WSA. Opodatkowanie majątku nabytego w spadku od osoby objętej opieką

Samo sprawowanie opieki nad spadkodawcą przez wymagany okres nie uprawnia jeszcze do uzyskania ulgi mieszkaniowej. Niezbędne jest bowiem przedstawienie także stosownej umowy zawartej ze spadkodawcą na piśmie z podpisem notarialnie poświadczonym - orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu.

SENTENCJA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Katarzyna Wolna - Kubicka (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Barbara Rennert Sędzia WSA Waldemar Inerowicz Protokolant: sekretarz sądowy Krzysztof Dzierzgowski po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 02 lutego 2018 r. sprawy ze skargi [...] na interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia [...] nr [...] w przedmiocie podatku od spadków i darowizn - oddala skargę.

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia [...] MF (dalej jako: "wnioskodawczyni", "strona", "skarżąca") zwróciła się o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania majątku nabytego w spadku od osoby objętej opieką.

We wniosku i w jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny: Zgodnie z testamentem pozostawionym przez IK (dalej jako: "spadkodawczynię") zmarłą [...] wnioskodawczyni i jej maż stali się spadkobiercami. Wnioskodawczyni wskazała, że w [...] jej znajoma IK po śmierci swojego męża zwróciła się z prośbą o dożywotnią opiekę ze względu na problemy zdrowotne oraz brak najbliższej rodziny (śmierć córki i męża). Jednocześnie IK uznała, że uczciwym zadośćuczynieniem za opiekę będzie uczynienie wnioskodawczyni i jej męża spadkobiercami, na co wnioskodawczyni i jej mąż przystali. W związku z powyższym [...] został spisany testament. Do [...] IK była zdolna do samodzielnego funkcjonowania, a opieka wnioskodawczyni sprowadzała się do pomocy w obowiązkach, które sprawiały zmarłej trudności. Pod koniec [...] stan zdrowia IK znacznie się pogorszył i wnioskodawczyni zdecydowała, że najlepszym rozwiązaniem będzie zaoferowanie jej całodobowej opieki w domu wnioskodawczyni, na co ta przystała. W związku z powyższym [...] IK ustanowiła notarialne pełnomocnictwo, w którym jasno określa, że wnioskodawczyni jako jej faktyczny opiekun zostaje upoważniona do występowania w jej imieniu przed wszystkimi instytucjami. Zaistniała sytuacja spowodowała, że wnioskodawczyni musiała zrezygnować z dotychczasowej pracy zawodowej, aby objąć IK całodobową opieką. Mąż wnioskodawczyni został jedynym żywicielem rodziny. Pani IK zostały zapewnione godziwe warunki (własny pokój, łóżko rehabilitacyjne, opieka medyczna, leki). Jako prawny opiekun wnioskodawczyni czuła się zobowiązana do uregulowania wszelkich zaległości IK względem spółdzielni mieszkaniowej oraz banku, co uczyniła. Ponieważ wnioskodawczyni objęła całodobową opiekę nad IK postanowiła sformalizować to prawnie. Udała się do urzędu skarbowego z zapytaniem o uregulowanie sytuacji prawno-podatkowej w zaistniałej sytuacji. Wnioskodawczyni uzyskała informację, że wystarczy 2 lata udowodnionej opieki, aby zostało to potraktowane jako umowa dożywocia. Wnioskodawczyni podjęła czynności prawne – sprawa została przekazana do kancelarii notarialnej. Ze względu na wcześniejszy nie najlepszy stan zdrowia IK, dopiero [...] został sporządzony akt notarialny, w którym spadkodawczyni wyraziła wolę pisemnego sformalizowania umowy dożywocia zgodnie z art. 908 i następnymi Kodeksu cywilnego, na podstawie której wnioskodawczyni wraz z mężem miała nabyć własność lokalu mieszkalnego opisanego w pkt 1 aktu notarialnego w zamian za zapewnienie jej dożywotniego utrzymania, co w rzeczywistości miało miejsce. W trakcie trwania sprawy (opóźnienie związane z koniecznością przekształcenia mieszkania ze spółdzielczego na własnościowe) IK zmarła, co nie pozwoliło na sfinalizowanie daleko posuniętych działań. Brak możliwości dokończenia czynności prawnych wynika z sytuacji losowej czyli śmierci spadkodawcy co nie zmienia faktu, że już wcześniej zostały sporządzone przez notariusza wszelkie procedury (zebrane podpisy spadkodawcy niezbędne do dalszych czynności – aktu notarialnego). W uzupełnieniu wniosku wnioskodawczyni wskazała dodatkowo, że:

