Czy można odzyskać błędnie wpłacone pieniądze?

Interpelacja nr 30832 w sprawie przepisu umożliwiającego odzyskanie pieniędzy po przelaniu ich na niewłaściwy numer konta bankowego

Szanowny Panie Ministrze

Art. 405-414 kodeksu cywilnego odnoszą się do sytuacji bezpodstawnego wzbogacenia się i, jak wynika z ich treści, klient banku w przypadku dokonania przelewu na niewłaściwy numer konta, ma prawo odnieść się do ww. przepisów i żądać zwrotu przelanej kwoty.

Jak donoszą portale internetowe, problem pojawia się, gdy w celu pozwania adresata, na którego konto pieniądze trafiły w wyniku pomyłki, zleceniodawca musi podać jego dane osobowe. Zgodnie z prawem bankowym w sytuacji roszczenia, którego można dochodzić w powództwie cywilnym, nie zezwala się na ujawnienie tajemnicy bankowej, jaką stanowią dane posiadacza rachunku. Oznacza to, iż osoba pokrzywdzona nigdy nie odzyska swoich utraconych pieniędzy, gdyż nie wie kogo pozwać.

Jak przekonują radcy prawni, kwestia ta wymaga uregulowania. Jeszcze cztery lata temu przy dokonywaniu przelewu bankowego zleceniodawca musiał podać dane osobowe posiadacza rachunku. Dzięki temu, gdy podane dane osobowe odbiorcy nie zgadzały się z numerem konta, bank odmawiał dyspozycji. Sytuacja uległa zmianie po implementacji unijnej dyrektywy w sprawie usług płatniczych (2007/64/WE). Teraz przepisy ustawy o usługach płatniczych uznają przelewy za właściwie autoryzowane, po wskazaniu unikatowego identyfikatora, bez względu na podane przez użytkownika informacje dodatkowe.

Radcy prawni wypowiadający się dla portali internetowych uważają, iż należałoby znowelizować art. 105 prawa bankowego, tak, by bank miał obowiązek udzielenia informacji objętej tajemnicą, gdy niezbędne byłoby to do ustalenia danych osoby, przeciwko której będzie się toczyć postepowanie cywilne. Eksperci dodają, iż koniecznym byłoby, aby powód udokumentował w sposób przekonywujący, że przysługuje mu roszczenie przeciwko posiadaczowi rachunku o określonym numerze. Z kolei by uniknąć nadużyć, np. gdy ktoś celowo przelewa symboliczną kwotę tylko po to, by ustalić dane właściciela rachunku, należałoby także prawnie określić wysokość kwoty, od której można się o zniesienie tajemnicy bankowej ubiegać.

W związku z zaistniałą sytuacją zwracam się do Pana Ministra z pytaniami:

1. Czy Ministerstwo zamierza przychylić się do propozycji radców prawnych w sprawie zmiany treści art. 105 prawa bankowego?
2. Czy i w jaki inny sposób Ministerstwo zamierza uregulować przepisy, tak, by przelane na zły numer konta pieniądze wróciły do właściciela?

Z poważaniem
Maciej Orzechowski

Odpowiadając na interpelację Pana Posła Macieja Orzechowskiego z dnia 9 lutego br. nr 30832 w sprawie przepisu umożliwiającego odzyskanie pieniędzy po przelaniu ich na niewłaściwy numer konta bankowego, uprzejmie przedstawiam poniższą odpowiedź po zasięgnięciu opinii Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego oraz Związku Banków Polskich.

Poruszone w interpelacji zagadnienie jest w pewnym zakresie uregulowane w art. 143 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz. U. z 2014 r. poz. 873 z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem zlecenie płatnicze uznaje się za wykonane na rzecz właściwego odbiorcy, jeżeli zostało wykonane zgodnie z informacjami, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 1 lub w art. 27 pkt 2 lit. b tej ustawy, a w przypadku wskazania w treści zlecenia płatniczego unikatowego identyfikatora - jeżeli zostało wykonane zgodnie z tym unikatowym identyfikatorem, bez względu na dostarczone przez użytkownika inne informacje dodatkowe. Jeżeli unikatowy identyfikator podany przez uż...