Czy limit płatności gotówkowych będzie zmieniony? - MF odpowiada

Według propozycji legislacyjnych w całej UE obowiązywać będzie maksymalny limit płatności gotówkowych wynoszący 10 000 EUR, co utrudni przestępcom pranie brudnych pieniędzy. Chętne państwa członkowskie będą mogły dodatkowo go obniżyć. Zgodnie ze wstępnym porozumieniem podmioty zobowiązane będą musiały ponadto zidentyfikować i zweryfikować tożsamość osoby, która dokonuje transakcji sporadycznej gotówką w kwocie od 3 000 EUR do 10 000 EUR.

Interpelacja nr 1413 do ministra ds. Unii Europejskiej w sprawie unijnego maksymalnego limitu płatności gotówkowych wynoszących 10 000 EUR

W styczniu rada i parlament osiągnęły wstępne porozumienie co do części pakietu na rzecz przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy, który ma chronić obywateli UE i unijny system finansowy przed praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu. Za sprawą nowego pakietu wszystkie przepisy mające zastosowanie do sektora prywatnego będą przeniesione do nowego rozporządzenia. W cały pakiet wejdą również płatności gotówkowe.

Według propozycji legislacyjnych w całej UE obowiązywać będzie maksymalny limit płatności gotówkowych wynoszący 10 000 EUR, co utrudni przestępcom pranie brudnych pieniędzy. Chętne państwa członkowskie będą mogły dodatkowo go obniżyć. Zgodnie ze wstępnym porozumieniem podmioty zobowiązane będą musiały ponadto zidentyfikować i zweryfikować tożsamość osoby, która dokonuje transakcji sporadycznej gotówką w kwocie od 3 000 EUR do 10 000 EUR.

Odnośne teksty pakietu na rzecz przeciwdziałania praniu pieniędzy zostaną teraz sfinalizowane i przedstawione do zatwierdzenia przedstawicielom państw członkowskich w Komitecie Stałych Przedstawicieli oraz Parlamentowi Europejskiemu. Po zatwierdzeniu rada i parlament będą musiały formalnie je przyjąć, zanim zostaną opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE, a później wejdą w życie.

W związku z powyższym proszę o odpowiedź na następujące pytania:

1. Czy polski rząd popiera zmiany zaproponowane w pakiecie na rzecz przeciwdziałania praniu pieniędzy?
2. Czy w ramach płatności gotówkowych w całej UE będzie obowiązywać maksymalny limit płatności gotówkowych wynoszący 10 000 EUR?
3. Kogo będzie dotyczył limit płatności gotówkowych?
4. Czy polski rząd ma zamiar obniżyć limit płatności gotówkowych z 10 000 EUR?
5. Zgodnie ze wstępnym porozumieniem podmioty zobowiązane będą musiały ponadto zidentyfikować i zweryfikować tożsamość osoby, która dokonuje transakcji sporadycznej gotówką w kwocie od 3 000 EUR do 10 000 EUR. Proszę o wyjaśnienie kogo miałaby dotyczyć taka kontrola i jak miałaby wyglądać identyfikacja i weryfikacja tożsamości?
6. Szczególnie banki, instytucje finansowe, firmy zarządzające aktywami, kasyna, biura nieruchomości, sklepy i firmy usługowe będą zobowiązane do przechowywania danych o swoich klientach. Czy nie budzi to zastrzeżeń Pana Ministra, ponieważ może naruszać wiele przepisów związanych z ochroną danych osobowych?
7. Czy zdaniem Pana Ministra limit płatności gotówkowych w krajach członkowskich powinien być przedmiotem regulacji UE? Czy Unia w tym obszarze nie podejmuje działań poza swoimi kompetencjami? Jeśli nie, proszę o podanie podstawy prawnej.

Posłowie:
Krzysztof Mulawa, Karina Anna Bosak, Krzysztof Bosak, Witold Tumanowicz

9 lutego 2024 r.

