administracji Skarbowej kwotę 180 (słownie: sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

1. Wyrokiem z dnia 28 lipca 2015 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie po rozpoznaniu sprawy ze skargi L.A. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 25 marca 2015 r. w przedmiocie podatku od towarów i usług oddalił skargę.

2. W uzasadnieniu wyroku Sąd pierwszej instancji podał stan faktyczny sprawy, z którego wynika, że we wniosku o wydanie powyższej interpretacji skarżąca wskazała, że:

• wraz ze współmałżonkiem są na zasadach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej właścicielami nieruchomości gruntowych niezabudowanych, których nabycie nastąpiło odpowiednio w latach 2003, 2004 i 2005,
• nieruchomości te (w ich skład wchodzą cztery działki) nie są wykorzystywane ani do prowadzenia działalności gospodarczej ani gospodarstwa rolnego,
• przy ich nabyciu małżonkom nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,
• podatniczka ani jej współmałżonek nie wykonują obecnie czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług przy wykorzystaniu tychże nieruchomości,
• działki nigdy nie były i nie będą przedmiotem najmu, ani dzierżawy; małżonkowie nigdy nie czerpali dochodów z tytułu prawa, jakie mają do tych działek,
• małżonkowie posiadają jeszcze dwie działki rekreacyjne w okolicy, ale nie zamierzają ich sprzedawać;
• małżonkowie mają zamiar zawarcia ze spółką osobową (dalej: spółka), której nie są i nie będą wspólnikami, umowy użyczenia (nieodpłatnego), na podstawie której spółka dokona inwestycji developerskiej polegającej na budowie budynków i innych urządzeń w postaci osiedla domów jednorodzinnych (dalej: inwestycja),
• małżonkowie i spółka zawrą ponadto osobną umowę, na podstawie której będą w przyszłości, stopniowo, w trybie art. 231 Kodeksu cywilnego przenosić na własność spółki nieruchomości do nich należące,
• całość nakładów na budowę budynków lub urządzeń na nieruchomości poniesie spółka, włączenie z nakładami związanymi z procesem budowlanym,
• spółka będzie prowadziła i finansowała w oparciu o udzielone przez podatniczkę i jej współmałżonka pełnomocnictwa m.in. postępowania w sprawach o wydanie decyzji o warunkach zabudowy, decyzji zatwierdzających projekt budowlany oraz udzielających pozwolenie na budowę, decyzji w sprawie podziału nieruchomości, decyzji w sprawie pozwolenia na użytkowanie nieruchomości mieszkalnych posadowionych na tych nieruchomościach, decyzji o nadaniu numerów porządkowych i oznaczeniu położenia inwestycji prowadzonej na tych nieruchomościach,
• nakłady poniesione za zgodą małżonków przez spółkę w związku z budową budynków lub innych urządzeń będą miały wartość znacznie wyższą niż wartość zajętych na ten cel nieruchomości,
• jedyną korzyścią z zawartych przez małżonków ze spółką umów będzie wynagrodzenie jakie uzyskają z tytułu przeniesienia własności;
• skarżąca z mężem nie poszukiwała nabywcy nieruchomości, to spółka zaproponowała im zawarcie umowy przeniesienia własności działek,
• całość środków uzyskanych ze zbycia działek wejdzie do majątku prywatnego małżonków, którzy jeszcze nie zdecydowali się na co wykorzystają te środki,
• rozwiązanie w postaci najpierw użyczenia i pełnomocnictwa dla spółki, a potem dopiero sprzedaży zostało zaproponowane przez spółkę, która nie chce wydawać od razu całości środków na nabycie całej nieruchomości zabudowanej budynkami, tylko czynić to w miarę zainteresowania potencjalnych kupców; taki sposób działania zabezpiecza też interesy małżonków, bowiem jeśli spółka nie sprzeda całości, bądź części inwestycji, własność nieruchomości (wraz z posadowionymi już budynkami) pozostanie przy nich,
• wynagrodzenie uzyskane przez małżonków uzależnione jest od działań podejmowanych przez spółkę; jeżeli spółka nabędzie wszystkie nieruchomości budynkowe i inne urządzenia w postaci osiedla domów jednorodzinnych (których może być więcej niż działek) wnioskodawczyni i jej małżonek uzyskają wynagrodzenie nie mniejsze niż wartość rynkowa wszystkich działek objętych wnioskiem; jeżeli jednak spółka nie nabędzie własności wszystkich nieruchomości budynkowych i innych urządzeń, to wnioskodawczyni i jej małżonek mogą nie uzyskać wynagrodzenia odpowiadającego cenie sprzedaży działek w całości.

