Umowa o pomocy przy zbiorach a obowiązki rolnika w PIT - objaśnienia podatkowe MF

Otrzymane przez pomocnika rolnika na podstawie umowyo pomocy przy zbiorach stanowią tzw. przychody z innych źródeł i jako takie podlegają opodatkowaniupodatkiem dochodowym na ogólnych zasadach według skali podatkowej. W pojęciuprzychodów mieszczą się zarówno świadczenia pieniężne, jak i niepieniężne. Przychód ten nie jest pomniejszany o koszty podatkowe. Przy czym opodatkowaniu podlega tak ustalony dochód z wyłączeniem przychodów (dochodów) wolnych od podatku dochodowego lub dochodów, od których zaniechano poboru podatku. Oznacza to, że wyłączona z opodatkowania jest między innymi wartość wyżywienia i zakwaterowania zapewnionego nieodpłatnie pomocnikowi rolnika przez rolnika.

Objaśnienia podatkowe

z 7 grudnia 2023 roku 

Umowa o pomocy przy zbiorach a obowiązki rolnika i pomocnika rolnikawpodatku dochodowym od osób fizycznych

1. Czego dotyczą objaśnienia

Objaśnienia wyjaśniają, jak na gruncie przepisów ustawy PIT¹ ma postępować rolnik (dalej: rolnik) oraz pomocnik rolnika (dalej: pomocnik, pomocnik rolnika, podatnik), w sytuacji gdy zawarli umowę o pomocy przy zbiorach (dalej: umowa o pomocy przy zbiorach).

Objaśnienia uwzględniają stan prawny obowiązujący w dniu wydania objaśnień.

2. Podstawa prawna objaśnień i ich moc ochronna

Na podstawie art. 14a § 1 pkt 2 ustawy – Ordynacja podatkowa² objaśnienia podatkowe wydane są z urzędu w celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe.

Zgodnie z art. 14n § 4 pkt 1 ustawy – Ordynacja podatkowa, zastosowanie się w danym okresie rozliczeniowym do objaśnień podatkowych powoduje objęcie ochroną przewidzianą w art. 14k-14m tej ustawy.

3. Definicja umowy o pomocy przy zbiorach

Definicję umowy o pomocy przy zbiorach zawiera art. 91a ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników³. Definicja obowiązuje od 18 maja 2018 r. Wprowadziła ją nowelizacja z 13 kwietnia 2018 r.⁴.

Zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu społecznym rolników przez umowę o pomocy przy zbiorach pomocnik rolnika zobowiązuje się do świadczenia pomocy przy zbiorach produktów rolnych⁵ a także pozostałych ziół i roślin zielarskich, zwanych dalej"chmielem, owocami, warzywami, tytoniem, ziołami i roślinami zielarskimi", w określonym miejscu w gospodarstwie rolnika i przez określony czas, a rolnik do zapłaty umówionego wynagrodzenia za świadczoną pomoc.

Pomoc przy zbiorach chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich obejmuje następujące czynności:

1) zbieranie chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół lub roślin zielarskich;

2) usuwanie zbędnych części roślin;

3) klasyfikowanie lub sortowanie zerwanych lub zebranych chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół lub roślin zielarskich, lub wykonywanie innych czynności mających na celu przygotowanie chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół lub roślin zielarskich do transportu, przechowywania lub sprzedaży lub związanych z pielęgnowaniem i poprawą jakości plonów.

Umowa o pomocy przy zbiorach określa zakres czynności wykonywanych na podstawie tej umowy przez pomocnika rolnika oraz dzień rozpoczęcia świadczenia pomocy przy zbiorach chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich, jeżeli jest on inny niż dzień zawarcia umowy o pomocy przy zbiorach.

Wykonywanie czynności na podstawie umowy o pomocy przy zbiorach nie stanowi zatrudnienia w rozumieniu Kodeksu pracy⁶.

Umowa o pomocy przy zbiorach powinna być zawarta na piśmie przed rozpoczęciem świadczenia pomocy przy zbiorach chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich.

Pomocnik rolnika przed zawarciem umowy o pomocy przy zbiorach składa oświadczenie o liczbie dni w danym roku kalendarzowym, przez jakie świadczył pomoc przy zbiorach chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich, na podstawie umów o pomocy przy zbiorach zawartych z innymi rolnikami.

