NSA o refakturowaniu kosztów zarządu nieruchomością wspólną

Wspólnota mieszkaniowa, nabywając usługi w ramach zarządu nieruchomością wspólną, działa we własnym imieniu i na swoją rzecz - jako "osoba ustawowa", w rozumieniu art. 331 Kodeksu cywilnego, będąca jednostką organizacyjną, odrębną od właścicieli, co oznacza, że nie świadczy w tym zakresie usług na rzecz właścicieli lokali w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług i nie ma podstaw do refakturowania ponoszonych przez wspólnotę wydatków na rzecz właścicieli lokali.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Janusz Zubrzycki (sprawozdawca), Sędzia WSA del. Tomasz Kolanowski, Sędzia NSA Arkadiusz Cudak, Protokolant Katarzyna Nowik, po rozpoznaniu w dniu 16 września 2010 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Wspólnoty Mieszkaniowej "W." w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 lutego 2010 r. sygn. akt III SA/Wa 2116/09 w sprawie ze skargi Wspólnoty Mieszkaniowej "W." w W. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 21 sierpnia 2009 r. nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług:

1) oddala skargę kasacyjną,
2) zasądza od Wspólnoty Mieszkaniowej "W." w W. na rzecz Ministra Finansów kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

1. Wyrok Sądu pierwszej instancji i przedstawiony przez ten Sąd tok postępowania przed organami podatkowymi.

1.1. Wyrokiem z 12 lutego 2010 r., sygn. akt III SA/Wa 2116/09 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę W. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z 21 sierpnia 2009 r., nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług.

1.2. Sąd podał, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 23 lutego 2009 r. (sygn. akt III SA/Wa 2597/08) uchylił interpretację indywidualną Ministra Finansów z 30 kwietnia 2008 r. Podstawową przyczyną uchylenia interpretacji było nieustalenie przez organ podatkowy, czy wniosek o udzielenie interpretacji podpisany został przez osobę do tego uprawnioną. Jednocześnie Sąd wskazał, że rozpoznając ponownie wniosek o udzielenie interpretacji koniecznym będzie uzupełnienie akt o umowę z 10 stycznia 2008 roku, dokonanie na jej podstawie kwalifikacji łączącego stronę i właścicieli lokali stosunku prawnego, ustalenie czy osoba podpisana pod wnioskiem mogła wystąpić w imieniu Wspólnoty, a następnie udzielenie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego ze szczególnym uwzględnieniem regulacji zawartych w VI Dyrektywie 77/388/EWG z 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (dalej "VI Dyrektywa"), oraz zastępującej ją Dyrektywie Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE.L.06. 347.1, dalej "Dyrektywa 2006/112/WE").

1.3. Przytaczając stan faktyczny opisany we wniosku o wydanie interpretacji Sąd pierwszej instancji podał, że M. Sp. z o. o. oraz A. S.A. są współwłaścicielami budynku biurowego przy ul. [...] w W., w którym zostały wyodrębnione lokale należące do M. i A. oraz części wspólne. Na podstawie art. 6 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t.j. Dz. U. z 2000 r. nr 80, poz. 903 ze zm.) M. oraz A. tworzą wspólnotę mieszkaniową. Strony 10 stycznia 2008 r. zawarły umowę o powierzeniu zarządu nieruchomością wspólną. Zgodnie z jej zapisami, wspólnota ponosi określone koszty zarządu nieruchomością, na które składają się min. opłaty za dostawę energii elektrycznej i cieplnej, wody w części dotyczącej nieruchomości wspólnej oraz opłaty za windy, koszty ubezpieczenia, podatki i inne daniny publicznoprawne dotyczące nieruchomości wspólnej, koszty wynagrodzenia zarządcy, oraz wydatki na utrzymanie porządku i czystości. W § 6 pkt 2 lit. e umowy spółki postanowiły, że koszty te będą ponoszone proporcjonalnie do posiadanych udziałów. Z kolei w § 3 pkt 1 umowy, strony powierzyły zarząd nieruchomością wspólną jednemu ze współwłaścicieli spółce M. Zgodnie natomiast z § 7 pkt 3 umowy na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną członkowie wspólnoty uiszczają z góry miesięczne zaliczki, obliczone proporcjonalnie do udziału stron w szacowanych kosztach zarządu. Zaliczki te mają charakter nieskonkretyzowany i nie wiążą się ze świadczeniem konkretnych usług bądź dostawą konkretnych towarów, lecz stanowią wpłaty pozwalające na właściwe funkcjonowanie wspólnoty. W praktyce rozliczanie przez wspólnotę kosztów zarządu planowane jest następująco: po otrzymaniu faktur od zarządcy oraz ewentualnie innych faktur dotyczących nieruchomości wspólnej, wspólnota będzie obciążać tymi kosztami strony, proporcjonalnie do posiadanych przez nie udziałów. Jednocześnie wspólnota potrąci z otrzymanych zaliczek kwoty należne z tytułu wspomnianych obciążeń. Taki charakter prowadzenia rozliczeń potwierdza także § 7 pkt 6 umowy, zgodnie z którym w przypadku gdy na koniec roku okaże się, że suma zaliczek nie wystarczyła na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną, współwłaściciele będą zobowiązani do pokrycia różnicy proporcjonalnie do ich udziałów. Wspólnota nie dolicza przy tym jakiejkolwiek marży w związku z obciążaniem stron kosztami. Na tle tak zarysowanego stanu faktycznego wspólnota zwróciła się do organu z pytaniem, czy obciążanie współwłaścicieli kosztami z tytułu zarządu nieruchomością wspólną powinno odbywać się w drodze refaktury wystawionej przez wspólnotę zgodnie z przepisami VAT dotyczącymi wystawiania faktur, która zawierać będzie taką samą stawkę VAT, jak faktura pierwotnie wystawiona przez zarządcę (lub inne podmioty) na rzecz wspólnoty.

