Skutki błędnego określenia momentu powstania obowiązku podatkowego w VAT

Moment powstania obowiązku podatkowego określa termin rozliczenia podatków. Wynika z tego, że vatowiec musi dokonać tego rozliczenia w terminie określonym w ustawie o VAT. Zgodnie z zasadą ogólną określoną w art. 19a ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Od zasady tej istnieje jednak szereg wyjątków określonych w art. 19a (dalszej jego części), a także w art. 20-21 ww. ustawy. Zdarza się, że sięgnięcie do przepisów nie wyjaśnia w sposób dostateczny momentu powstania obowiązku podatkowego.

Ma to miejsce np. w przypadku usług budowlanych. Przez długi okres dominowało stanowisko, iż momentem wykonania usługi jest chwila podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego. Obecnie organy skarbowe są zdania, iż czynności formalnej, którą stanowi to podpisanie nie można utożsamiać z faktycznym zakończeniem prac. Dla potrzeb ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego znaczenie ma moment faktycznego zakończenia robót.

Prawidłowe ustalenie momentu powstania obowiązku podatkowego w VAT sprowadza się do ustalenia czy dla danej czynności obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych czy dotyczy go któryś z wyjątków. Popełnienie błędu w zakresie obowiązku podatkowego polegać może na zbyt wczesnym lub zbyt późnym rozpoznaniu momentu jego powstania. Każdy z takich przypadków spowoduje konieczność dokonania korekty rozliczenia. Jednakże wykazanie chwili powstania obowiązku podatkowego z opóźnieniem rodzić może inne jeszcze negatywne konsekwencje dla vatowca.

Zbyt wczesne wykazanie obowiązku podatkowego

Ma ono miejsce wówczas, gdy podatnik wystawia fakturę jeszcze przed powstaniem obowiązku podatkowego. Ustawa o VAT dopuszcza w określonych warunkach możliwość wystawienia faktury przed dokonaniem dostawy lub wykonaniem usługi. W pewnych przypadkach może być ona wystawiona maksymalnie 30 dni przed zakończeniem dostawy lub wykonaniem usługi nie później niż 15 dni po miesiącu dokonania dostawy lub wykonania usługi.

Wcześniejsze wystawienie faktury powodować może zaistnienie obowiązku podatkowego. Ma to miejsce w przypadku usług najmu, dzierżawy, leasingu oraz innych o podobnym charakterze. Jeżeli jednak fakturą wcześniej wystawioną zostanie udokumentowana usługa, w stosunku do której obowiązek podatkowy powstaje na ogólnych zasadach, faktura wcześniej wystawiona nie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego na dzień jej wystawienia. Wystawienie faktury niedokumentującej realnej transakcji równa się wystawieniu „pustej faktury”, dostawy lub usługi na niej odnotowanej nigdy bowiem nie było. Jednakże wystawienie „pustej faktury” skutkuje obowiązkiem zapłaty VAT w niej wykazanego, zgodnie z art. 108 ust.1 ustawy o VAT. Z drugiej strony nie daje ona, w myśl art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a tejże ustawy, prawa do odliczenia. Ratunkiem przed koniecznością odprowadzenia VAT z „pustej faktury” jest jej skorygowanie do 0 zł.

Zasada ogólna VAT powoduj...