Odpowiedź na interpelację nr 1413 w sprawie unijnego maksymalnego limitu płatności gotówkowych wynoszących 10 000 EUR

Szanowny Panie Marszałku,

w odpowiedzi na interpelację nr 1413 w sprawie unijnego maksymalnego limitu płatności gotówkowych wynoszących 10 000 EUR, skierowaną przez Pana Posła Krzysztofa Mulawę, Panią Poseł Karinę Annę Bosak, Pana Posła Krzysztofa Bosaka oraz Pana Posła Witolda Tumanowicza do Ministra właściwego ds. Unii Europejskiej, przekazaną następnie do Ministra Finansów przedstawiam następujące informacje.

1. Czy polski rząd popiera zmiany zaproponowane w pakiecie na rzecz przeciwdziałania praniu pieniędzy?

W aktualnej niestabilnej sytuacji zwiększonych zagrożeń w sferze bezpieczeństwa, Rząd RP uznaje za zasadne wzmocnienie i ujednolicenie ram prawnych UE w obszarze zwalczania prania pieniędzy i finansowania terroryzmu jako rozwiązanie dające szansę na likwidację istniejących luk i uszczelnienie aktualnych regulacji, a co za tym idzie, utrudniające działalność przestępczą w tym obszarze.

2. Czy w ramach płatności gotówkowych w całej UE będzie obowiązywać maksymalny limit płatności gotówkowych wynoszący 10 000 EUR?

Zgodnie z art. 59 ust. 1 projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie przeciwdziałania korzystaniu z systemu finansowego w celu prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu (AMLR)¹ przedsiębiorcy prowadzący obrót towarami lub świadczący usługi będą mogli dokonywać płatności lub akceptować płatności w gotówce o wartości nieprzekraczającej równowartości 10.000 EUR. Ponadto, przepisy AMLR umożliwiają państwom członkowskim wprowadzenie niższych progów dla płatności gotówkowych niż te przewidziane w art. 59 ust. 1 AMLR (art. 59 ust. 2 AMLR) lub utrzymanie w mocy obecnie stosowanych niższych progów dla płatności gotówkowych (art. 59 ust. 3 AMLR). Ograniczenie wprowadzone na mocy art. 59 ust. 1 AMLR nie znajdzie zastosowania do płatności niezwiązanych z prowadzoną działalnością zawodową dokonywanych pomiędzy osobami fizycznymi oraz do płatności dokonywanych w placówkach instytucji kredytowych, instytucji pieniądza elektronicznego oraz instytucji płatniczych (art. 59 ust. 4 AMLR). Ponadto, przewidziano możliwość zawieszenia stosowania ww. ograniczeń w dokonywaniu oraz akceptowaniu płatności gotówkowych w przypadku zaistnienia okoliczności związanych z tzw. „siłą wyższą” (art. 59 ust. 6a AMLR).

3. Kogo będzie dotyczył limit płatności gotówkowych?

Ograniczenie w dokonywaniu oraz akceptacji płatności gotówkowych, przewidziane w art. 59 ust. 1 AMLR skierowane jest do przedsiębiorców prowadzących obrót towarami lub świadczących usługi.

4. Czy polski rząd ma zamiar obniżyć limit płatności gotówkowych z 10 000 EUR?

W ocenie Ministerstwa Finansów ta kwestia powinna być jeszcze przedmiotem analizy z uwagi na istniejące obecnie przepisy i uzasadnienie, jakie przyświecało ich wprowadzeniu.

Tak jak wskazano powyżej, przepisy AMLR umożliwiają państwom członkowskim wprowadzenie niższych progów dla płatności gotówkowych niż te przewidziane w art. 59 ust. 1 AMLR lub utrzymanie w mocy obecnie stosowanych niższych progów dla płatności gotówkowych.

Obecnie obowiązujący art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców wskazuje, że dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:

• stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
• jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.

5. Zgodnie ze wstępnym porozumieniem podmioty zobowiązane będą musiały ponadto zidentyfikować i zweryfikować tożsamość osoby, która dokonuje transakcji sporadycznej gotówką w kwocie od 3 000 EUR do 10,000 EUR, proszę o wyjaśnienie kogo miałaby dotyczyć taka kontrola i jak miałaby wyglądać identyfikacja i weryfikacja tożsamości?

