NSA: Dywidenda rzeczowa a przychód w PIT

Przekazanie przez spółkę jawną jej wspólnikom, tytułem wypłaty ich udziału w zysku, nieruchomości stanowiącej wykorzystywany na potrzeby związane z działalnością gospodarczą środek trwały, ujęty w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, nie jest odpłatnym zbyciem tej nieruchomości i nie powoduje powstania przychodu z działalności gospodarczej na podstawie art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych- orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Tomasz Zborzyński (sprawozdawca), Sędzia NSA Stanisław Bogucki, Sędzia del. WSA Tomasz Adamczyk, Protokolant Joanna Bańbura, po rozpoznaniu w dniu 8 maja 2014 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej T. W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 24 listopada 2011 r. sygn. akt I SA/Kr 1619/11 w sprawie ze skargi T. W. na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach działającego z upoważnienia Ministra Finansów z dnia 1 czerwca 2011 r. nr IBPBI/415-224/11/AB w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych:

1) uchyla zaskarżony wyrok w całości,
2) uchyla interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach działającego z upoważnienia Ministra Finansów z dnia 1 czerwca 2011 r. nr IBPBI/415-224/11/AB,
3) zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach działającego z upoważnienia Ministra Finansów na rzecz T. W. kwotę 777 (słownie: siedemset siedemdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie oddalił skargę T.W. na interpretację indywidualną Ministra Finansów w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych.

Stan sprawy Sąd przedstawił w sposób następujący:

Skarżący wniósł o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, podając, że jest wspólnikiem spółki jawnej, która zamierza wypłacić wspólnikom niepodzielony zysk przekazując im należącą do spółki nieruchomość, w proporcjach odpowiadających ich udziałowi kapitałowemu. Zadał pytanie, czy taki sposób wypłaty udziału w zysku spowoduje powstanie u wspólników obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych, zajmując stanowisko, że obowiązek taki nie powstanie, ponieważ świadczenie takie, oferowane w miejsce świadczenia pieniężnego, jest neutralnym podatkowo podziałem między wspólników wcześniej opodatkowanego zysku spółki jawnej.

W indywidualnej interpretacji z dnia 1.06.2011 r. działający w imieniu Ministra Finansów Dyrektor Izby Skarbowej w K. uznał stanowisko skarżącego za nieprawidłowe, stwierdzając, że jakkolwiek wypłata zysku wspólnikom spółki jawnej nie powoduje powstania u wspólników dochodu do podatkowania, ale przeniesienie własności nieruchomości, będące odpłatnym zbyciem środka trwałego spółki, powoduje powstanie przychodu podatkowego zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (obecnie: Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm., dalej: u.p.d.o.f.); wskutek przeniesienia własności nieruchomości na wspólników spółka zwalnia się bowiem z obowiązku wypłaty niewypłaconego wcześniej zysku. Uznanie, że przeniesienie własności nieruchomości należy traktować na równi z wypłatą zysku w gotówce, spowodowałoby nierówne traktowanie podatników, gdyż wcześniejsza sprzedaż przez spółkę posiadanej nieruchomości, a następnie wypłacenie wspólnikom ich udziałów w zysku, prowadziłoby do powstania obowiązku podatkowego - w przeciwieństwie do sytuacji bezpośredniego wypłacenia udziałów w zyskach w formie rzeczowej.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie skarżący zarzucił naruszenie art. 14 ust. 2 pkt 1 u.p.d.o.f., podnosząc, że wypłata zysku przez spółkę w postaci wydania określonych składników majątku spółki nie powoduje powstania jakiejkolwiek korzyści majątkowej po stronie spółki. Zobowiązanie spółki wobec wspólnika wygasa wskutek jego wykonania, a nie zrzeczenia się przez wspólnika roszczenia o jego wykonanie. W przypadku wypłaty zysku w postaci przeniesienia należącej do spółki nieruchomości dochodzi wprawdzie do jej zbycia, ale nie jest ono odpłatne, bowiem rozporządzeniu mieniem przez spółkę nie towarzyszy żadne przysporzenie majątkowe, także w postaci zwolnienia spółki z długu.

