W przypadku stwierdzenia niedochowania przez stronę terminu do spełnienia zobowiązań administracyjnych, w tym podatkowych, w okresie obowiązywania w Polsce stanu epidemii, organy miały obowiązek informowania o uchybieniu i wyznaczania stronie dodatkowych 30 dni na złożenie wniosku o przywrócenie terminu – potwierdził w wyroku z 2 sierpnia 2023 r. WSA w Gorzowie Wlkp.

Jak się okazuje zdarzało się, że organy zapominały informować podatników i inne podmioty o należnych im uprawnieniach. A to stanowi naruszenie otwierające tym osobom i firmom furtkę do uchylenia niekorzystnych rozstrzygnięć organów administracji publicznej o szerokim zakresie: podatków, zezwoleń, koncesji, przekazywania przez spółki comiesięcznych składek i raportów do ZUS, składania sprawozdań finansowych przez niektórych przedsiębiorców, ofert przetargowych i innych czynności kształtujących prawa i obowiązki.

Uchybienie terminu

W sierpniu 2022 r. podatnik złożył zgłoszenie SD-Z2 o nabyciu majątku po zmarłej matce. Cztery miesiące później naczelnik urzędu skarbowego wymierzył mu zobowiązanie w podatku od spadków i darowizn w wysokości 5 857 zł z powodu niedochowania 6-miesięcznego terminu na zgłoszenie nabycia spadku, które zwolniłoby go z tego opodatkowania. Sąd rejonowy prawomocnie stwierdził bowiem nabycie spadku 2 marca 2021 r.

Okres ochronny w czasie epidemii

Podatnik nie zgadzał się z tą decyzją organu powołując się na fakt panującej epidemii koronawirusa w okresie nabywania spadku. A przepis art. 15zzr uchwalonej w trakcie pandemii Ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, stanowił, że w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 bieg przewidzianych przepisami prawa administracyjnego terminów od zachowania których jest uzależnione udzielenie ochrony prawnej przed sądem lub organem, jak i do dokonania przez stronę czynności kształtujących jej prawa i obowiązki, nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres.

Jednak naczelnik zwrócił uwagę, że przepis, na który powołał się podatnik, został uchylony 16 maja 2020 r., czyli przed dniem powstania obowiązku podatkowego (nabycie spadku nastąpiło 2 marca 2021 r.). Stanowisko naczelnika potwierdził dyrektor izby administracji skarbowej wskazując, że bieg terminów opisanych w art. 15zzr ust. 1 ustawy o COVID uległ zawieszeniu tylko na 54 dni, w okresie od 31 marca 2020 r. do 23 maja 2020 r.

Organ miał obowiązek poinformować podatnika o jego uprawnieniach, o czym zapomniał

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wlkp. zwrócił uwagę, że obie strony sporu – zarówno podatnik, jak i organy – zapomniały o istnieniu art. 15zzzzzn² przedmiotowej ustawy. A przepis ten stanowi, że w przypadku stwierdzenia uchybienia przez stronę w okresie obowiązywania stanu epidemii COVID przewidzianych przepisami prawa administracyjnego terminów, organ administracji publicznej zobowiązany był zawiadomić stronę o uchybieniu terminu i wyznaczyć jej 30-dniowy termin na złożenie wniosku o przywrócenie terminu. Chodzi o terminy: a) od zachowania których jest uzależnione udzielenie ochrony prawnej przed organem administracji publicznej, b) do dokonania przez stronę czynności kształtujących jej prawa i obowiązki, c) przedawnienia, d) których niezachowanie powoduje wygaśnięcie lub zmianę praw rzeczowych oraz roszczeń i wierzytelności, a także popadnięcie w opóźnienie, e) zawitych, z niezachowaniem których ustawa wiąże ujemne skutki dla strony, f) do dokonania przez podmioty lub jednostki organizacyjne podlegające wpisowi do właściwego rejestru czynności, które powodują obowiązek zgłoszenia do tego rejestru, a także terminów na wykonanie przez te podmioty obowiązków wynikających z przepisów o ich ustroju.

