PIP: Sygnaliści - prawa i obowiązki

Poznaj nowe przepisy prawne obowiązujące od 25 września 2024 r. KIM JEST SYGNALISTA I CO MOŻE ZGŁOSIĆ? Sygnalista to osoba fizyczna, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszeniuprawa uzyskaną w kontekście związanym z pracą. Informacja o naruszeniu prawa to informacja, w tymuzasadnione podejrzenie, dotyczące zaistniałego lub potencjalnego naruszenia prawa, do którego doszło lubprawdopodobnie dojdzie w podmiocie prawnym, w którym sygnalista uczestniczył w procesie rekrutacji lubinnych negocjacji poprzedzających zawarcie umowy, pracuje lub pracował, lub w innym podmiocie prawnym,z którym sygnalista utrzymuje lub utrzymywał kontakt w kontekście związanym z pracą, lub informacjadotycząca próby ukrycia takiego naruszenia prawa.

SYGNALISTĄ MOŻE BYĆ:

• pracownik
• osoba ubiegająca się o pracę
• wolontariusz
• członek organów spółek prawa handlowego
• zleceniobiorca

SYGNALISTA ZGŁASZA NARUSZENIA DOTYCZĄCE:

Przez kontekst związany z pracą należy rozumieć przeszłe, obecne lub przyszłe działania związane z wykonywaniem pracy na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego stanowiącego podstawę świadczenia pracy lub usług lub pełnienia funkcji w podmiocie prawnym lub na rzecz tego podmiotu lub pełnienia służby w podmiocie prawnym, w ramach których uzyskano informację o naruszeniu prawa oraz istnieje możliwość doświadczenia działań odwetowych.

Sygnalistą może być m.in. pracownik, w tym pracownik tymczasowy, osoba ubiegająca się o pracę, wolontariusz, członek organów spółek prawa handlowego, osoba świadcząca pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej.

Nie będzie natomiast sygnalistą np. konsument, którego prawa konsumenckie zostały naruszone i który dokonał zgłoszenia do Rzecznika Praw Konsumenta o nierespektowaniu jego praw przez sprzedawcę. Bez kontekstu związanego z pracą nie mamy bowiem do czynienia z sygnalistą w rozumieniu ustawy o ochronie sygnalistów, nawet jeśli zgłoszenie mieści się w katalogu spraw objętych tą ustawą

JAK MOŻNA ZGŁOSIĆ NARUSZENIE PRAWA?

Sygnalista może dokonać zgłoszenia wewnętrznego – do odpowiedniej komórki we własnej organizacji/u swojego pracodawcy lub zgłoszenia zewnętrznego – do Rzecznika Praw Obywatelskich albo organu publicznego. Sygnalista może także dokonać ujawnienia publicznego, a więc podać informację o naruszeniu prawa do wiadomości publicznej np. poprzez media społecznościowe. 

OD KIEDY SYGNALIŚCIE PRZYSŁUGUJE OCHRONA?

Sygnalista podlega ochronie już od chwili dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego. Wystarczy zgłoszenie o naruszeniu prawa, aby korzystać z ochrony jako sygnalista. Sygnalista nie będzie musiał przy tym uprawdopodabniać, że doszło do naruszenia prawa, ani nie będzie zobowiązany do składania oświadczeń pod rygorem odpowiedzialności karnej za podawanie nieprawdziwych informacji. 

Warunkiem przyznania ochrony jest uzasadnione przekonanie sygnalisty, że będąca przedmiotem zgłoszenia lub ujawnienia publicznego informacja jest prawdziwa w momencie dokonywania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego oraz to, że stanowi informację o naruszeniu prawa. Ponadto taka informacja będzie musiała być uzyskana w kontekście związanym z pracą.

Obowiązkiem organu publicznego właściwego do podjęcia działań następczych (są to działania podjęte w celu oceny prawdziwości informacji zawartych w zgłoszeniu oraz w celu przeciwdziałania naruszeniu prawa będącemu przedmiotem zgłoszenia...