NSA: Odszkodowanie za zakaz konkurencji menedżera z 70% PIT

Z uzasadnienia: Zarówno w przypadku umów o zakazie konkurencji, w której podstawę prawną stanowią przepisy Kodeksu cywilnego, jak i Kodeksu pracy, to wola stron decyduje o ostatecznym kształcie przepisów regulujących tę instytucję. Wobec powyższego umowa o zakazie konkurencji, stanowi źródło wypłaty odszkodowania i łącznie z przepisami ustawowymi, składa się ona na przepisy w rozumieniu art. 30 ust. 1 pkt 15 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dające podstawę zarówno do wypłaty odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji, jak i jej wysokości.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Bogdan Lubiński, Sędzia NSA Stefan Babiarz, Sędzia WSA (del.) Paweł Dąbek (sprawozdawca), Protokolant Agnieszka Kulesza, po rozpoznaniu w dniu 5 lipca 2019 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej M. B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 16 maja 2017 r., sygn. akt I SA/Gd 162/17 w sprawie ze skargi M. B. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 5 grudnia 2016 r., nr [...] w przedmiocie nadpłaty w zryczałtowanym podatku dochodowym od osób fizycznych za okres od stycznia do marca 2016 r. 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od M. B. na rzecz Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku kwotę 5400 (słownie: pięć tysięcy czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 grudnia 2016r. Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku (dalej: Dyrektor) utrzymał w mocy decyzję Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego w G. z dnia 7 lipca 2016 r. odmawiającą M. B. (dalej: Skarżący) stwierdzenia nadpłaty zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych za miesiące od stycznia do marca 2016 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 16 maja 2017 r., sygn. akt I SA/Gd 162/17 (dostępny - jak wszystkie powoływane w uzasadnieniu orzeczenia sądów administracyjnych - na stronie: http://rzeczenia.nsa.gov.pl.), skargę oddalił. W ocenie Sądu pierwszej instancji przepis art. 30 ust. 1 pkt 15 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2016r., poz. 2032 - dalej: u.p.d.o.f.), znajduje zastosowanie także do przychodów uzyskiwanych z tytułu odszkodowań przyznanych na podstawie zawartych umów o zakazie konkurencji. Formułując takie stanowisko WSA w Gdańsku odwołał się przede wszystkim do motywów, jakie przyświecały ustawodawcy we wprowadzeniu powyższego unormowania.

W złożonej skardze kasacyjnej Skarżący zarzucił zaskarżonemu wyrokowi WSA w Gdańsku naruszenie:

1. art. 30 ust. 1 pkt 15 u.p.d.o.f. polegające na jego błędnej wykładni przejawiającej się w uznaniu, że przepis ten znajduje zastosowanie także do przychodów uzyskiwanych z tytułu odszkodowań przyznanych na podstawie zawartych umów o zakazie konkurencji, a nie ogranicza się jedynie do źródeł przychodu z tytułu odszkodowań przyznanych na podstawie aktu prawnego rangi ustawowej;
2. art. 2a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015r., poz. 613 ze zm. - dalej: O.p.) poprzez brak rozstrzygnięcia wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego na korzyść podatnika;
3. art. 2 Konstytucji RP stanowiącego, że Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej, a w szczególności wywiedzionych z niego zasad ochrony zaufania do państwa i przyzwoitej legislacji, a w ich konsekwencji zasady dookreśloności przepisów prawa, poprzez zastosowanie w rozpoznawanej sprawie wykładni przepisu prawnego rozszerzającego zakres obowiązku podatkowego Skarżącego, co spowodowało naruszenie bezpieczeństwa prawnego i ekonomicznego Skarżącego, a także brak przewidywalności i obliczalności rozstrzygnięć organów władzy publicznej,
   
   a w konsekwencji
4. naruszenie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2016r., poz. 718 ze zm. - dalej: p.p.s.a.) poprzez jego niezastosowanie oraz art. 151 p.p.s.a. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w sytuacji, gdy w rozpoznawanej sprawie wystąpiły naruszenia prawa materialnego, mające wpływ na wynik sprawy zobowiązujące Sąd do uchylenia decyzji w całości.

W oparciu o tak postawione zarzuty, które zostały rozwinięte w uzasadnieniu skargi kasacyjnej, Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i rozpoznanie skargi oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Odpowiadając na skargę kasacyjną, Dyrektor wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Skarga kasacyjna nie zawiera uzasadnionych podstaw, gdyż zaskarżony wyrok, pomimo częściowo błędnego uzasadnienia, odpowiada prawu.

Stan faktyczny rozpatrywanej sprawy nie był sporny. Wynikało z niego, że Skarżący zawarł w dniu 14 września 2012 r. umowę ze Spółką "E." S.A. (dalej: Spółka), będącą spółką, w której Skarb Państwa posiada ponad 50% udziału w kapitale zakładowym. W umowie tej zostało zawarte zastrzeżenie, że po jej rozwiązaniu Skarżący będzie zobowiązany do powstrzymania się w okresie 12 miesięcy od działalności konkurencyjnej (zakaz konkurencji). Tytułem odszkodowania za podporządkowanie się temu zakazowi, Spółka miała wypłacać Skarżącemu - za każdy miesiąc obowiązywania tego zakazu - odszkodowanie w wysokości 100% podstawowego miesięcznego wynagrodzenia. Skarżący został odwołany z funkcji członka zarządu w kwietniu 2015 r. i z dniem odwołania umowa uległa rozwiązaniu, zaś Spółka rozpoczęła wypłatę odszkodowania z tytułu powstrzymania się przez Skarżącego od prowadzenia działalności konkurencyjnej.

Dyrektor uznał w tak ukształtowanym stanie sprawy, że prawidłowo Spółka rozpoczęła od stycznia 2016r. pobierać zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 70% wypłacanego odszkodowania na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 15 u.p.d.o.f. i stanowisko to zaakceptował WSA w Gdańsku.

Jak wynika z powyższego przepisu, od dochodów (przychodów) pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy z tytułu odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji, jeżeli zobowiązaną do zapłaty odszkodowania jest spółka, w której Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego, związek jednostek samorządu terytorialnego, państwowa osoba prawna lub komunalna osoba prawna dysponują bezpośrednio lub pośrednio większością głosów na zgromadzeniu wspólników albo na walnym zgromadzeniu, w tym także na podstawie porozumień z innymi osobami, w części, w której wysokość odszkodowania przekracza wysokość wynagrodzenia otrzymanego przez podatnika z tytułu umowy o pracę lub umowy o świadczenie usług wiążącej go ze spółką w okresie sześciu miesięcy poprzedzających pierwszy miesiąc wypłaty odszkodowania - w wysokości 70% tej części należnego odszkodowania.

Naczelny Sąd Administracyjny podziela pogląd, że omawiany przepis stanowi podstawę prawną do obciążenia Skarżącego zryczałtowanym podatkiem w wysokości w nim wskazanej, choć nie podziela poglądu Sądu pierwszej instancji, że wystarczającą podstawą do objęcia Skarżącego obowiązkiem zapłaty podatku na podstawie wyżej wskazanego przepisu, jest jedynie cel wprowadzonej regulacji. WSA w Gdańsku słuszności stanowiska Dyrektora upatrywał bowiem przede wszystkim w uzasadnieniu projektu ustawy wprowadzającej ten przepis. Z uzasadnienia tego wynika, że intencją ustawodawcy było objęcie obowiązkiem zapłaty podatku w wysokości 70% takich sytuacji, jaka występuje w niniejszej sprawie. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, gdyby jednak przypadek taki nie został w ustawie uregulowany, brak byłoby podstaw do obciążenia S...