Jest dobrze, ale nie beznadziejnie

Interpelacja nr 17785 do ministra finansów w sprawie projektu podwyższenia podatków

Szanowny Panie Ministrze!

Prasa donosi, że podwyższanie podatków, w tym VAT, nie uratuje finansów publicznych. Kiedy premier Donald Tusk przedkładał w 2009 r. do publicznej debaty raport „Polska 2030. Wyzwania rozwojowe”, ostrzegał: albo reformy i rozwój, albo dryf i stagnacja. Niestety, wybrano dryf. Koalicja nie przedstawiła żadnej kompleksowej wizji naprawy finansów publicznych i niezbędnych reform. Zaprzepaszczono szanse na inwestycje w energetyce, bo nie ustalono zasad przyznawania bezpłatnych uprawnień do emisji CO2. Deregulacja, w tym tzw. pakiet Szejnfelda, i zmniejszenie kosztów prowadzenia działalności gospodarczej (szacuje się, że sięgają 6% PKB) utknęły w uzgodnieniach międzyresortowych. Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym jest podobno gotowa, jednak od blisko trzech lat nie może opuścić Ministerstwa Infrastruktury. E-faktury wymagały wyroku sądu i rozgłosu medialnego, by wreszcie mogły być stosowane. E-administracja nie działa. Jesienią zabraknie gazu dla przemysłu, bo umowa gazowa z Rosją ciągle nie jest podpisana.

W związku z powyższym pytam Pana Ministra:

1. Dlaczego rząd unika reform systemowych, skupiając się na działaniach doraźnych?

2. Czy ministerstwo podejmie kroki – jeśli tak, to jakie – aby zamiast podnoszenia podatków, wprowadzić rozwiązania realnie zmniejszające koszty prowadzenia działalności gospodarczej?

Poseł Anna Sobecka

Toruń, dnia 5 sierpnia 2010 r.

Odpowiedź na interpelację nr 17785 do ministra finansów w sprawie projektu podwyższenia podatków

Szanowny Panie Marszałku!

Odpowiadając na pismo z dnia 25 sierpnia br. (znak: SPS-023-17785/10) zawierające interpelację pani poseł Anny Sobeckiej w sprawie projektu podwyższenia podatków, pragnę przekazać na ręce Pana Marszałka szczegółowe informacje dotyczące zagadnień przedstawionych w piśmie.

I. Reformy systemowe

W styczniu 2010 r. prezes Rady Ministrów ogłosił „Plan rozwoju i konsolidacji finansów 2010–2011”, w którym przedstawiono działania mające na celu przeprowadzenie reform pozwalających uniknąć zagrożeń związanych z narastaniem nierównowagi finansów publicznych oraz stworzenie przesłanek zwiększenia konkurencyjności polskiej gospodarki.

W ramach planu przewidzianych jest szereg przedsięwzięć, m.in. wzmocnienie instytucjonalnych ram organizacji finansów publicznych, przyspieszenie prywatyzacji, wspieranie innowacyjności, ułatwienie prowadzenia działalności gospodarczej i usprawnienie funkcjonowania administracji. Trwają prace nad wdrożeniem poszczególnych działań przewidzianych w planie, m.in. przygotowano projekt zmian w ustawie o finansach publicznych, toczą się dalsze prace nad zmianami legislacyjnymi mającymi na celu wprowadzenie wiążących reguł wydatkowych oraz działań poprawiających zarządzanie płynnością sektora publicznego.

Działania wymienione w „Planie rozwoju i konsolidacji finansów 2010– 2011” są skoncentrowane głównie na stronie wydatkowej sektora finansów publicznych, czego pozytywne skutki będą ujawniać się w dłuższym horyzoncie czasowym. W obecnym stanie finansów publicznych niezbędne są również działania krótkookresowe, a ich jedyną – z punktu widzenia możliwie maksymalnego ograniczenia kosztów społecznych – formą, poza proponowanymi dotychczas przyspieszeniem prywatyzacji i tzw. wydatkową regułą dyscyplinującą, jest zwiększenie dochodów sektora rządowego i samorządowego. Takie działania zostały wskazane w przyjętym przez Radę Ministrów „Wieloletnim planie finansowym państwa 2010–2013”. Wobec trudnej sytuacji sektora finansów publicznych w celu ograniczenia tempa wzrostu wydatków budżetu państwa w projekcie ustawy budżetowej na rok 2011 wprowadzona została tymczasowa reguła wydatkowa. Polega ona na redukcji wydatków o charakterze uznaniowym, a więc niewynikających z istniejących ustaw regulujących wydatki publiczne, oraz nowych wydatków prawnie zdeterminowanych. Wzrost wydatków „elastycznych” nie powinien przekraczać 1% w ujęciu realnym. Dzięki zastosowaniu tej reguły rząd mógł zapobiec znacznemu zwiększeniu ww. wydatków elastycznych w 2011 r. Jest to działanie podjęte doraźnie, ale będące wstępem do przeprowadzenia bardziej kompleksowej reformy, nad którą aktualnie trwają prace.

II. Podatki

Planowane podwyższenie podstawowej stawki podatku od towarów i usług, do którego nawiązuje pani poseł w treści swojego pisma, jest z założenia rozwiązaniem czasowym i wpisuje się w szerszy plan zredukowania deficytu sektora finansów publicznych. Na zagadnienie obciążeń podatkowych nie można patrzeć wyłącznie przez pryzmat wysokości stawek podatkowych. Zmniejszenie obciążeń podatkowych może polegać również na wyłączeniu spod opodatkowania lub zwolnieniu określonych podatkowo-prawnych stanów faktycznych. Przykładowo ustawą z dnia 2 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 215, poz. 1666) wprowadzono zmiany m.in. w zakresie zwiększenia limitu sprzedaży uprawniającej do korzystania ze zwolnienia do kwoty 150 000 zł, z tym że limit ten jest podwyższany stopniowo, tj. na rok 2010 limit ten wynosi 100 000 zł, natomiast na rok 2011 osiągnie wartość docelową 150 000 zł.

Podwyższenie limitu ułatwi prowadzenie działalności gospodarczej podatnikom osiągającym niewielkie obroty, jak również wpłynie korzystnie na rozwój drobnej przedsiębiorczości. Z kolei ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316) dodano zwolnienia dotyczące świadczeń z tytułu jednorazowej pomocy materialnej finansowanej ze środków budżetu państwa lub jednostek samorządu terytorialnego otrzymanej przez osoby fizyczne w związku z zaistniałym zdarzeniem losowym oraz nagród uzyskanych prz...