Wskazując na powyższe, podatniczka zadała następujące pytania:

1. Czy w opisanym stanie faktycznym użyczenie nieruchomości stanowi nieodpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054 z późn. zm., dalej – u.p.t.u.), podlegające opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u.?
2. Czy przeniesienie własności nieruchomości na rzecz spółki w opisanym stanie faktycznym stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 u.p.t.u., podlegające opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u.?
3. W przypadku uznania przeniesienia własności nieruchomości na rzecz spółki za czynność opodatkowaną, co będzie stanowiło podstawę opodatkowania w przypadku przeniesienia własności nieruchomości na rzecz spółki w trybie opisanym w stanie faktycznym?

Zdaniem skarżącej, użyczenie nieruchomości opisane w stanie faktycznym nie stanowi nieodpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2 u.p.t.u., a więc nie podlega opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u., ponieważ zgodnie z tym przepisem opodatkowaniu podatkiem podlegają jedynie odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Również przeniesienie własności nieruchomości na rzecz spółki w opisanym stanie faktycznym nie podlega opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u., a więc nie stanowi dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 u.p.t.u. Małżonkowie nie będą bowiem występować w tych transakcjach jako podatnicy w rozumieniu art. 15 ust. 1 u.p.t.u. W sytuacji, gdy wszelkie czynności związane z budową na nieruchomości podejmować będzie spółka, to nie można też mówić, że działania podejmowane przez małżonków noszą znamiona działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 u.p.t.u. Zdaniem skarżącej, w przypadku uznania przeniesienia własności nieruchomości na rzecz spółki za czynność opodatkowaną, podstawa opodatkowania w przypadku przeniesienia własności nieruchomości w trybie opisanym w stanie faktycznym zostanie ustalona na podstawie art. 29a ust. 1 u.p.t.u., przy czym będzie ona obejmowała jedynie wartość nieruchomości bez uwzględnienia wartości rynkowej nakładów poczynionych na nieruchomości przez spółkę w związku z realizacją inwestycji.

3. Oceniając stanowisko wnioskodawcy i odpowiadając na pytania skarżącej Minister Finansów uznał za:

1. nieprawidłowe stanowisko odnośnie stwierdzenia, że przeniesienie własności nieruchomości na rzecz spółki nie będzie podlegać opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u., a więc nie stanowi dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 u.p.t.u.;
2. nieprawidłowe odnośnie stwierdzenia, że użyczenie nieruchomości nie stanowi nieodpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2 u.p.t.u., a więc nie podlega opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u.;
3. prawidłowe odnośnie stwierdzenia, że w związku z dostawą nieruchomości na rzecz spółki podstawa opodatkowania zostanie ustalona na podstawie art. 29a ust. 1 u.p.t.u., przy czym będzie ona obejmowała jedynie wartość gruntu bez uwzględnienia wartości rynkowej nakładów poczynionych na tym gruncie przez spółkę.

Organ podatkowy powołując się na art. 5 ust. 1 pkt 1 oraz art. 7 ust. 1 u.p.t.u. podkreślił, że pojęcie "dostawa towarów" obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. W sytuacji, gdy grunt spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 u.p.t.u., to jego sprzedaż stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 u.p.t.u. i na mocy art. 5 ust. 1 pkt 1 podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Organ podatkowy wskazał również na art. 2 pkt 22 u.p.t.u. stanowiący, że sprzedaż to m. in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, art. 15 ust. 1 i 2 u.p.t.u., zgodnie z którym podatnikami są m.in. osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, która obejmuje czynności polegające na wykorzystywaniu t...