Wydatki na studia w trakcie zawieszenia działalności w kosztach firmy

Pytanie: Czy wydatki poniesione na studia będą kosztem uzyskania przychodu prowadzonej działalności? W szczególności chodzi o: czesne, opłaty poniesione za udział w kursie językowym; koszty biletów lotniczych oraz wydatki związane z zakwaterowaniem i zakupem niezbędnych materiałów szkoleniowych (podręczników). Czy wydatki te mogą zostać zaliczone jako koszt również w przypadku, gdy zostaną poniesione w okresie zawieszenia działalności gospodarczej?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 11 lipca 2018 r. (data wpływu 17 lipca 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych ze studiami podyplomowymi LL.M oraz ustalenia momentu ich ujęcia w kosztach, w sytuacji, gdy zostaną:

• poniesione w trakcie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej - jest prawidłowe,
• poniesione w trakcie zawieszenia pozarolniczej działalności gospodarczej - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 lipca 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych ze studiami podyplomowymi LL.M oraz ustalenia momentu ich ujęcia w kosztach.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Od dnia uzyskania dyplomu magistra prawa na Uniwersytecie A. (2011 r.) Wnioskodawca nieprzerwanie świadczy usługi doradztwa prawnego, początkowo na podstawie umowy o pracę, później w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej. Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą od 1 stycznia 2014 r., a od 2015 r. po uzyskaniu pozytywnego wyniku z egzaminu adwokackiego jest adwokatem wpisanym na listę adwokatów Izby Adwokackiej. Działalność gospodarcza prowadzona jest przez Wnioskodawcę do chwili obecnej.

Nieprzerwanie od marca 2012 r Wnioskodawca jest związany z międzynarodową kancelarią prawną G sp.k. ("G"), na rzecz której obecnie świadczy usługi doradztwa prawnego na podstawie umowy o współpracę. G jest częścią międzynarodowej kancelarii prawnej, której główne biuro znajduje się w Nowym Jorku (Stany Zjednoczone) zatrudniającą globalnie około 2000 prawników obsługujących klientów w 38 biurach w Europie, Stanach Zjednoczonych, Ameryce Łacińskiej, na Bliskim Wschodzie oraz w Azji.

Wnioskodawca nigdy nie świadczył odpłatnie usług innych niż doradztwo prawne, a od czasu rozpoczęcia przez Wnioskodawcę współpracy z kancelarią G nie świadczył on jakichkolwiek usług prawnych na rzecz podmiotów innych niż klienci G.

W swojej praktyce w ramach G Wnioskodawca koncentruje się na wąskim, wyspecjalizowanym obszarze obejmującym doradztwo prawne w zakresie papierów wartościowych, rynków kapitałowych, transakcji fuzji i przejęć oraz prawa korporacyjnego. Do klientów, których obsługuje Wnioskodawca należą przede wszystkim wiodące polskie i międzynarodowe instytucje finansowe i przedsiębiorstwa oraz spółki Skarbu Państwa. Świadczone przez Wnioskodawcę usługi uwzględniają szeroko rozumiane doradztwo regulacyjne oraz korporacyjne, co w warstwie praktycznej obejmuje m in. przygotowanie prawnych struktur oraz harmonogramów realizacji transakcji, sporządzanie opinii prawnych, opracowywanie projektów uchwał organów korporacyjnych, przygotowanie oraz udział w negocjacjach kontraktów handlowych, umów inwestycyjnych, umów sprzedaży akcji lub udziałów, przygotowanie prospektów emisyjnych i memorand informacyjnych, wezwań do sprzedaży akcji podmiotów notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych S.A. oraz doradztwo na rzecz spółek publicznych i ich akcjonariuszy w zakresie regulacji rynku kapitałowego. Z uwagi na profil kancelarii, z którą współpracuje Wnioskodawca oraz charakter jego specjalizacji, dominująca część usług świadczona jest przez Wnioskodawcę na rzecz klientów zagranicznych lub z udziałem podmiotów zagranicznych (występujących np. w charakterze doradców), obsługa prawna wówczas odbywa się zasadniczo w całości w języku angielskim.

Zwiększająca się z roku na rok konkurencja na rynku prawniczym oraz rosnące oczekiwania klientów sprawiają, że podnoszenie kwalifikacji zawodowych oraz poszerzanie wachlarza oferowanych usług przez całą ścieżkę kariery jest kluczowym elementem rzutującym na utrzymanie przez prawników pozycji konkurencyjnej na rynku. Z tych względów Wnioskodawca zdecydował się na aplikowanie oraz podjęcie studiów LL.M. (łac. legum magister - magister prawa) w roku akademickim 2018 - 2019. LL.M to roczne podyplomowe studia prawnicze dla absolwentów szkół prawa z całego świata. Wnioskodawca będzie realizował studia LL.M. w Stanach Zjednoczonych na Uniwersytecie B w okresie od sierpnia 2018 r. do końca maja 2019 r.

