Kara umowna a koszty uzyskania przychodów

W określonym stanie faktycznym, spełniającym przesłanki określone w art. 15 ust. 1 oraz art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych kara umowna może być uznana za koszt uzyskania przychodów. Zatem, kara umowna z tytułu rozwiązania umowy leasingu operacyjnego samochodu osobowego przed upływem okresu leasingu może być kosztem uzyskania przychodów spółki, która leasingowany samochód wykorzystywała na potrzeby członka zarządu, odwołanego następnie z funkcji. Umowa leasingu miała związek z jej przychodem, a odstępując od umowy i płacąc karę, spółka zyskała, a nie straciła. Z ekonomicznego punktu widzenia było to korzystne zarówno dla podatnika, jak i dla Skarbu Państwa - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Antoni Hanusz, Sędzia NSA Bogusław Dauter (sprawozdawca), Sędzia NSA Jan Rudowski, Protokolant Agata Grabowska, po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2012 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w P. działającego z upoważnienia Ministra Finansów od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 10 lutego 2010 r. sygn. akt I SA/Łd 1059/09 w sprawie ze skargi "B. C. P." sp. z o.o. z siedzibą w L. na interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w P. działającego z upoważnienia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2009 r. nr [...] w przedmiocie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego:

1) oddala skargę kasacyjną,
2) zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w P. działającego z upoważnienia Ministra Finansów na rzecz "B. C. P." sp. z o.o. z siedzibą w L. kwotę 120 (słownie: sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

1. Wyrokiem z 10 lutego 2010 r., I SA/Łd 1059/09, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w sprawie ze skargi "B." Spółka z o. o. z siedzibą w L., dalej jako: "spółka", na interpretację Ministra Finansów z 26 sierpnia 2009 r., Nr [...], w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych uchylił zaskarżoną interpretację.

2. Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w następującym stanie faktycznym: 1 czerwca 2009 r. spółka złożyła wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, pytając o możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów zapłaconej kary umownej i opłaty za przekroczenie limitu kilometrów.

Spółka podała, że rozwiązała umowę leasingu operacyjnego samochodu osobowego przed upływem okresu leasingu, bowiem uznała że samochód będzie nieprzydatny w dalszej działalności gospodarczej. Wyjaśniła, że samochód był wykorzystywany przez członka zarządu, który został odwołany z pełnionej funkcji. Umowa leasingu była zawarta na dwa lata i przedłużona na kolejne 12 miesięcy, a zerwanie umowy nastąpiło przed końcem tego okresu. Firma leasingowa, zgodnie z postanowieniami umowy, obciążyła podatniczkę karą umowną oraz opłatą za przekroczenie limitu kilometrów, gdyż rzeczywisty przebieg kilometrów rozliczony po zakończeniu umowy był wyższy od przewidywanego. Spółka obliczyła, że gdyby nie rozwiązała tej umowy, poniosłaby koszty związane z utrzymaniem nieużywanego samochodu znacznie przekraczające koszty zerwania umowy. Kara umowna wyniosła [...] zł, natomiast suma pozostałych do zapłaty rat leasingowych nieużywanego samochodu wyniosłyby [...] zł.

Przedstawiając własne stanowisko podatniczka podała, że stosownie do art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm., dalej jako: "u.p.d.o.p."), do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się kar umownych i odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług. Wśród tych wyłączeń ustawa nie wymienia natomiast wydatków związanych z odpowiedzialnością kontraktową z tytułu innego rodzaju postanowień umownych. Oznacza to, że kary umowne i opłaty inne niż wymienione, w tym z tytułu zerwania umowy, mogą stanowić koszt uzyskania przychodów, pod warunkiem, że spełniony zostanie ogólny warunek określony w art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p.

Spółka argumentowała, że rozwiązanie umowy i uiszczenie kary, pozwoliło spółce uniknąć naliczania przez leasingodawcę wyższych kosztów (odsetek), bądź kosztów związanych z egzekucją. Istnieje zatem związek z prowadzoną działalnością spółki a dążenie do zminimalizowania uszczerbku na własnym majątku Spółki, należy uznać za działanie pozwalające zakwalifikować poniesione z tego tytułu wydatki do kosztów uzyskania przychodu, jako działanie mające w szczególności na uwadze zachowanie (zabezpieczenie) źródła przychodów za jaki należy uznać własny majątek.

26 sierpnia 2009 r. dyrektor izby skarbowej wydał indywidualną interpretację podatkową, stwierdzając że stanowisko spółki w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów zapłaconej kary umownej - jest nieprawidłowe, natomiast w kwestii zliczenia do kosztów uzyskania przychodów opłaty za przekroczenie limitu kilometrów - jest prawidłowe.

Organ podatkowy ocenił, że wynikająca z umowy leasingowej kara nie stanowi kosztu uzyskania przychodów, mimo że jej zapłata była podyktowana rachunkiem ekonomicznym. W ocenie organu podatkowego ryzyko prowadzenia działalności ponosi podatnik, zaś w rozpatrywanej sprawie zapłacona kara umowna jest konsekwencją podjętej przez spółkę decyzji o odstąpieniu od umowy, co stanowi przejaw tego ryzyka. Podkreślono, że tego rodzaju konsekwencjami nie może być obciążany Skarb Państwa.

Pismem z 8 września 2009 r. spółka wezwała Ministra Finansów do usunięcia naruszenia prawa. W odpowiedzi na wezwanie organ podatkowy stwierdził brak podstaw do zmiany interpretacji podatkowej, podtrzymując swoją ocenę przedstawioną w uzasadnieniu inter...