Wcześniejsza emerytura: Prace polowe to nie prace w transporcie

O ile można się zgodzić ze stanowiskiem, że prace transportowe za pomocą ciągnika rolniczego (traktora) można zaliczyć do wykonywanej w transporcie pracy w warunkach szczególnych (pod warunkiem, że były wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy i polegały na przemieszczaniu pojazdu na drogach publicznych), a zatem do pracy objętej działem VIII, poz. 3 wykazu A (mimo że nie były wykonywane w przedsiębiorstwie transportowym), o tyle nie ma podstaw do potraktowania prac polowych jako prac w transporcie. W związku z powyższym, konieczne jest oddzielenie prac polowych od pracy typowo transportowej.

Interpelacja nr 12823 do ministra rodziny i polityki społecznej w sprawie zmiany wykazu prac w szczególnych warunkach, uprawniających do korzystania z prawa do wcześniejszej emerytury

Szanowna Pani Minister,

korzystając z przysługującego mi prawa składam interpelacją poselską w sprawie zmiany wykazu prac w szczególnych warunkach, uprawniających do korzystania z prawa do wcześniejszej emerytury.

Do mojego biura poselskiego zgłosił się mieszkaniec powiatu jarocińskiego, mający uwagi dotyczące Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z ustawą z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, z późn. zm.) wiek emerytalny został zróżnicowany. Ustawa przewiduje jednak możliwość przechodzenia na wcześniejszą emeryturę, pod warunkiem spełnienia pewnych warunków. Możliwe jest zatem przechodzenie na wcześniejszą emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, co oznacza zatrudnienie przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych).

Wiek niezbędny dla nabycia praw emerytalnych w związku z pracą w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43, z późn. zm.). Zgodnie z rozporządzeniem, pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w wykazie A - Prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego, w dziale „Transport i łączność”, w punkcie 3. „Prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsiennicowych” - zakwalifikowano jako prace w szczególnych warunkach.

W opinii osoby, która zgłosiła się do mojego biura umiejscowienie tego stanowiska w dziale Transport powoduje, że aby zaliczyć pracę kierowcy ciągnika, jako wykonywanej w warunkach szczególnych, praca ta musi polegać na wykonywaniu prac polegających na przewożeniu towarów. Niemniej jednak, sądy stoją na stanowisku, że do prac takich nie można zakwalifikować czynności wykonywanych przy pracach typowo rolniczych np. orce, zasiewach itp. Często zdarza się tak, że zakwalifikowanie do prac w warunkach szczególnych zależy od nazwy stanowiska pracy, a nie od stopnia jej uciążliwości. Podczas wykonywania prac typowo rolniczych, traktorzysta ponosi odpowiedzialność zarówno za kierowanie ciągnikiem, jak i prawidłową i bezpieczną pracą maszyn towarzyszących, oraz za bezpieczeństwo pracowników obsługujących, a same warunki zewnętrzne często są trudniejsze od typowo drogowych.

Zgodnie z definicją, prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się.

W związku z powyższym zwracam się z pytaniem:

Na ile możliwa jest zmiana wykazu prac w szczególnych warunkach, tak by wykonujący pracę o zbliżonym charakterze, mogli być podobnie postrzegani przez pryzmat systemu emerytalnego?

Poseł Jan Dziedziczak

15 października 2020 r.

Odpowiedź na interpelację nr 12823 w sprawie zmiany wykazu prac w szczególnych warunkach, uprawniających do korzystania z prawa do wcześniejszej emerytury

Szanowna Pani Marszałek,

w odpowiedzi na interpelację pana posła Jana Dziedziczaka znak: K9INT12823, w sprawie zmiany wykazu prac w szczególnych warunkach, uprawniających do korzystania z prawa do wcześniejszej emerytury, uprzejmie przedstawiam, co następuje.

Przedstawiona przez pana posła Jana Dziedziczaka sprawa dotyczy postulatu uznania pracy traktorzysty w rolnictwie za tożsamą z pracą kierowcy ciągnika w transporcie, w aspekcie możliwości jednakowej ich kwalifikacji jako pracy w szczególnych warunkach, a w konsekwencji dokonania zmiany rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43, z późn. zm.).

W tej sytuacji należy rozważyć zarówno zasadność zgłoszonego postulatu, jak też możliwość zmiany przepisów tego rozporządzenia.

Przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, są w tym zakresie przedmiotem bogateg...