1. przedmiotem wniosku jest zagadnienie podatkowe dotyczące obowiązku zapłaty podatku od sadków i darowizn, mając na uwadze stan faktyczny, t.j. długoletnią dożywotnią opiekę nad spadkodawczynią,
2. przedmiotem spadku jest nieruchomość – spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego,
3. wnioskodawczyni nie dokona jego zbycia przez okres [...] i na tą chwilę nie zamieszkuje i nie jest zameldowana w lokalu, czego nie da się wykluczyć w przyszłości,
4. fakt sprawowania opieki nad spadkobierczynią wynika z treści pełnomocnictwa z [...], poświadczonego notarialnie (upoważniającego do występowania w imieniu spadkodawczyni),
5. wnioskodawczyni sprawowała taką opiekę, aż do dnia śmierci IK, t.j. do [...].

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie: Czy wobec stanu faktycznego opisanego we wniosku wnioskodawczyni jest zobowiązana do uiszczenia podatku od spadków i darowizn?

Zdaniem wnioskodawczyni, nie jest zobowiązana do zapłaty podatku od spadków i darowizn ze względu na fakt zapewnienia zmarłej dożywotniego wiktu i opierunku. Strona uważa, że nie da się dokładnie oszacować jakie poniosła koszty związane z opieką nad dożywotnikiem i tym samym nie da się określić podstawy opodatkowania.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z dnia [...] nr [...], na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201 ze zm.) stwierdził, że stanowisko strony przedstawione we wniosku, dotyczące podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania majątku nabytego w spadku od osoby objętej opieką – jest nieprawidłowe.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ podatkowy powołał i omówił przepisy prawa zastosowane i analizowane we wskazanym przez skarżącą stanie faktycznym, t.j. art. 1 ust. 1 pkt 1, art. 5, art. 6 ust. 1 pkt 1, ust. 4, art. 17a ust. 1, art. 7 ust. 1, ust. 2, art. 9 ust. 1 pkt 3, art. 16 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2017 r., poz. 833 ze zm., dalej jako: "u.p.s.d."). Organ podatkowy wskazał, że celem norm zawartych w treści art. 16 u.p.s.d. jest nieobciążanie spadkobierców znacznymi, pod względem finansowym, skutkami podatkowymi z tytułu przyrostu majątkowego w postaci nieruchomości bądź lokalu, gdy nie dysponują budynkiem lub lokalem mieszkalnym i zamierzają zamieszkiwać w nabytym lokalu lub budynku przez 5 lat. Ulga ta przysługuje wyłącznie osobie, która łącznie spełni wszystkie warunki w w.w przepisie. Organ podatkowy podkreślił, że w art. 16 ust. 1 pkt 3 ustawy ustawodawca wskazał wprost, że dla celów skorzystania z tzw. ulgi mieszkaniowej, opieka nad osobą jej wymagającą, sprawowana być powinna na podstawie pisemnej umowy o sprawowanie opieki, z której wynika obowiązek takiej opieki. Umowa ta jest osobną – od umów innego rodzaju – czynnością cywilnoprawną będącą podstawą do sprawowania opieki. Jest to umowa, której przedmiotem jest dwustronne porozumienie stron – osoby wymagającej opieki i osoby mającej sprawować taką opiekę – co do faktu sprawowania opieki. Taka umowa winna być notarialnie poświadczona. Organ wskazał, że za umowę o sprawowanie opieki, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 3 nie można uznać oświadczenia czy stwierdzenia spadkodawcy, zawartego w innym dokumencie notarialnym – czy to w testamencie czy też pełnomocnictwie, z których pośrednio wynika, że opieka jest sprawowana. O...