Polski Ład 3.0: Zmiany wchodzące w życie 26 października 2022 r.

26 października br. weszło w życie część zmian z tzw. Polskiego Ładu 3.0, m.in. odroczono wejście w życie przepisów o minimalnym podatku dochodowym, doprecyzowano zasady rozliczania kosztów finansowania dłużnego w kosztach podatkowych. Ponadto, uelastyczniona została konstrukcja oświadczenia płatników (emitentów) wyłączającego obowiązek stosowania mechanizmu pay & refund, dokonano zmian w estońskim CIT w zakresie terminu zapłaty podatku, rozszerzono uprawnienia płatnika do składania wniosku o stwierdzenie nadpłaty oraz uregulowano sytuację, gdy ryczałtowiec nie przekaże do ZUS informacji o miesięcznym przychodzie z działalności.

1. PIT i CIT: Zmiany w zakresie transakcji rajowych

2. Aktualizacja wyceny środków trwałych - rozporządzenie MF

(art. 15 ust. 5 ustawy o CIT oraz art. 22o ust. 1 ustawy o PIT)

Dotychczas, minister właściwy do spraw finansów publicznych określał, w drodze rozporządzenia, tryb i terminy aktualizacji wyceny:

1) środków trwałych, tj.:

a) budowli, budynków oraz lokali będących odrębną własnością,

b) maszyn, urządzeń i środków transportu,

c) innych przedmiotów

o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu,

a także

d) przyjętych do używania inwestycji w obcych środkach trwałych,

e) budynków i budowli wybudowanych na cudzym gruncie,

f) składników majątku, wymienionych w lit. a-c, niestanowiących własności lub współwłasności podatnika, wykorzystywanych przez niego na potrzeby związane z prowadzoną działalnością na podstawie umowy leasingu, zawartej z właścicielem lub współwłaścicielami tych składników - jeżeli odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający,

2) wartości początkowej składników majątku, których wartość początkowa nie przekracza 10 000 zł,

3) jednostkowej ceny nabycia części składowych i peryferyjnych, które stanowią wydatek na ulepszenie środka trwałego,

4) wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych, gdy ich wartość początkowa nie przekracza 50 000 zł,

5) kwoty określonej w art. 22g ust. 10 ustawy o PIT do obliczenia wartości początkowej spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego,

jeżeli wskaźnik wzrostu cen nakładów inwestycyjnych w okresie trzech kwartałów w roku poprzedzającym rok podatkowy w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego przekroczy 10%.

Od 26 października 2022 r., minister finansów wyda takie rozporządzenie jeżeli wskaźnik w okresie dwóch kwartałów oraz w okresie czterech kwartałów danego roku kalendarzowego w stosunku do analogicznych okresów roku ubiegłego przekroczy 10%.

Przepis w nowym brzmieniu stosuje się do wskaźników wzrostu cen nakładów inwestycyjnych ogłaszanych przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego począwszy od 2022 r.

3. Rozliczanie kosztów finansowania dłużnego w kosztach podatkowych

(art. 15c ust. 1 i art. 16 ust. 1 pkt 13f ustawy o CIT)

Przepisy art. 15c - w brzmieniu obowiązującym w 2021 r. - wprowadzone zostały do ustawy CIT z dniem 1 stycznia 2018 r. ustawą z 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Jak wynika z uzasadnienia do tej ustawy, ich funkcją jest ograniczenie nadmiernego finansowania działalności podatnika długiem, co skutkuje zaniżeniem dochodów wykazywanych w miejscu (kraju), w którym prowadzona jest przez podatnika działalność gospodarcza. Przepisami tymi ograniczone zostały fiskalne efekty stosowania przez podatnika mechanizmu optymalizacyjnego polegającego na nadmiernym finansowaniu jego działalności długiem. Z powyższych względów ustawodawca wprowadził do ustawy CIT limit takiego finansowania dłużnego, jakie może przez podatnika być uwzględnione w jego kosztach uzyskania przychodów. Limit ten odniesiony został do nadwyżki kosztów finansowania dłużnego ponad uzyskane z analogicznych tytułów przychody i wyznaczony uzyskanym za ten sam okres wskaźnikiem EBITDA.

