Uproszczenia dla jednostek mikro w ustawie o rachunkowości

Ustawa o rachunkowości określa ramy, w których musi zawierać się rachunkowość jednostek, wskazanych w ustawie. Wśród nich jest wiele różnego rodzaju organizacji - firmy jednoosobowe, spółki cywilne i z o.o., ale również towarzystwa reasekuracyjne i banki. Zrozumiałym jest, że jednostki duże, lub te, które - bez względu na rozmiar - mają dostęp do cudzych pieniędzy i instrumentów finansowych, będą podlegały dużo większym obowiązkom niż jednostki mniejsze. Ustawa w związku z tym definiuje jednostki mikro i jednostki małe, dla których przewiduje możliwość stosowania uproszczeń.

Pamiętajcie jednak, że uproszczenia te stosuje się fakultatywnie, a decyzję o ich stosowaniu podejmuje organ zatwierdzający lub - w niektórych przypadkach, wynikających z dostosowania polityki rachunkowości do specyfiki działalności - kierownik jednostki.

Ogólnie możliwość stosowania uproszczeń w ramach przyjętych zasad (polityki) rachunkowości wynika z art. 4 ust. 4 ustawy o rachunkowości, który stanowi, że jednostka może w ramach przyjętych zasad (polityki) rachunkowości stosować uproszczenia, jeżeli nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki. Określenie zakresu tych uproszczeń należy do kierownika jednostki, ale część z nich została wprost określona w ustawie, i dedykowana jednostkom mikro i małym.

Jakie jednostki są jednostkami mikro

Jednostkami mikro w rozumieniu ustawy o rachunkowości są:

(I)

• spółki, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy, czyli: spółki handlowe (osobowe i kapitałowe, w tym również w organizacji) oraz spółki cywilne, zobowiązane do prowadzenia rachunkowości zgodnie z ustawą, oraz inne osoby prawne, z wyjątkiem Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego;

• inne osoby prawne, a także oddziały przedsiębiorców zagranicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

- jeżeli jednostki te w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy, a w przypadku jednostek rozpoczynających działalność - w roku obrotowym, w którym rozpoczęły działalność, nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:

a) 1.500.000 zł - w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,

b) 3.000.000 zł - w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,

c) 10 osób - w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty;

(II)

• związki zawodowe, organizacje pracodawców, izby gospodarcze, przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, społeczno-zawodowe organizacje rolników, organizacje samorządu zawodowego, organizacje samorządu gospodarczego rzemiosła i Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych - jeżeli nie prowadzą działalności gospodarczej,

(III)

• osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku, spółki jawne osób fizycznych, spółki partnerskie oraz przedsiębiorstwa w spadku działające zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, jeżeli przychody netto tych jednostek ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych wyniosły równowartość w walucie polskiej nie mniej niż 2.000.000 euro i nie więcej niż 3.000.000 euro za poprzedni rok obrotowy, a w przypadku jednostek rozpoczynających działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą - w roku obrotowym, w którym rozpoczęły działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą,

(IV)

• osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku, spółki jawne osób fizycznych, spółki partnerskie oraz przedsiębiorstwa w spadku działające zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, które stosują zasady rachunkowości na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy (ich przychody są niższe niż 2.000.000 euro, ale zdecydowały się na prowadzenie rachunkowości zgodnie z ustawą),

(V)

• jednostka, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2a (przedsiębiorstwo w spadku), jeżeli na dzień poprzedzający dzień otwarcia spadku była jednostką mikro

  - w stosunku, do których organ zatwierdzający podjął decyzję w sprawie sporządzania sprawozdania finansowego z zastosowaniem uproszczeń, wskazanych w art. 46 ust. 5 pkt 4, art. 47 ust. 4 pkt 4, art. 48 ust. 3, art. 48a ust. 3, art. 48b ust. 4 lub art. 49 ust. 4 ustawy o rachunkowości.

(VI)

Jednostkami mikro w rozumieniu ustawy o rachunkowości są również jednostki, o których mowa w punkcie (I), które:

1) za poprzedni rok obrotowy sporządziły sprawozdanie finansowe z zastosowaniem uproszczeń określonych w art. 46 ust. 5 pkt 4, art. 47 ust. 4 pkt 4, art. 48 ust. 3, art. 48a ust. 3, art. 48b ust. 4 lub art. 49 ust. 4 ustawy oraz

2) w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe, albo w roku poprzedzającym ten rok obrotowy przekroczyły dwie z wymienionych w punkcie (I) wielkości.

Wyłączenia uproszczeń w odniesieniu do jednostek mikro

Uproszczeń dla jednostek mikro (i małych) nie stosuje się, w odniesieniu do:

1) jednostek, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy (jednostek organizacyjnych działających na podstawie Prawa bankowego, przepisów o obrocie papierami wartościowymi, przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, przepisów o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych lub przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych)

2) jednostek zamierzających ubiegać się albo ubiegających się o zezwolenie na wykonywanie działalności na podstawie przepisów, o których mowa w p. 1, lub wpis do rejestru zarządzających ASI na podstawie przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi;

3) alternatywnych spółek inwestycyjnych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, w tym uprawnionych do posługiwania się nazwą "EuVECA" albo "EuSEF";

4) emitentów papierów wartościowych dopuszczonych, emitentów zamierzających ubi...