Prawo do wykupu mieszkania z zasobów TBS

Obecne przepisy zezwalają na wykup mieszkania, jednak zarząd TBS musi zgodzić się na taki wykup (zgodnie z przepisami znowelizowanej ustawy na wykup lokalu musi zgodzić się właściciel budynku). Dodatkowo wykupu może dokonać najemca, który wniósł opłatę partycypacyjną na poziomie minimum 20 lub 25% kosztów budowy mieszkania. Czy lokatorzy, którzy wpłacili kwotę mniejszą będą mieli prawo do wykupu mieszkania? Czy potencjalny wykup ma być na poziomie wolnorynkowej ceny mieszkań na danym rynku?

Interpelacja nr 41300 do ministra rozwoju i technologii w sprawie wykupu mieszkań z zasobów TBS

Szanowny Panie Ministrze,

do mojego biura poselskiego zwróciło się małżeństwo, które jest najemcą mieszkania z zasobów TBS od 1998 r. Małżeństwo zwróciło się do mnie z prośbą o podjęcie interpelacji w sprawie wykupu rzeczonego mieszkania.

W 1998 roku mieszkania z zasobów TBS dla młodych małżeństw z dziećmi były świetnym rozwiązaniem, szczególnie że w większości osoby te nie miały zdolności kredytowej i możliwości finansowej zakupu mieszkania na wolnym rynku.

Przez wiele lat małżeństwo płaciło podwyższony czynsz, mając nadzieję na późniejszy wykup, jak wówczas obiecywano (w ich przypadku - wpłacili 10% wartości, 10% wpłaciła gmina Kraków oraz kolejne 10% wpłacili pozostali współudziałowcy). Obiecywano, że będzie można po spłacie kredytu zostać właścicielem mieszkania.

Z założenia mieszkania z TBS miały być mieszkaniami dla niezamożnych i przez wiele lat rygorystyczne przestrzegano weryfikacji wynagrodzeń tych osób. Płacąc wysoki czynsz przy niewspółmiernie rosnących wynagrodzeniach wiele małżeństw nie wycofywało się z TBS, licząc na wykup mieszkania po latach na preferencyjnych warunkach, tak jak niektórzy mieszkańcy zrobili w spółdzielniach mieszkaniowych czy wykupując od gminy mieszkania komunalne z np. 90% bonifikatą.

Obecne przepisy zezwalają na wykup mieszkania, jednak zarząd TBS musi zgodzić się na taki wykup (zgodnie z przepisami znowelizowanej ustawy na wykup lokalu musi zgodzić się właściciel budynku). Dodatkowo wykupu może dokonać najemca, który wniósł opłatę partycypacyjną na poziomie minimum 20 lub 25% kosztów budowy mieszkania.

W związku z tym, zwracam się do Pana Ministra z pytaniami w imieniu wielu osób z kraju, które borykają się z podobnym problemem:

1. Czy lokatorzy, którzy wpłacili 10% lub też kwotę mniejszą niż 20 bądź 25% wartości odtworzeniowej mieszkania, płacąc od lat wysokie czynsze, będą mieli prawo do wykupu mieszkania?
2. Czy potencjalny wykup ma być na poziomie wolnorynkowej ceny mieszkań na danym rynku?

Poseł Ireneusz Raś

Kraków, dnia 16 maja 2023 r.

Odpowiedź na interpelację nr 41300 w sprawie wykupu mieszkań z zasobów TBS

Szanowna Pani Marszałek,

w odpowiedzi na interpelację Pana posła na Sejm RP Ireneusza Rasia nr 41300 w sprawie wykupu mieszkań z zasobów TBS, przedstawiam następujące wyjaśnienia.

1. Czy lokatorzy, którzy wpłacili 10% lub też kwotę mniejszą niż 20 bądź 25% wartości odtworzeniowej mieszkania, płacąc od lat wysokie czynsze, będą mieli prawo do wykupu mieszkania?

Przeniesienie przez społeczną inicjatywę mieszkaniową SIM (równolegle funkcjonująca nazwa: towarzystwo budownictwa społecznego TBS) na najemcę własności lokalu mieszkalnego wybudowanego przy wykorzystaniu finansowania zwrotnego albo przy wykorzystaniu kredytu udzielonego przez Bank Gospodarstwa Krajowego w ramach programu wsparcia ze środków byłego Krajowego Funduszu Mieszkaniowego na podstawie wniosku złożonego do 30 września 2009 r., zostało uregulowane w przepisach rozdziału 4b ustawy z dnia 26 października 1995 r. o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa (Dz. U. z 2023 r. poz. 790), dalej: ustawa o społecznych formach rozwoju.

Przeniesienie własności może nastąpić wyłącznie na rzecz osób fizycznych, będących co najmniej 5 lat stronami obowiązującej umowy w sprawie partycypacji w kosztach budowy wynajmowanego przez nie lokalu. Sam wniosek o przeniesienie własności lokalu może zostać złożony po upływie 5 lat od dnia, w którym wydano pozwolenie na użytkowanie budynku, w którym znajduje się lokal. Przepisy ustawy nie uzależniają przy tym możliwości złożenia wniosku o wykup od wysokości wniesionej partycypacji, co oznacza, że najemcy, którzy partycypowali w wysokości niższej niż 30% (maksymalna wysokość partycypacji), mają możliwość zwrócenia się do spółki z przedmiotowym wnioskiem.

Decyzję o wyodrębnieniu na własność lokalu mieszkalnego podejmuje zgromadzenie wspólników, walne zgromadzenie akcjonariuszy albo walne zgromadzenie SIM. Przepisy ww. ustawy nie zawierają jednak przesłanek, jakimi powinien kierować się właściciel zasobu, przy podejmowaniu decyzji dotyczącej wyodrębnienia lokalu mieszkalnego. Spółka jest właścicielem mieszkań, co oznacza, że decyzja w przedmiocie ich sprzedaży leży w gestii odpowiednich organów spółki. Należy również pamiętać, że SIM-y, których udziałowcami są gminy - prowadzą także lokalną politykę mieszkaniową i w oparciu o nią podejmują decyzje co do sprzedaży lokali.

Natomiast ustawą z dnia 10 grudnia 2021 r. o zmianie niek...