Sąd Najwyższy: Wspólnik dominujący bez obowiązku płacenia składek ZUS

Prawotwórcza działalność Zakładu Ubezpieczeń Społecznych stosującego nieustawowe pojęcie tzw. wspólnika iluzorycznego została ukrócona przez Sąd Najwyższy (wyrok z 21 lutego 2024 r., sygn. akt II UZP 8/23). Od dłuższego czasu Zakład Ubezpieczeń Społecznych uzurpował sobie prawo, by osobę posiadającą ponad 90% udziałów w spółce z o.o. traktować jako jedynego wspólnika i w związku z tym obarczać ją obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej albo pozbawiać prawa do ubezpieczenia, jeśli zatrudnił się w spółce na etacie. Zdaniem ZUS mniejszościowego udziałowca należy w takich sytuacjach traktować jako „wspólnika iluzorycznego”, a spółkę jako faktycznie jednoosobową.

Przeciwko takiej praktyce orzeczniczej ZUS Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców Adam Abramowicz protestował wielokrotnie. W maju 2023 roku skierował w tej sprawie wniosek o objaśnienie prawne do Minister Rodziny i Polityki Społecznej. „Wykreowanie przez ZUS nieustawowej kategorii tzw. wspólnika iluzorycznego godzi w przepisy Konstytucji Biznesu, w tym zasadę, że: Przedsiębiorca może podejmować wszelkie działania z wyjątkiem tych, których zakazują przepisy prawa. Przedsiębiorca może być obowiązany do określonego zachowania tylko na podstawie przepisów prawa. – powiedział Adam Abramowicz.

Zdaniem Rzecznika MŚP kategoria „wspólnika iluzorycznego” nie wynika z wyraźnej decyzji ustawodawcy, tylko została wprowadzona do polskiego systemu prawnego przez uznaniowe praktyki sądów i organów rentowych. Ponadto praktyki te kłócą się z konst...