Przepis ma zastosowanie w obszarze prawa administracyjnego, także podatkowego

WSA wskazał, że choć wśród organów podatkowych panuje przekonanie, że prawo podatkowe jest odrębną od prawa administracyjnego gałęzią prawa, i dlatego ów przepis nie ma zastosowania do zobowiązań podatkowych, to jednak sądy administracyjne stoją na przeciwnym stanowisku. Dlatego też, wracając na grunt przedmiotowej sprawy, jeśli podatnik nie dotrzymał terminu na zgłoszenie nabycia spadku, to organ zobowiązany był poinformować go o tym uchybieniu i wyznaczyć dodatkowy, 30-dniowy termin na złożenie wniosku o przywrócenie terminu na zgłoszenie. Informując o tym organ winien był również pouczyć podatnika o konieczności uzasadnienia wniosku o przywrócenie terminu, uprawdopodobniające, że uchybienie nastąpiło bez jego winy.

Naruszenie zasad praworządności

Gorzowski sąd uchylając zaskarżoną przez podatnika decyzję dyrektor izby administracji skarbowej, jak i poprzedzającą ją decyzję naczelnika urzędu skarbowego orzekł: „Zaniechanie to zdaniem Sądu stanowiło naruszenie ogólnych zasad O.p. określonych w art. 120, art. 121 i art. 122 O.p., zgodnie z którymi organy stoją na straży praworządności, podejmują wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy, zobowiązane są prowadzić postępowanie w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej, kierując się zasadami proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania” (sygn. akt I SA/Go 125/23).

Podatnicy, przedsiębiorcy, pracodawcy mogą wnieść o stwierdzenie nieważności niekorzystnych decyzji

WSA nakazał organom przy ponownym rozpoznaniu sprawy podatnika uwzględnić dyspozycję art. 15 zzzzzn² ustawy covidowej. Co będzie oznaczało, że pokrzywdzony naruszeniem przez organy prawa podatnik będzie mógł wystąpić z wnioskiem o przywrócenie terminu na złożenie deklaracji uwalniającej go od ciężaru zapłaty podatku. A jeśli podatek zapłacił – zażądać jego zwrotu. Co bardzo ważne – nie wystarczy tylko złożyć wniosek. Należy go właściwie uzasadnić.

Jednak ten wyrok ma istotny wpływ nie tylko na prawa podatników. Nieważności wydanych decyzji mogą się domagać wszyscy „petenci”, którzy nie zostali poinformowani również przez każdy inny niż podatkowy organ administracji publicznej o możliwości skorzystania z dodatkowego 30-dniowego terminu na dopełnienie określonych obowiązków mających wpływ na ich prawa. Może tu chodzić np. o odmowę przyznania, przedłużenia pozwolenia, koncesji, rejestracji danego podmiotu albo czynności, odrzucenie oferty przetargowej, ukaranie za niezłożenie w terminie sprawozdania finansowego do szefa KAS, za niedopełnienie określonych obowiązków w ZUS, i wiele innych. Stan epidemii obowiązywał w Polsce od 20 marca 2020 r. do 15 maja 2022 r. Zasadniczo na wystąpienie o stwierdzenie nieważności decyzji każdy ma 10 lat od dnia doręczenia lub ogłoszenie decyzji.

Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 02.08.2023 roku, wydany w sprawie I SA/Go 125/23 nie jest prawomocny.

Autor: Robert Nogacki, radca prawny, partner zarządzający, Kancelaria Prawna Skarbiec, specjalizująca się w doradztwie prawnym, podatkowym oraz strategicznym dla przedsiębiorców

  Czy w związku z wypłatą wynagrodzenia za świadczone usługi spółka, aby nie być zobowiązaną do pobrania podatku u źródła, musi posiadać certyfikat rezydencji odbiorcy należności? Czy musi sporządzać informację IFT-2/IFT-2R i spełniać inne obowiązki płatnika wskazane w art. 26 ust. 1 ustawy o CIT, w tym dochować należytej staranności przy weryfikacji warunków zastosowania niższej stawki, zwolnienia lub warunków niepobrania WHT? więcej »