Przyjmuje się, że studia LL.M. pozawalają na uzyskanie jednego z najbardziej rozpoznawalnych tytułów prawniczych w skali międzynarodowej. Z kolei studia LL M. na Uniwersytecie B uznawane są za jedne z najlepszych i najbardziej prestiżowych na świecie.

W artykule opublikowanym w piśmie Edukacja prawnicza (numer: 04 (160) Kwiecień 2015) pt. „Prawnicze stypendia zagraniczne. Część 2. Stypendium LL.M. Master of laws, czyli podyplomowe studia prawnicze za granicą" słusznie wskazano, że „dyplom programu LL.M. zaczyna w profesjonalnym obrocie prawniczym znaczyć mniej więcej tyle, co dyplom MBA (Master of Business Administration) w dziedzinie ekonomii i zarządzania. Jest to oznaka pewnej „internacjonalizacji” własnego doświadczenia i kwalifikacji”.

Programy LL.M. na amerykańskich uczelniach są adresowane do prawników zagranicznych zainteresowanych rozwojem kariery zawodowej lub naukowej bądź po prostu pragnących podnieść swoje kwalifikacje. Studia zazwyczaj trwają około roku, w tym czasie studenci uczestniczą w intensywnych kursach z różnych dziedzin prawa.

Wymogiem rozpoczęcia studiów LL.M. jest wcześniejsze ukończenie studiów prawniczych i uzyskanie tytułu magistra prawa (bądź równoważnego odpowiednika tego tytułu w danym kraju).

Proces selekcji, a następnie ubiegania się o przyjęcie na wybrany program LL.M. jest rozciągnięty w czasie, w przypadku programów organizowanych przez najlepsze uczelnie świata jest to proces bardzo konkurencyjny, wówczas szacuje się, że o jedno miejsce rywalizuje kilku a nawet kilkudziesięciu kandydatów z różnych stron świata.

Wybrane przez Wnioskodawcę studia LL.M. zostały dobrane tak, aby możliwie jak najbardziej odpowiadały potrzebom Wnioskodawcy w zakresie podnoszenia kompetencji zawodowych, nawiązywania relacji oraz zdobywania nowych umiejętności, co powinno w przyszłości przełożyć się na wzmocnienie pozycji zawodowej Wnioskodawcy. Poza uznanym dyplomem Uniwersytetu B, program LL.M. na tym uniwersytecie został wybrany przez Wnioskodawcę, z uwagi na bogactwo kursów w obszarze prawa korporacyjnego i praktyki transakcyjnej, które oferowane są studentom i które z uwagi na specjalizację zawodową, znajdują się w obszarze podstawowych zainteresowań Wnioskodawcy. Przedmioty w ramach tych dziedzin prowadzone są również przez wybitnych praktyków oraz wykładowców z uznaną międzynarodową renomą.

Warunkiem ukończenia przedmiotowych studiów LL.M. i uzyskania dyplomu jest m.in. zrealizowanie wymaganej liczby punktów w ciągu roku akademickiego (tj. pomiędzy 23 a 28 punktów), które przyznawane są za zaliczenie wybranych przez studentów przedmiotów; (zazwyczaj jeden przedmiot to od 2 do 4 punktów) oraz przygotowanie pracy dyplomowej. Wyboru przedmiotów dokonuje student spośród ponad 400 oferowanych kursów w ramach niemal wszystkich gałęzi i dziedzin prawa (prawa człowieka, prawo podatkowe, międzynarodowe, konstytucyjne, handlowe, cywilne itd.) oraz obszarów pokrewnych (takich jak etyka czy zagadnienia z obszaru finansów lub rachunkowości). Wybór konkretnych przedmiotów uzależniony jest od preferencji danego studenta, co zazwyczaj uwzględnia jego plany naukowe lub zawodowe jak również dotychczasową specjalizację. Po zakończeniu studiów LL.M. możliwe jest przystąpienie do tzw. Bar Exam, który podobnie jak organizowane w Polsce egzaminy adwokackie czy radcowskie pozwala na uzyskanie uprawnień zawodowych. Bar Exam zdaje się w konkretnym stanie USA.

Studia LL.M. wiążą się z koniecznością spędzenia przez Wnioskodawcę niemal roku na zagranicznej uczelni, co wymaga pokrycia przez niego znaczących kosztów, do których Wnioskodawca zalicza koszt kursu językowego podjętego celem należytego przygotowania do podjęcia nauki w języku obcym, czesne za udział w programie LL.M., opłaty związane z zakwaterowaniem, koszty podróży oraz wydatki za zakup materiałów edukacyjnych (w szczególności książek). Koszty te Wnioskodawca traktuje jako koszty uzyskania lub zachowania przychodu.

W zależności od szeregu okoliczności, w tym dokonanej przez Wnioskodawcę w przyszłości oceny możliwości dalszego świadczenia usług, z uwagi m.in. na obowiązki związane z należytym przygotowaniem do zajęć i realizacją programu studiów, Wnioskodawca może w pewnym momencie podjąć decyzję o zawieszeniu prowadzonej działalności gospodarczej do czasu ukończenia studiów, tj. do 31 maja 2019 r. W przypadku podjęcia przez Wnioskodawcę decyzji o zawieszeniu prowadzenia działalności gospodarczej, część wydatków wskazanych powyżej, tj. część opłat związanych z zakwaterowaniem, niektóre koszty podróży oraz część wydatków za zakup materiałów edukacyjnych zostałyby poniesione przez Wnioskodawcę w okresie, w którym działalność gospodarcza byłaby zawieszona.

