Przedsiębiorca na etacie. Co ze stażem pracy?

Wprowadzenie ogólnej regulacji uwzględniającej okresy prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej przy ustalaniu uprawnień pracowniczych związanych ze stażem pracy zwiększałoby obciążenia finansowe pracodawców. Ponadto, w przypadku świadczeń o charakterze fakultatywnym, których warunki nabycia określa pracodawca, mogłoby to być uznane za zbyt daleko idącą ingerencję w sferę prowadzonej przez nich samodzielnej polityki wynagradzania - czytamy w odpowiedzi Minister Rodziny i Polityki Społecznej na interpelację poselską.

Interpelacja nr 41537 do ministra finansów, ministra rodziny i polityki społecznej w sprawie osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą zatrudnianych na umowę o pracę

Pani Minister!

Osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą przechodząc do pracy na umowę o pracę w samorządzie nie otrzymują dodatku „stażowego“, tzw. wysługi lat, za okres przepracowany we własnej działalności. Mają także obniżoną liczbę dni urlopowych do 20 w skali roku (jeśli to było ich jedyne źródło dochodu).

W czasie prowadzonej działalności gospodarczej opłacali składki ZUS tak jak inni pracownicy etatowi. Dotyczy to różnych branży, zawodów, m.in. informatyków, geodetów, inspektorów nadzoru wodno-kanalizacyjnego, inspektorów branży budowlanej, czy specjalistów do spraw zamówień publicznych.

Osoby takie już na początku pracy mają o 20% niższe wynagrodzenie niż inni pracownicy. Zaproponowanie takiemu pracownikowi wysokiej płacy zasadniczej niwelującej te różnice (ale nie zawsze jest to możliwe ze względu na siatkę płac w urzędach), wprowadza chaos organizacyjny i odczucie nierównego traktowania innych pracowników.

Warto zaznaczyć, że od płacy zasadniczej naliczane są inne składniki wynagrodzenia co w przyszłości może dla urzędu powodować komplikacje organizacyjne i księgowo-płacowe (urlopy, tzw. pod gruszą, 13-tka itd.), a także mogą być podstawą do zastrzeżeń podczas kontroli RIO.

Taki stan prawny powoduje, że samorządom bardzo trudno jest zatrudnić na umowę o pracę specjalistów z wąskich branż w gospodarce komercyjnej - częściej notowany jest odpływ specjalistów z administracji do korporacji.

Zwracam się do Pani Minister z pytaniami:

1. Jaka jest przyczyna nieuwzględniania pracy świadczonej w postaci prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej do okresu stażu pracy?
2. Jaka jest możliwość zmiany takiego stanu?
3. Czy są prowadzone prace w tym zakresie?

Posłanka Anna Dąbrowska-Banaszek

31 maja 2023 r.

Odpowiedź na interpelację nr 41537 w sprawie osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą zatrudnianych na umowę o pracę

Szanowna Pani Marszałek,

w odpowiedzi na interpelację nr 41 537 Pani Poseł Anny Dąbrowskiej-Banaszek z dnia 1 czerwca br., w sprawie osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą zatrudnianych na umowę o pracę, uprzejmie proszę o przyjęcie następujących informacji.

W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że pojęcie „stażu pracy“ nie jest definiowane przez ogólnie obowiązujące przepisy prawa pracy. W praktyce najczęściej jest ono używane w celu ustalenia uprawnień oraz świadczeń pracowniczych, których nabycie lub wymiar jest uzależniony od okresu zatrudnienia. Nie istnieje jednakże ogólna zasada nabywania prawa do wszystkich świadczeń i uprawnień pracowniczych. Występują natomiast regulacje określające zasady ustalania okresu zatrudnienia warunkującego nabycie lub zachowanie prawa do poszczególnych uprawnień i świadczeń pracowniczych, przy czym zasady te ustalane są odrębnie dla każdego z nich w przepisach dotyczących danego uprawnienia czy świadczenia pracowniczego. Zasady ustalania okresu zatrudnienia dla celu nabycia lub zachowania prawa do danego uprawnienia lub świadczenia pracowniczego mogą być także regulowane odrębnie dla różnych kategorii pracowników.

Regułą jest, że do okresu pracy, od którego uzależnione są uprawnienia pracownicze, wlicza się jedynie okresy zatrudnienia, tj. pracy świadczonej w ramach stosunku pracy, a więc na podstawie umowy o pracę, mianowania, powołania, wyboru, spółdzielczej umowy o pracę (art. 2 Kodeksu pracy). Inne okresy, nie będące okresami zatrudnienia, również podlegają wliczeniu do okresu wymaganego do nabycia uprawnień pracowniczych, ale tylko jeżeli wynika to z przepisów szczególnych.

Okresy prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej nie są wliczane do okresu zatrudnienia w rozumieniu powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy. Stosunek pracy w rozumieniu Kodeksu pracy jest bowiem stosunkiem prawnym, w którym pracownik jest zobowiązany do świadczenia pracy określonego rodzaju, osobiście i w sposób ciągły, powtarzający się, na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy, w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca jest zobowiązany d...