  Dłużnik występując o zmniejszenie kary umownej jest zobligowany wskazać, do jakiej wysokości zmniejszenia żąda. Wyinterpretować to może również sąd, pod warunkiem, że taką możliwość daje całokształt działań procesowych dłużnika. Sąd nie może sam z urzędu podejmować się miarkowania, jeśli z działań strony nie wynika chęć zgłoszenia żądania o to. więcej »

  Tylko te budynki, które faktycznie są zajęte do prowadzenia działalności podlegają najwyższej stawce opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Przesłanki tej nie spełniają budynki zajęte na cele mieszkaniowe – orzekł 25 października 2023 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie. To bardzo ważny wyrok dla przedsiębiorców posiadających nieruchomości, nawet dla tych na co dzień trudniących się profesjonalnym wynajmem.  Sprawę wygrała warszawska Kancelaria Skarbiec powołując się na bezprecedensowy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12 lipca 2023 r. (sygn. akt III FSK 250/23). więcej »

  Co do zasady darowizny podlegają opodatkowaniu ryczałtem od dochodów spółek, chyba że przekładają się na zwiększenie rozpoznawalności firmy, wzmocnienie jej pozytywnego wizerunku i budowanie więzi z interesariuszami, czyli spełnią warunki działalności CSR. więcej »

  Wymierzając wysokość dodatkowego, „karnego” zobowiązania podatkowego organ musi brać pod uwagę okoliczności towarzyszące dokonaniu przez podatnika naruszeń. W przeciwnym razie sankcja może naruszać zasadę proporcjonalności. Przepisy konstytuujące tę regułę wprowadzono do ustawy o VAT 6 czerwca 2023 r., jednak z zastrzeżeniem, że mają być stosowane do postępowań i kontroli wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie nowej regulacji. A zdarzało się, że organy o tym zapominały. To szansa dla firm, które padły ofiarą błędu organów podatkowych. więcej »

  Zbycie nieruchomości przed upływem 5 lat od zakupu podlega opodatkowaniu, chyba że w okresie kolejnych pełnych 3 lat kalendarzowych od tego zbycia uzyskane pieniądze przeznaczy się na własne cele mieszkaniowe. Prawo do ulgi mieszkaniowej należy się podatnikowi nawet wówczas, gdy zapłata za nową nieruchomość nastąpiła jeszcze przed sprzedażą starej – potwierdził w wyroku z 21 listopada 2023 r. Naczelny Sąd Administracyjny. więcej »

  W obliczu nadchodzących zmian w prawie, z końcem roku warto rozważyć zmianę formy opodatkowania. Kto zdąży podjąć decyzję do 20 lutego 2024 r. i złoży stosowne oświadczenie, może zapewnić sobie wymierne korzyści i ochronić swoje pieniądze.   więcej »

  Prawo unijne sprzeciwia się praktyce polskich organów podatkowych, które odmawiają przedsiębiorcom możliwości skorygowania zapłaconej zawyżonej stawki VAT z tego powodu, że świadczyli usługi konsumentom i wystawili jedynie paragony – taką opinię 16 listopada wydała Juliane Kokott, Rzecznik Trybunału Sprawiedliwości UE.   więcej »

  Jak wynika z danych ministerstwa finansów, z estońskiego CIT korzysta zaledwie ok. 12,7 tys. przedsiębiorstw w kraju. Zaledwie, bowiem według zapowiedzi autorów tego systemu rozliczeń miało na niego przejść 200 tys. firm tylko do końca 2021 roku. Co jest tego przyczyną, skoro w rzeczywistości to bardzo dobre, opłacalne dla firm rozwiązanie? więcej »

  Dostęp małżonki do wspólnego konta z mężem, historii przelewów i zgromadzonych na nim środków, nie oznacza, że można jej przypisać popełnienie przestępstwa oszustwa podatkowego, o które oskarżony jest jej mąż. Nie przesądzają o tym także kontakty męża z firmą, w której jest zatrudniona – orzekł sąd okręgowy w Warszawie w opublikowanym w dniu 27 września 2023 r. wyroku z dnia 9 sierpnia 2023 r. więcej »