Niezależnie od powyższego, opłata za czesne w pełnej wysokości, opłata za kurs językowy oraz wydatki na połączenia lotnicze już zostały lub zostaną poniesione przez Wnioskodawcę w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej, przed rozpoczęciem studiów i wyjazdem do Stanów Zjednoczonych.

Wnioskodawca prowadzi Podatkową Księgę Przychodów i Rozchodów i stosuje uproszczoną metodę zaliczenia w koszty poniesionych wydatków stosując art. 22 ust. 6b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy w przedmiotowej sprawie wydatki poniesione na studia LL.M. będą kosztem uzyskania przychodu? W szczególności chodzi o:
   1. czesne, które w całości musi zostać uregulowane przez Wnioskodawcę do końca lipca 2018 r.
   2. opłaty poniesione za udział w kursie językowym;
   3. koszty biletów lotniczych oraz
   4. wydatki związane z zakwaterowaniem i zakupem niezbędnych materiałów szkoleniowych (podręczników).
2. Czy zgodnie z przepisami art. 22 ust. 6b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważać się będzie dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania?
3. Czy wydatki, o których mowa w punkcie 1 mogą zostać zaliczone jako koszt uzyskania przychodu również w przypadku, gdy zostaną poniesione w okresie zawieszenia działalności gospodarczej i zaksięgowane zgodnie z zasadami art. 22 ust. 6b czyli w dniu wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu?

Zdaniem Wnioskodawcy zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 2018, poz. 200, t.j. z dnia 2018.01.24), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 tej ustawy.

Ustawodawca nie wskazał enumeratywnie, jakie konkretnie koszty mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów. Pojęcie kosztów uzyskania przychodów zostało ujęte w sposób generalny, wskazując na określone cechy, jakie musi mieć dany koszt, aby mógł być uznany za koszt uzyskania przychodu

Na podstawie ww. definicji doktryna oraz judykatura wypracowały ogólne przesłanki, których zaistnienie umożliwia zaliczenie wydatku do kosztów podatkowych. Zwraca się m.in uwagę na to, że pomiędzy dokonaniem kosztu a możliwością uzyskania przychodu musi zaistnieć związek przyczynowy. Wskazuje się, że istnieją jednak sytuacje, w których ów związek przyczynowo-skutkowy nie jest wyraźny. Należy je rozwiązywać w oparciu o zasadę zdrowego rozsądku, a każda sytuacja wymaga odrębnego potraktowania (wyrok NSA z dnia 16 grudnia 1999 r., SA/Bk 1619/98, i LEX nr 39745). Podobnie można stwierdzić, że między poniesieniem kosztu a możliwością zabezpieczenia bądź zachowania źródła przychodów powinien istnieć związek przyczynowy.

W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 13 grudnia 2011 r., II FSK 1147/2010 (LexisNexis nr 2818916), wyjaśniono, że dla uznania danego wydatku za koszt podatkowy niezbędne jest, aby wydatek ten miał związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, aby został faktycznie poniesiony, by nastąpił w celu uzyskania przychodów, a ponadto by został należycie udokumentowany. Wszystkie te przesłanki muszą być spełnione łącznie.

Wydatki na dokształcanie na studiach nie zostały wymienione w katalogu zawartym w art. 23 ww. ustawy, a zatem w przypadku spełnienia pozostałych przesłanek mogą być one zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Wnioskodawca podkreśla, że świadczone przez niego usługi doradztwa prawnego w obszarze transakcyjnym oraz rynku kapitałowego należą do specyficznej dziedziny, w której poza znajomością i umiejętnością praktycznego zastosowania prawa polskiego i prawa Unii Europejskiej, wymagana jest znajomość szeregu standardów i rozwiązań, ukształtowanych na rozwiniętych, zagranicznych rynkach, w centrach takich jak Nowy Jork czy Londyn. Wielokrotnie dokumentacja prawna przygotowywana dla potrzeb realizacji transakcji obsługiwanych przez Wnioskodawcę rządzona jest prawem obcym, w szczególności prawem angielskim lub prawem jednego ze stanów USA (zazwyczaj prawem stanu Nowy Jork, Delaware lub California). Standardy wykorzystywane w praktyce transakcyjnej obejmują nie tylko wykorzystanie pewnych instytucji prawnych ukształtowanych w obcych jurysdykcjach, ale również odnoszą się do zakresu, charakteru i typu dokumentacji prawnej sporządzanej dla potrzeb realizacji konkretnej transakcji. Określony typ dokumentacji prawnej, uwzględniający ugruntowaną międzynarodową praktykę jest oczekiwany przez klientów w transakcjach międzynarodowych lub z udziałem podmiotów zagranicznych. W tego typu transakcjach pożądaną cechą doradcy prawnego j...