Skarżąca w powyższym zakresie wskazała, że przedmiotem refakturowania będą usługi, z których wspólnota nie będzie korzystać. Na wspólnotę wystawiane będą tylko pierwotne faktury. Odsprzedaż tych usług będzie dokonywana po cenie ich zakupu, tzn. wspólnota nie będzie doliczać jakiejkolwiek marży, a jedynie przeniesie koszt na faktycznych beneficjentów usługi. Spółki tworzące wspólnotę na podstawie umowy uregulowały kwestię rozliczania kosztów zarządu nieruchomością wspólną, a zatem warunki dotyczące refakturowania są w analizowanym stanie faktycznym spełnione.

Uzupełniając wniosek Skarżąca podała, że nabywcą usług świadczonych przez zarządcę jest wspólnota, która dotychczas nie wystawiała jakichkolwiek faktur VAT potwierdzających zapłatę zaliczek i w zakresie ponoszonych kosztów z tytułu zarządu, rozlicza się ze współwłaścicielami za pomocą not księgowych. W zakresie uregulowań prawnych pomiędzy wspólnotą oraz M. Sp. z o. o. istnieje umowa o powierzeniu zarządzania nieruchomością wspólną (zawarta w akcie notarialnym z 10 stycznia 2008 r.). W zakresie uregulowań prawnych pomiędzy wspólnotą oraz współwłaścicielami kluczowe są natomiast przepisy ustawy o własności lokali. Ani ta ustawa, ani umowa o powierzeniu zarządu nieruchomością wspólną nie określają sposobu podatkowego traktowania rozliczeń pomiędzy wspólnotą oraz jej członkami.

1.4. Minister Finansów uznał, że stanowisko opisane we wniosku jest nieprawidłowe. Organ w szczególności podkreślał, że brak jest podstaw aby przyjąć, że w niniejszej sprawie odbiorcą usług świadczonych przez zarządcę nie jest wspólnota, a współwłaściciele. W oparciu o § 7 pkt 8 umowy Minister Finansów uznał, że członkowie wspólnoty pokrywają koszty zarządzania nieruchomością wspólną. W świetle powyższego, zaliczki przez nich wpłacane z tego tytułu nie stanowią obrotu w rozumieniu art. 29 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ze zm., dalej "u.p.t.u."). Tym samym wspólnota nie jest podatnikiem podatku VAT w zakresie pobierania zaliczek na pokrycie kosztów zarządu. W ocenie organu wspólnota w zakresie czynności zarządzania nieruchomością wspólną i pobierania zaliczek od jej członków nie jest podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 u.p.t.u. i tym samym - w tym zakresie - nie jest podatnikiem VAT.

2. Skarga do Sądu pierwszej instancji.

2.1. Po bezskutecznym wezwaniu Ministra Finansów do usunięcia naruszenia prawa strona złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, zarzucając organowi podatkowemu naruszenie art. 8 ust. 1 i 3, art. 15 ust. 1 i 2 oraz art. 29 ust. 1 u.p.t.u. oraz art. 1 ust. 2 i art. 132 ust. 1 lit. f Dyrektywy 2006/112/WE.

Skarżąca przekonywała, że wbrew stanowisku Ministra Finansów obciążanie współwłaścicieli kosztami zarządu nieruchomością wspólną powinno odbywać się w drodze refaktury wystawionej przez wspólnotę, jako zarejestrowanego podatnika VAT. Skarżąca podnosiła, że zaliczki w momencie ich uiszczania nie są powiązane z żadną konkretną usługą i w tym momencie nie podlegają opodatkowaniu VAT. Jednakże w momencie ostatecznego rozliczenia pomiędzy współwłaścicielami a wspólnotą tj. w chwili, gdy wartość usług nabywanych przez wspólnotę jest już skonkretyzowana i istnieje możliwość przyporządkowania kwot wpłacanych w trakcie roku zaliczek do konkretnych usług, czynności te podlegają opodatkowaniu VAT. Wspólnota jest zatem - w ocenie Skarżącej - zobowiązana do wystawiania faktur VAT (refaktur) na poszczególnych współwłaścicieli.

2.2. W odpowiedzi Minister Finansów wniósł o oddalenie skargi, po...