Brak umowy o użytkowaniu a podatek od nieruchomości

Z uzasadnienia: W przypadku nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego podatnikami podatku od nieruchomości są posiadacze tych rzeczy także wówczas, gdy posiadanie jest bez tytułu prawnego. Oznacza to, że w takim przypadku, aby stać się podatnikiem podatku od nieruchomości, nie trzeba być właścicielem lub posiadaczem samoistnym rzeczy czy też posiadać tytuł prawny do dysponowania rzeczą.

SENTENCJA

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: PPrz Przewodniczący Sędzia WSA Marek Olejnik, Sędziowie Sędzia WSA Dagmara Dominik-Ogińska, Sędzia WSA Maria Tkacz-Rutkowska (sprawozdawca), Protokolant Barbara Głowaczewska, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 25 kwietnia 2013 r. sprawy ze skargi A spółki z o.o. z siedzibą w D. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] grudnia 2012 r. nr [...] w przedmiocie podatku od nieruchomości za 2012r oddala skargę.

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. utrzymało w mocy decyzję Burmistrza P. z dnia [...] września 2012 r. nr [...] określającą spółce z o.o. A z siedzibą w D. (dalej: strona, Spółka, skarżąca) podatek od nieruchomości za 2012 r. w kwocie 261.436 zł.

Z decyzji organu podatkowego I instancji wynika, że za podstawę opodatkowania przyjął powierzchnię gruntów (12.225 m²), powierzchnie użytkową budynków (450,88 m²) oraz wartość budowli związanych z prowadzeniem przez Spółkę działalności gospodarczej (12.181.431,65 zł) i zastosował stawki podatku określone uchwałą Rady Miejskiej w P. nr [...] z dnia [...] listopada 2011 r. w sprawie określenia wysokości stawek podatku od nieruchomości.

Wszczęcie postępowania podatkowego spowodowane było złożeniem przez Spółkę korekty deklaracji w podatku od nieruchomości, która polegała na zwiększeniu wartości budowli podlegających opodatkowaniu z kwoty 10.880.121,91 do kwoty 10.995.739,16 zł.

Z ustaleń organu I instancji wynika, że [...] wrześnie 2011 r. Gmina P. przejęła na stan środków trwałych kanalizację sanitarną wraz z przyłączami w rejonie ulic [...], [...], [...], [...] i [...] o wartości 1.778.811,81 zł. Kanalizacja sanitarna została połączona z oczyszczalnią ścieków Spółki i faktycznie jest użytkowana przez Spółkę. Gmina P. nie posiada jednostki organizacyjnej zajmującej się gospodarką wodno-ściekową. Gmina wystąpią do Spółki z propozycją umowy o oddanie do korzystania przekazanego do użytku odcinka kanalizacji sanitarnej obejmującej ul. [...], [...] i [...] o wartości 1.185.692,49 zł (same kolektory bez przyłączy). Do podpisanie umowy nie doszło, gdyż Spółka uzależniła to od zwolnienia z podatku od nieruchomości od tej budowli, a Gmina nie miała takich możliwości prawnych. Faktycznie jednak Spółka użytkuje te budowlę, w tym pobiera opłaty za świadczone w związku z odprowadzeniem ścieków usługi. Z przedłożonego przez Spółkę wykazu środków trwałych wynika, że ta sieć kanalizacyjna nie została ujęta w wykazie. Nie została także wykazana wartość tej sieci do opodatkowania.

Organ podatkowy stwierdzi, że zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 i art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opatach lokalnych tekst jedn. Dz. U. z 2010 r., nr 95, poz. 613 ze zm. - dalej u.p.o.l. opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, jako budowle związane z poprowadzeniem działalności gospodarczej, podlega cała sieć kanalizacyjna i to bez względu na to kto jest właścicielem jej poszczególnych części. W tym zakresie organ podatkowy powołał się na przepisy art. 3 ust. 1 pkt 4 lit.b u.p.o.l. wskazując, że Spółka jest posiadaczem nieruchomości gminnej bez tytułu prawnego. Wartość tej budowli przyjęto jako wartość początkową ustaloną na dzień 1 stycznia roku podatkowego stanowiącą podstawę obliczenia amortyzacji w tym roku niepomniejszoną o odpisy amortyzacyjne (wartość początkowa brutto). Jednocześnie organ wskazał, że nie ma znaczenia kto dokonuje odpisów amortyzacyjnych, tj. podatnik, czy właściciel, gdyż ustawodawca nie rozróżnia sposobu ustalenia wartości budowli w oparciu o kryterium podmiotowe, tj. podmiotu który dokonuje odpisów amortyzacyjnych. Oznacza to, że nawet gdy odpisów amortyzacyjnych dokonuje właściciel to podstawą opodatkowania jest wartość początkowa środka trwałego, a nie jego wartość rynkowa. W konsekwencji organ I instancji przyjął, że opodatkowaniu podlega także budowla użytkowana przez Spółkę bez tytułu prawnego o wartości 1.185.692,49 zł i uwzględnił tę kwotę w podstawie opodatkowania.

W odwołaniu Spółka wniosła o uchylenie decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania i zarzuciła, że decyzja została wydana z rażącym naruszeniem prawa, tj. art. 3 u.p.o.l., gdyż z wykładni gramatycznej tego przepisu wynika, że Spółka nie spełnia żadnego z kryteriów, o których mowa w ust. 1 pkt 1-4, a także w ust. 3 i ust. 4 tego przepisu. Przez sam fakt przyłączenia instalacji sanitarnej do oczyszczalni ścieków właściciel oczyszczalni nie nabył żadnych praw do sieci. Nie stał się ani właścicielem, ani posiadaczem samoistnym sieci. Pomiędzy Gminą a Spółką nie zawarto bowiem żadnej umowy na użytkowanie spornej instalacji.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze po rozpoznaniu odwołania utrzymało w mocy decyzję organu I instancji. Organ odwoławczy wskazał, że w sprawie nie jest sporny stan faktyczny. Następnie odwołał się do treści art. 3 ust. 1 u.p.o.l., zgodnie z którym podatnikami podatku od nieruchomości są m in. osoby prawne będące: (1) właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych, (2) posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych (3) użytkownikami wieczystymi gruntów (4) posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiegów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeśli (a) posiadanie wynika z umowy zawartej z właścicielem, [...] lub innego tytułu prawnego, z wyjątkiem (nieistotny w sprawie) lub (b) jest bez tytułu prawnego. Organ odwoławczy stwierdził, że ustawodawca nie precyzuje co należy rozumieć pod pojęciem posiadanie bez tytułu prawnego, sięgnął zatem do definicji posiadania zwartej w art. 336 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz.93 ze zm. - dalej: K.c.), zgodnie z którym posiadaczem rzeczy jest zarówno ten kto nią włada faktycznie jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mających inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudza rzeczą (posiadacz zależny). Posiadanie występuje przy równoczesnym istnieniu fizycznego elementu władania rzeczą, oraz psychicznego elementu, rozumianego jako zamiar władania rzeczą dla siebie. Podkreślił, że w przypadku posiadania niepopartego tytułem prawnym istotne znaczenie ma zamiar władania rzeczą "dla siebie". Decyduje tu wewnętrzna subiektywna wola posiadania. Dla odczytania zamiarów posiadacza należy kierować się zamanifestowanymi...