Polski ustawodawca określił jednak w 2017 r., iż tzw. „bezpieczną przystanią” będzie kwota nadwyżki kosztów finansowania dłużnego nieprzekraczająca 3 000 000 zł. Celem tej regulacji było wyłączenie jej stosowania wobec podatników, u których uzyskana w roku podatkowym trwającym 12 miesięcy nadwyżka kosztów finansowania dłużnego kwoty tej nie przewyższa.

Powyższy przepis ustawy CIT spotkał się jednak z różnym jego interpretowaniem. Część podatników zaczęła traktować tę regulację jako dającą prawo do podwyższenia przez podatnika limitu nadwyżki kosztów finansowania dłużnego, wynikającego z uzyskanego wskaźnika EBITDA o kwotę 3 mln zł. W ocenie tych podatników limit nadwyżki kosztów finansowania dłużnego, jaka w roku podatkowym może przez podatnika zostać zaliczona do jego kosztów w podatku dochodowym, należy obliczać jako 30% uzyskanego w roku podatkowym EBITDA + 3 mln zł.

Celem uniknięcia sporów z podatnikami, przepisami ustawy z 29 października 2021 r. ustawodawca wskazał w zmienionej treści art. 15c, iż wyłączona z kosztów uzyskania przychodów podlegać będzie kwota nadwyżki kosztów finansowania dłużnego przewyższająca:

1) kwotę 3 000 000 zł albo

2) kwotę odpowiadającą 30% uzyskanego przez podatnika EBITDA.

Nowe brzmienie tych przepisów, choć wykluczyło wcześniej wskazane wątpliwości, spotkało się jednak z zastrzeżeniami, iż przy niekorzystnym dla podatników interpretowaniu aktualnego brzmienia tych przepisów organy podatkowe mogłyby oczekiwać wyłączenia przez podatnika z kosztów uzyskania przychodów mniejszej z powyższych wartości. Ta potencjalna niekorzystna interpretacja polega na tym, iż podatnik byłby zobowiązany do zastosowania jednocześnie dwóch limitów - kwoty 3 mln zł oraz wskaźnika 30% EBITDA, co sprawiałoby, że zawsze obowiązywałby niższy limit kosztów uzyskania przychodu. Mogło to - w świetle obaw podatników - prowadzić do wyłączenia prawa wyboru i stąd, organizacje branżowe zgłosiły liczne postulaty o doprecyzowanie przepisów.

Uwzględniając powyższe proponuje się takie doprecyzowanie ust. 1 tej regulacji, które usunie powstałe wątpliwości. Zmiana odpowiada na zgłaszane postulaty i ma charakter ewidentnie korzystny - podatnik może zastosować limit odliczenia 3 mln zł albo 30% EBITDA, którykolwiek jest w jego przypadku wyższy. Podatnik może zatem wykazać wyższe koszty uzyskania przychodu, spośród podanych dwóch kwot.

Art. 16 ust. 1 pkt 13f ustawy o CIT

Przepisami ustawy z 29 października 2021 r. wprowadzony został do ustawy CIT - art. 16 ust. 1 - nowy pkt 13f, ograniczający możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodów, kosztów finansowania dłużnego uzyskanego od podmiotu powiązanego i przeznaczonego na sfinansowanie działań restrukturyzacyjnych lub polegających na akwizycji innych podmiotów.

W świetle tego przepisu, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów finansowania dłużnego w rozumieniu art. 15c ust. 12 ustawy CIT uzyskanego od podmiotu powiązanego w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 tej ustawy, w części, w jakiej finansowanie zostało przeznaczone bezpośrednio lub pośrednio na transakcje kapitałowe, w szczególności nabycie lub objęcie udziałów (akcji), nabycie ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną, wniesienie dopłat, podwyższenie kapitału zakładowego lub wykup udziałów własnych w celu ich umorzenia.

Uwzględniając jednak fakt, iż celem tego przepisu było wyeliminowanie działań optymalizacyjnych w grupach podmiotów powiązanych, zmieniono:

• wprowadzenie ograniczenia w stosowaniu tego przepisu i wyłączenie z jego zakresu finansowania dłużnego udzielonego przez banki lub przez spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, mające siedzibę w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego;
• wyłączenie jego stosowania w przypadkach finansowania dłużnego udzielonego na nabycie lub objęcie udziałów (akcji) lub ogółu praw i obowiązków w podmiotach niepowiązanych z podatnikiem (wyłączenie to stosuje się również w odniesieniu do nabycia kolejnych udziałów (akcji) w podmiotach, w których podatnik uprzednio nabył część udziałów (akcji) w przypadku,...