Organem właściwym w sprawach dotyczących interpretacji przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników jest Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

W Ocenie Skutków Regulacji projektu ustawy, w oparciu o który Sejm uchwalił przepisy wprowadzające umowę o pomocy przy zbiorach, wskazano, że prawie 1/3 pracowników najemnych w rolnictwie to obcokrajowcy, obywatele państw Europy Wschodniej, głównie Ukrainy.

W związku z tym, w dalszej części objaśnień przedstawiono zasady dotyczące również nierezydentów podatkowych pochodzących z Ukrainy a także z Białorusi, przyjmując, że stanowią oni najliczniejszą grupę pomocników pracujących w Polsce przy zbiorach produktów rolnych.

Więcej przydatnych informacji dla obywateli Ukrainy, dotyczących rozliczenia dochodów (przychodów) uzyskanych z zatrudnienia w Polsce, dostępnych jest na stronie:

https://www.podatki.gov.pl/abc-podatkow/broszury-informacyjne/broszury-pit/

4. Zakres obowiązku podatkowego osób fizycznych, które w Polsce uzyskały przychody na podstawie umowy o pomocy przy zbiorach

Zakres obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych oraz kryteria jego ustalania określa ustawa PIT.

Zgodnie z przepisami tej ustawy osoby fizyczne podlegają w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu albo ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

Nieograniczony obowiązek podatkowy polega na tym, że w Polsce podatnik płaci podatek od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów⁷. Nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu podlegają osoby fizyczne, które w Polsce mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych (dalej: polski rezydent podatkowy).

Zgodnie z ustawą PIT⁸ osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania w Polsce, jeśli:

• posiada na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
• przebywa na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Dla uznania, że osoba ma miejsce zamieszkania w Polsce wystarczające jest, aby jedna z powyższych przesłanek była spełniona.

Ograniczony obowiązek podatkowy polega na tym, że w Polsce podatnik płaci podatek tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Polski⁹. Ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu podlegają osoby fizyczne, które w Polsce nie mają miejsca zamieszkania dla celów podatkowych (dalej: nierezydent podatkowy).

Przepisy ustawy PIT dotyczące obowiązku podatkowego stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska¹⁰.

Lista zawartych przez Polskę umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz ich aktualna treść wraz z tekstami syntetycznymi dostępna jest na stronie Ministerstwa Finansów:

https://www.podatki.gov.pl/podatkowa-wspolpraca-miedzynarodowa/wykaz-umow-ounikaniu-podwojnego-opodatkowania/.

Kraj, w którym osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych, jest państwem rezydencji podatkowej tej osoby.

Zatem aby określić zakres obowiązku podatkowego pomocnika rolnika, w pierwszej kolejności ustala się, w którym państwie posiada on miejsce zamieszkania dla celów podatkowych (rezydencję podatkową). W tym celu uwzględnia się wskazane powyżej przesłanki wynikające z ustawy PIT.

Szczegółowe wyjaśnienia na temat rezydencji podatkowej oraz zakresu obowiązku podatkowego osób fizycznych w Polsce zawierają objaśnienia podatkowe z 29 kwietnia 2021 r.

(link do objaśnień: https://www.gov.pl/web/finanse/objasnienia-podatkowe-z-29-kwietnia2021-r-ws-rezydencji-podatkowej-oraz-zakresu-obowiazku-podatkowego-osob-fizycznychw-polsce).

5. Miejsce opodatkowania świadczeń uzyskanych przez pomocnika rolnika

5.1. Pomocnik rolnika będący polskim rezydentem podatkowym

Jeśli pomocnik rolnika podczas świadczenia pomocy przy zbiorach produktów rolnych posiada w Polsce miejsce zamieszkania dla celów podatkowych (tzn. jest polskim rezydentem podatkowym), wówczas opodatkowanie dochodów z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach następuje w Polsce zgodnie z przepisami ustawy PIT.

5.2. Pomocnik rolnika będący nierezydentem podatkowym

Jeśli pomocnik rolnika podczas świadczenia pomocy przy zbiorach produktów rolnych nie posiada w Polsce miejsca zamieszkania dla celów podatkowych (tzn. jest nierezydentem podatkowym), wówczas opodatkowanie dochodów z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach następuje z uwzględnieniem ...