Pożyczka między członkami najbliższej rodziny - zwolnienie z podatku PCC

Na czym polega zwolnienie Na całkowitym zwolnieniu od podatku od czynności cywilnoprawnych pożyczek pieniężnych, niezależnie od ich wartości. Kto może skorzystać ze zwolnienia Ze zwolnienia może skorzystać każdy, kto otrzymał pożyczkę pieniężną od osób z najbliższej rodziny, czyli od: żony, męża, zstępnego, np. córki, syna, wnuczki, wnuka, prawnuczki, prawnuka, wstępnego, np. matki, ojca, babci, dziadka, prababci, pradziadka, pasierbicy, pasierba, siostry, brata, macochy, ojczyma.

Ważne!

Za rodziców uważa się również przysposabiających, a za zstępnych także przysposobionych i ich zstępnych.

Ponadto w stosunku do pożyczek otrzymanych od 27 października 2020 roku za zstępnych uważa się również osoby, które przebywają lub przebywały:

• w rodzinie zastępczej,
• w rodzinnym domu dziecka,
• w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej,

o których mowa w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,

a za wstępnych także odpowiednio osoby:

• tworzące rodzinę zastępczą,
• prowadzące rodzinny dom dziecka lub pracujące z dziećmi w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej.

Przykłady

• Córka (pożyczkodawca) pożycza pieniądze matce (biorący pożyczkę).
• Dziadkowie (pożyczkodawcy) zawierają z wnukiem (biorący pożyczkę) umowę pożyczki pieniędzy.
• Siostra (pożyczkodawca) pożycza pieniądze bratu (biorący pożyczkę).
• Mąż (pożyczkodawca) udziela pożyczki żonie (biorący pożyczkę) – z majątku osobistego do majątku osobistego.

Co trzeba zrobić, żeby skorzystać ze zwolnienia

Jeżeli pożyczka pieniężna pomiędzy wymienionymi osobami przekracza 36 120 zł [2] (łącznie z wartością pożyczek pieniędzy lub rzeczy otrzymanych ostatnio i tych otrzymanych dotychczas od tej samej osoby w roku, w którym nastąpiła ostatnia pożyczka i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok), zwolniona jest od podatku od czynności cywilnoprawnych, pod warunkiem:

• złożenia deklaracji PCC-3 (w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych) w terminie 14 dni od daty zawarcia umowy pożyczki, chyba że umowa została zawarta w formie aktu notarialnego,
  
  oraz
• udokumentowania otrzymania pieniędzy przez biorącego pożyczkę w określonej formie, np. dowodem przekazania pieniędzy na jego rachunek płatniczy lub inny rachunek w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Ważne! Trzeba pamiętać o:

1. terminowym złożeniu deklaracji PCC-3 (w nieprzekraczalnym terminie – 14 dni)
2. udokumentowaniu otrzymania pieniędzy (np. poprzez dołączenie potwierdzenia przelewu na prośbę urzędu skarbowego).

Przykład

2 sierpnia 2023 r. ojciec (pożyczkodawca) zawarł umowę pożyczki na 100 000 zł z synem (biorący pożyczkę). Pożyczoną kwotę przelał na konto bankowe syna. Aby skorzystać ze zwolnienia, syn złożył deklarację PCC-3 w nieprzekraczalnym terminie do 16 sierpnia 2023 r.

Celem udokumentowania otrzymania pieniędzy powinien także posiadać potwierdzenie otrzymania przelewu.

Czy żeby skorzystać ze zwolnienia, zawsze trzeba złożyć deklarację w terminie?

Tak, jeżeli nie złożysz deklaracji w ciągu 14 dni (spóźnisz się choćby jeden dzień), nie przysługuje Ci zwolnienie.

W takiej sytuacji pożyczka zostanie opodatkowana na ogólnych zasadach. Nie ma możliwości przywrócenia terminu do skorzystania ze zwolnienia, bez względu na powody spóźnienia i to, czy przekroczenie terminu było z Twojej winy, czy też bez Twojej winy (nawet z powodu choroby).

Przykład

2 sierpnia 2023 r. ojciec pożyczył synowi 100 000 zł, ale syn złożył deklarację PCC-3 dopiero 20 sierpnia 2023 r. Spóźnienie tłumaczył chorobą. Termin nie zostanie przywrócony.

Pożyczka nie będzie całkowicie zwolniona od podatku (minęło ponad 14 dni) i zostanie opodatkowana na zasadach ogólnych.

Wyjątkiem jest sytuacja, gdy umowa pożyczki pieniężnej została zawarta w formie aktu notarialnego. Zwolnienie będzie przysługiwać, zastosuje je notariusz, przed którym zawarłeś umowę. Nie składasz wtedy deklaracji PCC-3.

Przykład

Na podstawie umowy pożyczki zawartej 2 sierpnia 2023 r. w formie aktu notarialnego ojciec pożyczył synowi 100 000 zł, pieniądze przelał na rachunek syna.

Pożyczka będzie całkowicie zwolniona od podatku (notariusz go nie pobierze), pod warunkiem, że syn udokumentuje (np. dowodem przelewu) otrzymanie pieniędzy na jego rachunek płatniczy lub inny rachunek w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, lub przekazem pocztowym.