Dotacja a opodatkowanie VAT

Z uzasadnienia: A zatem, w oparciu o tak przedstawiony przez Spółkę opis sprawy stwierdzić należy, że otrzymana dotacja na realizację projektu badawczo-rozwojowego nie będzie stanowiła obrotu w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT i tym samym nie podlega opodatkowaniu, gdyż nie stanowi czynności wymienionej w art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy.

SENTENCJA
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Alicja Stępień, Sędziowie Sędzia NSA Małgorzata Gorzeń, Sędzia WSA Irena Wesołowska (spr.), , po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 26 lipca 2016 r. sprawy ze skargi ,,A" S.A. z siedzibą w G. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 11 lutego 2016 r. nr ITPP2/4512-1086/15/EK w przedmiocie podatku od towarów i usług 1. uchyla zaskarżoną interpretację indywidualną; 2. zasądza od Ministra Finansów na rzecz strony skarżącej kwotę 697 (sześćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

UZASADNIENIE
Stan faktyczny sprawy przedstawia się następująco:
"A" S.A. z siedzibą w G. - dalej jako "Spółka", wystąpiła do Dyrektora Izby Skarbowej, działającego z upoważnienia Ministra Finansów, o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie skutków podatkowych związanych z otrzymaniem dotacji.

Przedstawiając stan faktyczny wnioskodawczyni podała, że jako czynny podatnik podatku od towarów i usług jest członkiem dwupodmiotowego konsorcjum - dalej jako "Konsorcjum", utworzonego w celu uzyskania dofinansowania oraz realizacji projektu na rzecz "B" - dalej jako "B". Liderem Konsorcjum, reprezentującym Konsorcjum w zakresie realizacji projektu na rzecz "B", jest inny podmiot - dalej jako "Lider". Konsorcjum zawarło z "B" umowę - dalej jako "Umowa", na wykonanie projektu dofinansowanego przez "B" w ramach programu "C" - dalej jako "Projekt". Projekt przewiduje realizację fazy badawczej, obejmującej badania przemysłowe (tj. badania mające na celu zdobycie nowej wiedzy i umiejętności w celu opracowania nowych produktów, procesów, usług lub wprowadzenia ulepszeń do istniejących) i prace rozwojowe (tj. nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności do planowania produkcji oraz tworzenia i projektowania nowych, zmienionych i ulepszonych produktów, procesów, usług) oraz fazy przygotowań do wdrożenia, obejmującej działania, których celem jest przygotowanie wyników fazy badawczej do zastosowania w działalności gospodarczej (tzw. komercjalizacja). Okres realizacji projektu wynosi 36 miesięcy. Ustalony w Umowie termin rozpoczęcia realizacji Projektu to 1 maja 2014 r., a termin jego zakończenia to 30 kwietnia 2017 r. Projekt realizowany jest w ustalonych etapach-zadaniach. Spółka realizuje zadania fazy badawczej (opracowanie technologii wytwarzania produktu, opracowanie i wykonanie podzespołów produktu w wersji modelu laboratoryjnego i badania, budowa prototypu produktu, wykonanie badań laboratoryjnych i eksploatacyjnych prototypu produktu), lecz nie będzie brała udziału w fazie wdrożeniowej, tj. w przygotowaniach do komercjalizacji wyników fazy badawczej.

Wnioskodawczyni wskazała, że koszty związane z realizacją Projektu finansowane są w części dofinansowaniem (dalej również jako "Dotacja") z "B", w części odpowiednio ustalonym wkładem własnym Spółki i Lidera. Wypłata Dotacji przez "B" na rzecz Konsorcjum, za pośrednictwem Lidera, jest uzależniona od otrzymania przez "B" dotacji celowej z budżetu państwa (tj. dotacji celowej na realizację strategicznych programów badań naukowych i prac rozwojowych, innych zadań "B" oraz na realizację badań naukowych i prac rozwojowych na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa). Dotacja jest przekazywana przez "B" Liderowi, na jego rachunek bankowy, w transzach, w formie zaliczek, a następnie - za pośrednictwem Lidera, w odpowiedniej ustalonej części - na rachunek bankowy Spółki. Pierwsza zaliczka Dotacji przekazywana jest w terminie 30 dni od dnia zawarcia Umowy, a kolejne zaliczki - na podstawie złożonego przez Lidera, w imieniu i na rzecz Konsorcjum, wniosku o płatność. Warunkiem otrzymania kolejnej zaliczki jest m.in. rozliczenie (w pierwszej kolejności pomiędzy członkami Konsorcjum, a następnie między Liderem reprezentującym Konsorcjum a "B") co najmniej 70% wszystkich dotychczas przekazanych środków. Spółka dostarcza Liderowi informacji niezbędnych do przygotowania, w imieniu Konsorcjum, wszelkich raportów z realizacji Projektu, a także zestawień poniesionych kosztów, niezbędnych do rozliczenia zaliczek, na określonych w Umowie zasadach i w terminach.

We wniosku podano również, że środkami finansowymi z Dotacji z "B" dla Konsorcjum technicznie zarządza Lider, który sprawuje ogólny nadzór nad realizacją Projektu i prawidłowością wydatkowania tych środków oraz dokonuje ich podziału zgodnie z ustalonymi przez Lidera i Spółkę, w umowie konsorcjum, harmonogramem i kosztorysem prac. Środki finansowe z dofinansowania "B" przypadające na Spółkę są niezwłocznie przekazywane przez Lidera na jej rachunek bankowy. W przypadku niewykorzystania środków finansowych (lub wykorzystania ich niezgodnie z Umową), Spółka (za pośrednictwem Lidera na rzecz "B") oraz Lider (bezpośrednio na rzecz "B") są zobowiązani do zwrotu kwoty niewykorzystanej lub wykorzystanej niezgodnie z Umową wraz z odsetkami.

