Amortyzacja środków trwałych według stawki 0%

Podatnik może obniżać stawki amortyzacyjne dla środków trwałych wykorzystywanych w działalności gospodarczej, od których dokonuje odpisów przy zastosowaniu tzw. metody liniowej. Sprawdźmy, czy stawki amortyzacyjne mogą być obniżone nawet do poziomu 0%?

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynikało, że podatnik (spółka) prowadzi działalność gospodarczą głównie w zakresie sprzedaży hurtowej mięsa i wyrobów z mięsa. Z początkiem 2014 r., po zakończeniu realizacji budowy zakładu produkcyjnego, spółka przyjęła do użytkowania m.in. środki trwałe związane z powyższą inwestycją. Planuje również w przyszłości nabywać nowe środki trwałe. Ze względu na uwarunkowania technologiczne, w ocenie spółki, okres ekonomicznej użyteczności przyjętych w 2014 r. do użytkowania środków trwałych jest znacznie dłuższy od okresu użytkowania wynikającego ze stawek określonych w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych.

Wobec powyższego na dzień przyjęcia środków trwałych do użytkowania spółka przyjęła stawkę amortyzacyjną niższą niż stawka podatkowa możliwa do zastosowania według Wykazu (uwzględniająca oszacowany przez zarząd okres ekonomicznej użyteczności na dzień przyjęcia do użytkowania). Spółka dla wszystkich przyjętych środków trwałych przyjęła metodę amortyzacji liniowej. Jednocześnie w kolejnych latach, w związku z okresową weryfikacją okresu ekonomicznego użytkowania, spółka nie wyklucza podwyższenia stawki amortyzacji podatkowej do stawki określonej w Wykazie bądź dokonania jej dalszego obniżenia.

Jednostka miała wątpliwości, czy obniżenie stawki amortyzacyjnej do dowolnego poziomu, nawet 0%, jest dopuszczalne i zgodne z prawem.

Odpis amortyzacyjny jako koszt uzyskania przychodów

Wyjaśniając wątpliwości spółki, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w pierwszej kolejności przypomniał, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r., poz. 851, z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Przepis ten oznacza, że podatnik ma możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wszelkich kosztów, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio związanych z uzyskiwanymi przychodami, pod tym jednak warunkiem, że wykaże ich związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu lub wiąże się z zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów. Zatem kosztem uzyskania przychodu są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów.

Jednym z elementów kosztów uzyskania przychodów są odpisy amortyzacyjne. Organ podatkowy podkreślił, że w myśl art. 15 ust. 6 ustawy o CIT kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z art. 16a–16m, z uwzględnieniem art. 16.

Pojęcie środków trwałych

Pojęcie środków trwałych, podlegających amortyzacji, zostało określone w art. 16a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z tym przepisem amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 16c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:

1. budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
2. maszyny, urządzenia i środki transportu,
3. inne przedmioty

– o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu.

Amortyzacja i okres jej trwania

Jak wyjaśnił organ podatkowy, brzmienie powyższego przepisu wskazuje, że amortyzacja podatkowa stanowi formę rozłożonego w czasie, obciążania kosztów podatkowych wartością używanych w prowadzonej działalności gospodarczej przedmiotów, które zużywają się w okresie dłuższym niż rok. Okres amortyzacji jest zwykle zbliżony do standardowego okresu użytkowania danego rodzaju środków trwałych, co znajduje odzwierciedlenie w wysokości stawek amortyzacyjnych wskazanych w Wykazie.

Podatnicy, z wyjątkiem tych, którzy ze względu na ogłoszoną upadłość obejmującą likwidację majątku nie prowadzą działalności gospodarczej, dokonują odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się, gdy wartość początkowa środka trwałego albo wartości niematerialnej i prawnej w dniu przyjęcia do używania jest wyższa niż 3500 zł. W przypadku gdy wartość początkowa jest równa lub niższa niż 3500 zł, podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16h–16m albo zaliczyć poniesiony wydatek do kosztów podatkowych jednorazowo w miesiącu oddania do używania tego środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, albo w miesiącu następnym.

Ważny wybór metody

Stosownie do art. 16h ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych podatnicy dokonują wyboru jednej z metod amortyzacji określonych w art. 16i–16k dla poszczególnych środków trwałych przed rozpoczęciem ich amortyzacji. Wybraną metodę stosuje się do pełnego zamortyzowania danego środka trwałego.

Dyrektor Izby Skarbowej zwrócił uwagę, że ustawodawca przewidział następujące metody amortyzacji środków trwałych:

1. przy zastosowaniu stawek określonych w załączniku do ustawy, w tym stawek podwyższonych i obniżonych (art. 16i) – metodę liniową,
2. przy zastosowaniu stawek ustalonych indywidualnie (art. 16j),
3. przy zastosowaniu metody degresywnej (art. 16k ust. 1),
4. metodę tzw. jednorazowej amortyzacji dla małych podatników oraz podatników rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej (art. 16k ust. 7).

Skoro tak, to podatnicy, dokonując wyboru metody amortyzacji, dokonują tym samym wyboru stawki amortyzacji, która stanowi integralną część metody amortyzacji. Zatem podatnicy, kierując się racjonalną oceną skutków podejmowanej decyzji, mogą dokonać wyboru metody amortyzacji, która powinna mieć wpływ na ich sytuację gospodarczą.

Możliwość zastosowania dowolnej stawki

Jedną z metod dokonywania odpisów amortyzacyjnych jest metoda liniowa, której zasady dokonywania zostały określone w art. 16i ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z tą metodą odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych dokonuje się przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie stawek amortyzacyjnych i zasad, o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 1. Podatnicy mogą jednak obniżać podane w Wykazie stawek amortyzacyjnych stawki dla poszczególnych środków trwałych. Zmiany stawki dokonuje się począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.

Organ podatkowy zaznaczył dodatkowo, że zmiana stawki, o której mowa w powołanym wyżej przepisie, dotyczy m.in. sytuacji, w której stawka amortyzacyjna podana w Wykazie stawek amortyzacyjnych ma być obniżona. Podatnik ma więc możliwość zastosowania różnych stawek amortyzacyjnych dla poszczególnych środków trwałych na każdy rok podatkowy.

Jak podkreślił jednak Dyrektor IS, zmiana stawek amortyzacyjnych może nastąpić zarówno w odniesieniu do środków trwałych wprowadzanych po raz pierwszy do ewidencji, jak i środków trwałych będących już przedmiotem amortyzacji. Dla środków trwałych wprowadzonych po raz pierwszy do ewidencji zmiana stawki amortyzacyjnej, czyli jej obniżenie, następuje począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji. Natomiast obniżenie stawki amortyzacyjnej, które odnosi się do środków trwałych będących już przedmiotem amortyzacji, powinno nastąpić nie później niż w momencie dokonania pierwszego w danym roku odpisu amortyzacyjnego.

Podsumowując, organ podatkowy potwierdził stanowisko podatnika, że stosownie do art. 16i ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych podatnik może obniżyć stawki amortyzacyjne dla środków trwałych wykorzystywanych w działalności gospodarczej, od których dokonuje odpisów przy zastosowaniu metody liniowej. Stawki amortyzacyjne dotyczące tych środków mogą być obniżone nawet do poziomu 0%, przy czym wysokość obniżenia stawki dla danego środka trwałego jest dowolna i pozostaje w gestii podatnika.

Na koniec dodajmy jeszcze, że takie same zasady będą miały zastosowanie do podatników podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT).

Krzysztof Koślicki