Utworzenie grupy VAT

Grupa VAT to nowe i fakultatywne rozwiązanie wprowadzone przy okazji Polskiego Ładu dla podatników. Od 1 lipca tego roku, przedsiębiorcy będą mogli utworzyć „nowego podatnika” – grupę VAT zastępującą dla celów podatkowych tworzące ją powiązane podmioty. Ustawa o podatku od towarów i usług (dalej jako ustawa o VAT) dokładnie definiuje grupę VAT, mianowicie w myśl art. 2 pkt 47 ustawy o VAT (w brzmieniu od 1.07.2022 r., tak samo dalsze przepisy) przez grupę VAT rozumie się grupę podmiotów powiązanych finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie, zarejestrowaną jako podatnik podatku.

Na wstępie należy zaznaczyć, iż instytucja grupy VAT w polskim systemie podatkowym jest implementacją art. 11 dyrektywy Rady UE 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej jako dyrektywa VAT) stanowiącego, że każde państwo członkowskie może uznać za jednego podatnika osoby mające siedzibę na terytorium tego samego państwa członkowskiego, które będąc niezależnymi pod względem prawnym, są ściśle powiązane pod względem finansowym, ekonomicznym i organizacyjnym.

W tym miejscu - wracając do polskiej ustawy - należy przywołać art. 15a ustawy o VAT stosownie do którego podatnikiem, o którym mowa w art. 15, może być również grupa podmiotów powiązanych finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie, które zawrą umowę o utworzeniu grupy VAT. Z regulacji wyłania się szereg przesłanek do utworzenia grupy VAT.

W art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, z kolei został zdefiniowany „zwykły podatnik” podatku VAT, a konkretnie, w myśl przywołanej regulacji podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Co istotne ustawa oraz dyrektywa VAT mówią, że grupę VAT mogą utworzyć już wcześniej istniejąca osoba/podmiot będący podatnikiem VAT.

Przechodząc do wspomnianych przesłanek, do utworzenia grupy VAT potrzebne są łącznie:

• Powiązania finansowe,
• Powiązania ekonomiczne,
• Powiązania organizacyjne,
• Podpisanie stosownej umowy,
• Rejestracja grupy.

W przeciwieństwie do dyrektywy, w polskiej ustawie zdecydowano się na dookreślenie i scharakteryzowanie znaczenia powiązań między podmiotami.

I tak, stosownie do art. 15a ust. 3 ustawy o VAT podatników uważa się za powiązanych finansowo, jeżeli jeden z podatników będących członkiem grupy VAT posiada bezpośrednio ponad 50% udziałów (akcji) w kapitale zakładowym lub ponad 50% praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub ponad 50% prawa do udziału w zysku, każdego z pozostałych podatników będących członkami tej grupy.

Ze spełnieniem powyższej przesłanki mogą mieć problem podmioty inne niż spółki, bowiem – przykładowo – osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą faktycznie są w stanie jedynie korespondować z wymogiem posiadania bezpośrednio ponad 50% prawa do udziału w zysku, każdego ...