Spółka podkreśliła, że w ramach realizacji Projektu nie wykonuje czynności opodatkowanych VAT ani na rzecz Lidera, ani na rzecz "B", w związku z czym nie wystawia faktur na te podmioty. Spółka jest współwykonawcą Projektu dofinansowanego przez "B" z dotacji pochodzącej ze środków z budżetu państwa. Dotacja z "B" nie została przewidziana w Umowie ani w umowie konsorcjum jako wynagrodzenie za czynności opodatkowane VAT. Dzięki Dotacji z "B" Konsorcjum, w tym Spółka, ma zapewnione pokrycie zasadniczej części kosztów ponoszonych w związku z całokształtem prowadzonych, w ramach realizowanego Projektu, badań naukowych i prac rozwojowych. W związku z realizacją Projektu Spółka nabywa od podmiotów trzecich towary i usługi, dokumentowane fakturami z wykazywanym naliczonym podatkiem.

Wnioskodawczyni podniosła, że realizacja Projektu, w tym prowadzone badania naukowe i prace rozwojowe, rozwijają wiedzę jej pracowników i współpracowników, ich doświadczenie i umiejętności w zakresie dziedzin nauki i technologii związanych przedmiotowo z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą, w ramach której dokonuje ona dostaw towarów oraz świadczenia usług opodatkowanych VAT. W związku z realizacją Projektu Spółka uzyska zatem wiedzę, umiejętności i doświadczenie, które będzie mogła wykorzystać zarówno w trakcie realizacji Projektu (przy projektach stricte komercyjnych na rzecz podmiotów trzecich), jak i po jego zakończeniu do prowadzonej przez siebie bieżącej działalności gospodarczej (podlegającej opodatkowaniu VAT). Również aparatura naukowo-badawcza wytworzona/nabyta przez Spółkę w ramach realizacji Projektu może być wykorzystana przez nią, zarówno w trakcie, jak i po zakończeniu Projektu, do wykonywania czynności opodatkowanych VAT, w tym sprzedaży tej aparatury (na rzecz podmiotów trzecich, innych niż Lider Konsorcjum i "B").

Spółka podała, że ewentualne rezultaty realizacji Projektu będące przedmiotem praw własności przemysłowej, a także rezultaty realizacji Projektu niepodlegające takiej ochronie, stanowią własność Lidera lub Spółki. Lider oraz Spółka w trakcie oraz w celu realizacji Projektu mają prawo do korzystania na równych zasadach z wyników wspólnych prac wykonanych w ramach Projektu. Podział praw własności intelektualnej wytworzonych w ramach wspólnej realizacji Projektu zostanie dokonany po jego zakończeniu, odrębnym porozumieniem, z uwzględnieniem proporcji finansowego zaangażowania (tj. zasadniczo wysokości wkładu własnego) odpowiednio Lidera oraz Spółki. Prawa własności intelektualnej przysługujące Spółce mogą być przez nią wykorzystywane do realizacji jej bieżącej działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu VAT (w tym m.in. do realizacji projektów stricte komercyjnych).

W związku z przedstawionym stanem faktycznym wnioskodawczyni zwróciła się z następującymi pytaniami: czy uzyskana przez nią Dotacja z "B" podlega opodatkowaniu VAT oraz czy przysługuje jej prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur dokumentujących zakup towarów i usług, nabywanych w ramach realizacji Projektu na rzecz "B", zgodnie z brzmieniem art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.) - dalej jako "ustawa o VAT", z uwzględnieniem art. 88 tej ustawy?

Przedstawiając własne stanowisko w sprawie i szczegółowo jej uzasadniając wnioskodawczyni podała, że uzyskana przez nią Dotacja z "B" nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż nie stanowi dotacji wpływającej na podstawę opodatkowania w rozumieniu art. 29a ustawy o VAT. Zdaniem Spółki, przysługuje jej prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur dokumentujących zakup towarów i usług, nabywanych w ramach realizacji Projektu na rzecz "B", zgodnie z brzmieniem art. 86 ust. 1 ustawy o VAT z uwzględnieniem art. 88 tej ustawy.

W interpretacji indywidualnej z dnia 11 lutego 2016 r. Dyrektor Izby Skarbowej, działający z upoważnienia Ministra Finansów, stwierdził, że stanowisko przedstawione przez wnioskodawczynię w odniesieniu do pytania pierwszego jest nieprawidłowe, zaś w odniesieniu do pytania drugiego jest prawidłowe.

W uzasadnieniu organ administracji przytoczył treść mających zastosowanie w sprawie przepisów ustawy o VAT i wskazał, że aby dana czynność podlegała opodatkowaniu musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy jej wykonaniem a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną czynność w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia. Podkreślono, że odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. A zatem, pod pojęciem odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Odwołując się do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej - dalej jako "TSUE", Minister Finansów podniósł, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zaznaczono, że taka konstrukcja definicji świadczenia usług jest wyrazem zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji dokonywanych w ramach profesjonalnego obrotu gospodarczego. A zatem, opodatkowaniu tym podatkiem, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy o VAT i są wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Organ interpretacyjny zwrócił uwagę, że przepisy ustawy o VAT oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy nie przewidują dla czynności przekazana wyników prac badawczo-rozwojowych będących prawami do wytworzonej własności intelektualnej stawki obniżonej lub zwolnienia od podatku. A zatem, przekazanie tych praw podlega opodatkowaniu 23% stawką podatku VAT.

Minister Finansów pr...