Świadczenie postojowe i ZUS: Wspólnik spółki jawnej nie jest przedsiębiorcą

Na gruncie Prawa przedsiębiorców wspólnik spółki jawnej nie jest przedsiębiorcą, a z punktu widzenia ubezpieczeń społecznych jest. Obecnie interpretacja ZUS pozostaje niekorzystna dla wspólników spółek jawnych. Otrzymują oni decyzje odmowne w przedmiocie przyznania świadczenia postojowego. Otrzymują także decyzje z ZUS zobowiązujące do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia postojowego.

Interpelacja nr 23410 do ministra rozwoju, pracy i technologii, ministra rodziny i polityki społecznej w sprawie odmowy wypłaty postojowego i zobowiązań do zwrotów wcześniej pobranych świadczeń postojowych wypłaconych przez ZUS wspólnikom spółek jawnych

Szanowny Panie Ministrze,

zgodnie z art. 15zq tarczy antykryzysowej świadczenie postojowe przysługuje osobom prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie ustawy Prawo przedsiębiorców lub innych ustaw szczególnych. Zgodnie z Prawem przedsiębiorców przedsiębiorcą jest spółka jawna, a nie jej wspólnik. Jest to sytuacja odmienna od sytuacji wspólników spółki cywilnej, których przepisy te kwalifikują wprost jako przedsiębiorców.

Jednocześnie z punktu widzenia ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę prowadzącą działalność gospodarczą uważa się m.in. wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej. W przypadku spółki jawnej jest ona płatnikiem składek ZUS w odniesieniu do swoich pracowników i zleceniobiorców, niemniej nie jest płatnikiem w odniesieniu do wspólników. Każdy wspólnik spółki jawnej odprowadza składki samodzielnie za siebie.

Tak więc dochodzi do pewnej dychotomii. Na gruncie Prawa przedsiębiorców wspólnik spółki jawnej nie jest przedsiębiorcą, a z punktu widzenia ubezpieczeń społecznych jest.

Choć prawnicy od początku wskazywali na problem interpretacyjny wskazanego przepisu tarczy, rząd nie naprawił swojego błędu.

Obecnie interpretacja ZUS pozostaje niekorzystna dla wspólników spółek jawnych. Otrzymują oni decyzje odmowne w przedmiocie przyznania świadczenia postojowego. Otrzymują także decyzje z ZUS zobowiązujące do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia postojowego.

Osobom, które otrzymały takie decyzje, pozostaje odwołanie się od nich do sądów. Część przedsiębiorców pomimo kłopotów, z jakimi się boryka ze względu na zamrożenie ich działalności przez rządowe rozporządzenia, składa sprawy w sądzie i je wygrywa. W uzasadnieniach wyroków czytamy: „Mając na uwadze fakt, iż podstawową regułą obowiązującą w demokratycznym państwie prawnym jest koncepcja racjonalnego ustawodawcy, a więc ustawodawcy, którego akty prawne uzupełniają się wzajemnie oraz nie wykluczają się, należy uznać, iż właściwą formą wykładni prawa w wypadku przepisów dotyczących przyznania prawa do świadczenia postojowego nie będzie wykładnia literalna - ta bowiem prowadziłaby do sprzeczności - (…) lecz wykładnia funkcjonalna”.

Rzecznik małych i średnich przedsiębiorstw w piśmie do Ministra Rozwoju z 7 lipca 2020 roku zauważa, że: „Wspólnicy spółek osobowych, w tym w szczególności wspólnicy spółek jawnych wykonują pozarolniczą działalność gospodarczą w rozumieniu innych przepisów szczególnych tj. art. 8 ust. 6 pkt ustawy systemowej i w związku z powyższym przysługuje im prawo do świadczenia postojowego, o którym mowa w art. 15zq ust. 1 pkt 1 ustawy o COVID-19. Intencją ustawod...