NSA: Kiedy występuje opieka naprzemienna?

Z uzasadnienia: (...) pozostawanie dziecka pod opieka naprzemienną nie jest okolicznością możliwą do ustalania przez strony lub organ administracji prowadzący postępowanie, a w konsekwencji również przez sąd administracyjny. Powinna ona wynikać bezpośrednio z orzeczenia sądu powszechnego, jako wyłącznie właściwego do jej ustalenia

Teza

Opiekę naprzemienną w rozumieniu art. 5 ust. 2 ustawy z 11.02.2016 o pomocy państwa w wychowaniu dzieci (Dz. U. 2016 poz. 195) cechuje sprawowanie jej przez rodziców względem dziecka, które zamieszkuje i koncentruje swoje sprawy życiowe na zmianę u obojga rodziców.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Iwona Bogucka (spr.) sędzia NSA Teresa Zyglewska sędzia NSA Przemysław Szustakiewicz Protokolant starszy sekretarz sądowy Julia Chudzyńska po rozpoznaniu w dniu 26 lutego 2019 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M.K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 listopada 2016 r. sygn. akt I SA/Wa 1357/16 w sprawie ze skargi M.K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] sierpnia 2016 r. nr [...] w przedmiocie świadczenia wychowawczego oddala skargę kasacyjną

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę M.K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] sierpnia 2016 r., nr [...], którą utrzymano w mocy decyzję Burmistrza [...] z dnia [...] czerwca 2016 r. nr [...] odmawiającą przyznania świadczenia wychowawczego na dzieci w okresie od 1 kwietnia 2016 r. do 30 września 2017 r.

W skardze kasacyjnej skarżący zaskarżył wyrok Sądu I instancji w całości, wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez WSA w Warszawie, a także o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Na podstawie art. 174 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 718 ze zm., dalej P.p.s.a.) Sądowi I instancji zarzucono naruszenie przepisów prawa materialnego polegające na niewłaściwym zastosowaniu art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. z 2016 r. poz. 195, dalej "ustawa") poprzez przyjęcie, iż skarżący nie spełnia kryterium do otrzymania świadczenia wychowawczego z uwagi na brak przesłanki wykonywania przez skarżącego opieki naprzemiennej, podczas gdy brak jest ustawowej definicji opieki naprzemiennej, a z zebranego materiału dowodowego w sprawie wynika, iż skarżący faktycznie opiekuje się dziećmi prawie w równym stopniu z matką małoletnich, zaś wskazane w ustawie o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci pojęcie opieki naprzemiennej nie charakteryzuje się symetrycznością.

W uzasadnieniu zarzutu podniesiono, że art. 5 ust. 2 ustawy posługuje się pojęciem "opieki naprzemiennej" . Pojęcie to nie jest zdefiniowane w ustawie, nie jest ono również zdefiniowane w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Przepis ten reguluje sposób wyliczenia kwoty świadczenia przysługującego na niepełny miesiąc, co w oczywisty sposób świadczy, że udział rodziców w opiece może być różny. Sąd zaś przyjmuje, że opieka naprzemienna charakteryzuje się symetrycznością obowiązków obojga z rodziców (str. 6 uzasadnienia). Przyjąć należy, że opieka naprzemienna, z uwagi na zawarty w art. 5 ust 2. ustawy sposób wyliczenia świadczenia, które może być w różnej wysokości i nieproporcjonalne, nie wymaga symetryczności obowiązków obojga z rodziców. Taka sytuacja ma miejsce w sprawie, skarżący w określone dni sprawuje faktyczną opiekę nad dziećmi: we wtorek, czwartek i sobotę, a także częściowo w wakacje. Dni te został określone w postanowieniu Sądu Rejonowego w [...] w sprawie [...] z dnia [...] stycznia 2015 r. Osobista opieka w tych dniach jest faktycznie wykonywana przez skarżącego.

Nadto wyroki sądów rodzinnych nie zawierają zwrotu opieka naprzemienna. Pojęcie to jest niezdefiniowane prawnie, a znaczenie nadawane mu jest na podstawie dotychczasowej praktyki sądowej. Zastosowane w art. 5 ust. 2 ustawy stanowi klauzulę generalną - zwrot niedookreślony o charakterze wartościującym, świadomie dający swobodę decyzyjną i odsyłający do norm pozaprawnych, zawarty w akcie normatywnym, umożliwiający zastosowanie pewnego stopnia dowolności w wykładni prawa. Przepis art. 5 ust. 2 ustawy należy również interpretować stosując wykładnię celowościową, z uwzględnieniem celu jaki ma realizować przepis i systemową, na podstawie systemu prawa, ustawy, w którym funkcjonuje przepis. Celem określonym w przepisie jest, aby świadczenie otrzymała osoba, która opiekuje się dzieckiem, proporcjonalnie do ilości dni opieki. Sama zaś ustawa ma na celu, by świadczenie wychowawcze otrzymywały osoby, które faktycznie zajmują się wychowaniem dzieci, co ma miejsce w przypadku skarżącego.

Naczelny Sąd Administ...