Rozszerzenie działalności o sprzedaż zwolnioną z VAT

Zasada regulująca prawo do odliczenia podatku naliczonego wyrażona w art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług jest klarowna. W zakresie w jakim towary i usługi wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych, istnieje prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy ich nabyciu. Zatem, podatnik spełnić musi dwa warunki, aby z niego skorzystać: być zarejestrowanym podatnikiem VAT i wykorzystywać nabyte dobra do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli takich które generują podatek należny.

Sprzedaż mieszana

Taka jest czysta reguła, jednak w życiu gospodarczym nie zawsze prowadzenie działalności zmieścić się może w jej ramach. Żaden przepis nie stoi na przeszkodzie, aby vatowiec wykonywał równocześnie czynności podlegające opodatkowaniu oraz korzystające ze zwolnienia. Dla przykładu: podatnik prowadzący działalność w zakresie sprzedaży samochodów w celu zdobycia jak największej liczby klientów rozszerzył ją o pośrednictwo w uzyskiwaniu kredytów bankowych na zakup oferowanych przez siebie pojazdów oraz w zawieraniu ubezpieczeń. W takiej sytuacji jest on zobowiązany do określenia podatku naliczonego związanego z czynnościami opodatkowanymi i zwolnionymi. Jeżeli czynione zakupy dotyczą wyłącznie części opodatkowanej ma on pełne prawo odliczyć w całości naliczony przy nich VAT. Gdy zaś zakupy mają związek jedynie ze sprzedażą z VAT zwolnioną, podatnik nie dysponuje prawem do odliczenia. Taki rozdział w praktyce jest trudny do zrealizowania.

Wracając do podanego przykładu, dealer samochodowy w tym samym pomieszczeniu salonu dokonuje czynności związanych z opodatkowaną sprzedażą pojazdów i załatwia formalności dotyczące uzyskania przez klienta kredytu w banku czy zawarcia przez niego umowy ubezpieczenia (czynności zwolnione z VAT). W takiej sytuacji wydatki związane z utrzymaniem salonu mają związek z dwoma pod względem opodatkowania VAT rodzajami działalności. Ma wówczas miejsce sprzedaż mieszana, tj. opodatkowana i zwolniona. Kwestia rozliczenia VAT w takim przypadku określona została w art. 90 powołanej ustawy. Zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy o VAT jeżeli podatnik nie jest w stanie określić w jakim stopniu zakupione towary lub usługi wykorzysta w działalności opodatkowanej lub zwolnionej, prawo do odliczenia VAT służy na zasadzie proporcji: roczny obrót z tytułu wykonywania czynności pozwalających na obniżenie kwoty podatku należnego/roczny obrót całkowity.

Zgodnie z uchwałą siedmiu sędziów NSA z 24 października 2011 r., sygn. akt I FPS 9/10, czynności niepodlegające opodatkowaniu VAT, np. sprzedaż przedsiębiorstwa samodzielnie sporządzającego bilans, nie wpływają na zakres prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zastosowaniu proporcji. Proporcję tę okr...