Pojęcie „dywidendy” w międzynarodowym prawie podatkowym

Dywidenda jest zyskiem netto spółki przeznaczonym do podziału. Dywidendę stanowi wypłata zysku dokonana na podstawie corocznej uchwały zgromadzenia wspólników bądź walnego zgromadzenia akcjonariuszy. Prawo do dywidendy jest podstawowym prawem majątkowym wspólnika spółki kapitałowej i jest związane z ryzykiem gospodarczym, jakie wspólnik ponosi, inwestując swój kapitał w udziały spółki. Z uwagi na różnorodność pojęć „dywidendy” w krajowym prawie podatkowym i prawie spółek państw, będących stronami umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, nie jest możliwe stworzenie pełnej i wyczerpującej definicji dywidendy niezależnej od prawa krajowego. Dlatego analizując wypłaty dywidendy w transakcjach międzynarodowych należy zwrócić uwagę na to, w jaki sposób dywidenda i podział zysku są definiowane w międzynarodowym prawie podatkowym.

Dywidenda w prawie unijnym

W dyrektywie 2011/96/UE z dnia 30 listopada 2011 r. w sprawie wspólnego systemu opodatkowania mającego zastosowanie w przypadku spółek dominujących i spółek zależnych różnych państw członkowskich (Dz. Urz. UE L 345 z 29.12.2011) określając pojęcie „dywidenda i inne przychody z udziału w zyskach osób prawnych” posłużono się sformułowaniem distributions of profits. Należy zauważyć, że pojęcie to powinno być interpretowane zgodnie z przedmiotem i celem dyrektywy 2011/96/UE, a zwłaszcza swobody przedsiębiorczości i swobodnego przepływu kapitału. Według pkt 3 preambuły, celem dyrektywy jest zwolnienie dywidend i innych zysków podzielonych wypłacanych przez spółki zależne ich spółkom dominującym z podatku potrącanego u źródła dochodu oraz wyeliminowanie podwójnego opodatkowania takiego dochodu na poziomie spółki dominującej. W art. 1 pkt 1 dyrektywy 2011/96/UE zostały przedstawione rodzaje podziału zysków, według którego każde z państw członkowskich stosuje niniejszą dyrektywę w odniesieniu do:

1. podziału zysków, które spółki danego państwa członkowskiego otrzymują od swoich spółek zależnych innych państw członkowskich;
2. podziału zysków, które spółki danego państwa członkowskiego przekazują spółkom innych państw członkowskich, wobec których są zależne;
3. podziału zysków, które stałe zakłady spółek innych państw członkowskich, znajdujące się w danym państwie członkowskim otrzymują od swoich spółek zależnych państwa członkowskiego innego niż to, w którym znajduje się stały zakład;
4. podziału zysków spółek danego państwa członkowskiego na rzecz stałych zakładów znajdujących się w innym państwie członkowskim i należących do spółek tego samego państwa członkowskiego, wobec których są spółkami zależnymi.

Wydaje się, że w treści tego przepisu nie ma pojęcia „dywidendy”, a rozróżnienie tego pojęcia poprzez przykładowe wyliczenie jest na tyle szerokie, żeby można było dokonać harmonizacji podatkowych przepisów unijnych i krajowych. Wykładnia pojęcia „dywidenda i inne dochody (przychody) z udziału w zyskach osób prawnych” powinna być dokonywana zgodnie z pojęciem „distributions of profits” w dyrektywie unijnej. 

Dywidenda w Modelowej Konwencji OECD

Modelowa Konwencja w sprawie podatku od dochodu i majątku OECD (dalej jako Modelowa Konwencja) nie jest źródłem prawa, natomiast służy jako wzór przy interpretacji postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Pojęcie „dywidendy” zostało zawarte w art. 10 ust. 3 Modelowej Konwencji OECD i oznacza dochód z akcji, akcji uprzywilejowanej lub praw do akcji uprzywilejowanej, akcji górniczych, akcji założycieli lub innych praw niebędących wierzytelnościami, uczestniczących w zyskach, jak również dochodami z innych praw z udziału w spółce, które według prawa podatkowego ...