Ograniczenie handlu w niedziele i święta należy urealnić?

Sklepy zdecydowały się na rozszerzenie swojej działalności o czytelnie. Przy tym pobierają też niewielką opłatę za usługę czytelni. Ograniczenie handlu w niedziele było wprowadzone w celu ochrony czasu dla rodziny, wypoczynku i rekreacji pracowników oraz dla tych, którzy chcieliby spędzić ten dzień z bliskimi. To także krok mający na celu wsparcie mniejszych przedsiębiorców i lokalnych sklepów. Jakie działania podejmuje lub podejmie ministerstwo, aby nie dochodziło do sytuacji, że ograniczenia ustawowe stają się fikcją? - pyta posłanka w interpelacji do Ministra Rodziny i Polityki Społecznej.

Interpelacja nr 43424 do ministra rodziny i polityki społecznej w sprawie koniecznych działań w celu urealnienia ograniczenia handlu w niedziele i święta

Nawet 80 procent osób zatrudnionych w sklepach wielkopowierzchniowych to kobiety, i to właśnie głównie z myślą o prawach kobiet i ich rodzin w styczniu 2018 roku uchwaliliśmy ustawę ograniczającą handel w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni, która weszła w życie 1 marca 2018 roku. Od tego czasu handel we wskazane dni był stopniowo ograniczany.

Zgodnie z przepisami w placówkach handlowych zakazany jest handel oraz wykonywanie czynności związanych z handlem, a także zakazane jest powierzanie pracownikowi lub zatrudnionemu (w tym osobie wykonującej pracę w placówce handlowej na podstawie umowy prawa cywilnego) wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem. Zakaz nie dotyczy placówek handlowych, w których handel jest prowadzony przez przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną wyłącznie osobiście, we własnym imieniu i na własny rachunek.

Jednym z głównych argumentów przemawiających za wprowadzeniem zakazu handlu była idea zapewnienia rodzinom możliwości wspólnego spędzania czasu w weekendy, zwłaszcza w niedzielę, która tradycyjnie jest dniem wypoczynku. Niestety, sieci handlowe po wprowadzeniu ograniczenia handlu w niedziele zaczęły wykorzystywać luki w przepisach dotyczące wyłączeń spod tego zakazu handlu. Na początku sklepy zamieniły się w punkty pocztowe i pracownicy ponownie zaczęli być zmuszani do pracy w niedziele.

Zmieniliśmy więc przepisy, co miało zagwarantować, że duże markety i dyskonty nie będą otwarte w niedziele. Od lutego 2022 r. wprowadziliśmy m.in. zasady w zakresie przeważającego charakteru działalności gospodarczej oraz rozumienia pojęcia placówek pocztowych, które miały zapobiec obchodzeniu prawa. Zmiana ustawy nie zniechęciła sklepów do obchodzenia przepisów.

Tym razem sklepy zdecydowały się na rozszerzenie swojej działalności o czytelnie. Przy tym pobierają też niewielką opłatę za usługę czytelni.

W ostatnim czasie zgłasza się do mnie wiele rozgoryczonych osób, które ponownie zmuszane są do pracy w niedziele. Interweniują również osoby, które osobiście prowadzą swoje sklepiki, a przy nieuczciwej konkurencji i otwartych w niedzielę obok nich marketach „z leżakami obok regału z książkami” ich sklepy stają się nieatrakcyjne, przez co znacząco spadły im obroty.

Ograniczenie handlu w niedziele było wprowadzone w celu ochrony czasu dla rodziny, wypoczynku i rekreacji pracowników oraz dla tych, którzy chcieliby spędzić ten dzień z bliskimi. To także krok mający na celu wsparcie mniejszych przedsiębiorców i lokalnych sklepów, którzy mogą mieć trudności w rywalizacji z dużymi sieciami handlowymi, gdy te będą otwarte przez cały tydzień, włącznie z niedzielą.

Handel w niedziele poza wyznaczonymi wyjątkami jest zakazany, a za jego złamanie grozi surowa kara nawet 100 tysięcy złotych.

Biorąc powyższe pod uwagę, zwracam się do Pani Minister z pytaniem:

1. Jakie działania podejmuje lub podejmie ministerstwo, aby nie dochodziło do sytuacji, że ograniczenia ustawowe stają się fikcją?
2. Czy państwowe służby (Państwowa Inspekcja Pracy, Inspekcja Handlowa) kontrolują przestrzeganie przepisów dotyczących ograniczenia handlu w niedziele i święta?
3. Jaka jest skuteczność państwowych służb w walce z obchodzeniem prawa w tym zakresie?
4. Czy jest planowana kolejna nowelizacja przepisów ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni w celu bardziej rygorystycznego podejścia do wyłączeń spod zakazu handlu w niedziele?

Posłanka Barbara Bartuś

1 sierpnia 2023 r.

Odpowiedź na interpelację nr 43424 w sprawie koniecznych działań w celu urealnienia ograniczenia handlu w niedziele i święta

Szanowna Pani Marszałek,

w odpowiedzi na interpelację nr 43424 poseł Barbary Bartuś w sprawie koniecznych działań w celu urealnienia ograniczenia handlu w niedziele i święta uprzejmie informuję, co następuje.

Przede wszystkim podkreślić należy, że zgodnie z ustawą z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. 2022 poz. 1614 z późn. zm.) organem ustawowo powołanym do nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy jest Państwowa Inspekcja Pracy. Państwowa Inspekcja Pracy i jej właściwe miejscowo organy są podmiotami uprawnionymi do kontrolowania przedsiębiorców handlowych w zakresie zasadności powierzania pracownikom i innym osobom zatrudnionym pracy w dni wolne od pracy oraz stosowania przez pracodawców prawa pracy, w tym przepisów o czasie pracy. Minister rodziny i polityki społecznej takich uprawnień nie posiada. Nie jest także uprawniony do sprawowania nadzoru nad niezależnymi w zakresie swojego działania organami Państwowej Inspekcji Pracy oraz dokonywania oceny ich działania. Państwowa Inspekcja Pracy podlega Sejmowi. Nadzór nad Państwową Inspekcją Pracy w zakresie określonym w ww. ustawie sprawuje Rada Ochrony Pracy.

Niemniej jednak należy podkreślić, że mi...