Zgodnie z art. 15 ust. 2b AMLR, w przypadku przeprowadzania transakcji okazjonalnej na instytucje obowiązane nałożony został obowiązek zastosowania środka należytej staranności wobec klienta, o którym mowa w art. 16 ust. 1 lit. b AMLR (identyfikacja oraz weryfikacja tożsamości klienta). Identyfikacja klienta oraz weryfikacji jego tożsamości stanowi podstawowy środek należytej staranności (środek bezpieczeństwa finansowego wg terminologii używanej w krajowych przepisach o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu) stosowany przez instytucje obowiązane wobec swoich klientów, również na podstawie obecnie obowiązujących przepisów (art. 34 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 36 oraz art. 37 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finasowaniu terroryzmu). Szczegółowe informacje dotyczące stosowania przez instytucje obowiązane tego środka bezpieczeństwa finansowego dostępne są m.in. na stronach www. Ministerstwa Finansów oraz Komisji Nadzoru Finansowego.

6. Szczególnie banki, instytucje finansowe,firmy zarządzające aktywami, kasyna, biura nieruchomości, sklepy i firmy usługowe będą zobowiązane do przechowywania danych o swoich klientach, czy nie budzi to zastrzeżeń Pana Ministra, ponieważ może naruszać wiele przepisów związanych z ochroną danych osobowych?

Zarówno obecnie obowiązujące, jak i aktualnie projektowane przepisy unijne oraz przepisy krajowe o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu nakładają na instytucje obowiązek przechowywania określonych, w tych przepisach informacji o swoich klientach. Informacje te gromadzone są przez instytucje obowiązane w celu realizacji ich obowiązków związanych z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy finansowaniem terroryzmu, w tym obowiązków związanych z przekazywaniem uprawnionym organom informacji o powziętych podejrzeniach popełnienia przestępstwa prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu. Podstawa prawna do przetwarzania danych osobowych przez instytucje obowiązane uregulowana została w art. 55 AMLR. Zgodnie z art. 55 ust. 4 AMLR instytucje obowiązane na podstawie AMLR mogą przetwarzać dane osobowe wyłącznie w celach związanych z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy oraz finansowaniem terroryzmu. Nie jest
dozwolone przetwarzanie tych danych osobowych w celach komercyjnych.

7. Czy zdaniem Pana Ministra limit płatności gotówkowych w krajach członkowskich powinien być przedmiotem regulacji UE? Czy Unia w tym obszarze nie podejmuje działań poza swoimi kompetencjami? Jeśli nie proszę o podanie podstawy prawnej?

Celem AMLR oraz innych aktów prawnych wchodzących w skład unijnego pakietu o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu jest ochrona systemu finansowego przed zagrożeniami związanymi z praniem pieniędzy oraz finansowaniem terroryzmu. Transgraniczny charakter wielu form prania pieniędzy i finansowania terroryzmu sprawia, że środki podejmowane w celu przeciwdziałania tym zjawiskom na poziomie krajowym są niewystarczające. Przepływy pieniędzy pochodzących z nielegalnych źródeł i finansowanie terroryzmu mogą zaszkodzić stabilności i wiarygodności systemu finansowego UE oraz zagrozić należytemu funkcjonowaniu rynku wewnętrznego. W związku z powyższym działanie UE jest uzasadnione celem utrzymania równych warunków działania instytucji obowiązanych w całej UE. Zgodnie z zasadami pomocniczości i proporcjonalności określonymi w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej, jeżeli określone cele nie mogą zostać w wystarczającym stopniu osiągnięte przez państwa członkowskie, możliwe jest podjęcie działań zmierzających do ich skuteczniejszego osiągnięcia na szczeblu UE. Podstawę prawną do przyjęcia AMLR stanowi art. 114 Traktatu o Unii Europejskiej.

Minister Finansów
Andrzej Domański

Warszawa, 5 marca 2024 r.

¹ Ze względu na fakt, że w momencie opracowywania odpowiedzi na interpelację nr 1413 rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie przeciwdziałania korzystaniu z systemu finansowego w celu prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu nie zostało jeszcze przyjęte odpowiedź odwołuje się do jednostek redakcyjnych wg najbardziej aktualnej wersji AMLR.

źródło: sejm.gov.pl