Utrata prawa do opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym – obowiązki podatnika

Sytuacje, w których dochodzi do utraty prawa do opodatkowania ryczałtem w trakcie roku są dość liczne. Często zresztą wywołane są nie tyle czynnikami zewnętrznymi, ile świadomym działaniem podatnika, który postanawia zmienić w trakcie roku sposób opodatkowania – mimo, iż co do zasady dobrowolne przejście z ryczałtu na zasady ogólne w trakcie roku nie jest dopuszczalne.

Po utracie prawa do opodatkowania ryczałtem z dnia na dzień należy otworzyć odpowiednie księgi – najczęściej będzie to PKPiR, choć są możliwe sytuacje, że będą to księgi handlowe.

Jak bowiem stanowi przepis ustawy o podatku zryczałtowanym (art. 22 ust. 1):

W razie utraty warunków do opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podatnik jest obowiązany, poczynając od dnia, w którym nastąpiła utrata tych warunków, zaprowadzić właściwe księgi - chyba, że jest zwolniony z tego obowiązku - i opłacać podatek dochodowy na ogólnych zasadach.

Jednak obowiązek zaprowadzenia właściwych ksiąg nie jest obowiązkiem jedynym. Podatnicy, którzy będą prowadzili PKPiR muszą pamiętać o paru istotnych działaniach. Pierwszym z nich jest dokonanie początkowego spisu z natury. Bez jego przeprowadzenia nie byłoby możliwe prawidłowe ustalenie dochodu za okres podlegania opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Wprost wynika to z przepisu ustawy o PIT, określającego, jak ustala się dochód u podatników prowadzących PKPiR.

Art. 24 ust 2 stanowi bowiem, że u podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących księgi przychodów i rozchodów dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem w rozumieniu art. 14 a kosztami uzyskania powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków, jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego, lub pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa.

 ...