Uzasadniając oddalenie skargi na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30.08.2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (obecnie Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej: P.p.s.a.) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wskazał, że zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 1 u.p.d.o.f. przychodami z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą składników majątku będących środkami trwałymi. Warunkiem uznania, że zbycie takich środków trwałych stanowi przychód z działalności gospodarczej, jest odpłatny charakter tego zbycia, którego wartość wyrażona jest w cenie określonej w umowie, ale zapłata ceny może nastąpić zarówno w pieniądzu, jak i przybrać postać zwolnienia ze zobowiązania ciążącego wobec nabywcy (zwolnienia z długu); charakter odpłatnej umowy rozporządzającej ma również świadczenie w miejsce wypełnienia (datio in solutum). Niezależnie zatem od tego, czy spółka dokonuje zbycia nieruchomości w drodze sprzedaży, czy też przenosi własność nieruchomości na wspólnika w celu zwolnienia się z ciążącego na niej zobowiązania, uzyskuje przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości. Przeniesienie własności nieruchomości przez spółkę na rzecz wspólnika tytułem wypłaty zysku ma zatem charakter odpłatny i powoduje powstanie po jej stronie przychodu z działalności gospodarczej na podstawie art. 14 ust. 2 u.p.d.o.f.

W wywiedzionej od powyższego wyroku skardze kasacyjnej skarżący wniósł o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Krakowie oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Zarzucił mające wpływ na wynik sprawy naruszenie przepisów postępowania, a to:

1. art. 151 w związku z art. 146 P.p.s.a. przez oddalenie skargi pomimo wydania zaskarżonej interpretacji z naruszeniem prawa, a to:

- art. 14c § 1 w związku z art. 14b § 3 ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (obecnie: Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm., dalej: O.p.) polegające na ustaleniu, że przeniesienie własności nieruchomości na wspólnika w miejsce wypłaty niepodzielonego zysku w pieniądzu stanowi opodatkowaną czynność odpłatnego zbycia środka trwałego, choć w treści wniosku o wydanie interpretacji wnioskodawca nie wskazał, iż dokonanie przez spółkę osobową przeniesienia własności nieruchomości wiąże się ze świadczeniem wzajemnym ze strony wspólnika tej spółki;

- art. 453 ustawy z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm., dalej: K.c.) w związku z art. 51 ustawy z dnia 15.09.2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm., dalej: K.s.h.) przez jego nieprawidłową interpretację polegającą na przyjęciu, że świadczenie rzeczowe w miejsce wykonania zobowiązania pieniężnego wypłaty zysku (datio in solutum) stanowi czynność odpłatną, co stoi w sprzeczności z prezentowanymi w doktrynie i orzecznictwie prawa cywilnego poglądami o niewzajemnym charakterze przysporzenia, jakim jest wypłata niepodzielonego zysku i w związku z tym nieodpłatności samej umowy datio in solutum, co w konsekwencji doprowadziło do naruszenia

- art. 14 ust. 1 w związku z art. 14 ust. 2 pkt 1 u.p.d.o.f., polegającego na jego zastosowaniu do oceny stanu faktycznego opisanego we wniosku o wydanie interpretacji, pomimo, iż nie było podstaw do zastosowania tego przepisu z uwagi na nieodpłatny charakter nabycia nieruchomości;

2. art. 141 § 4 P.p.s.a. przez brak wskazania i wyjaśnienia podstawy prawnej rozstrzygnięcia w zakresie, w jakim Sąd przyjął, że wypłata zysku w formie niepieniężnej winna być opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych, orzekając na zasadzie słuszności, że sytuacja, w której "spółka dokonuje wypłaty z zysku w formie niepieniężnej, kosztem swojego majątku", powinna być potraktowana jako podlegająca opodatkowaniu, nie wskazując podstawy prawnej dla takiego rozstrzygnięcia i nie podając, czy doszło do wyczerpania przesłanek opodatkowania wskazanych w art. 14 ust. 1 i ust. 2 u.p.d.o.f. (w tym zwłaszcza przesłanki odpłatności zbycia), czy też wskazana czynność powinna być opodatkowana ze względów słuszności, a więc bez podstawy prawnej.

Ponadt...