NSA: Ewidencja gruntów i budynków nie zawsze jest wiążąca

Z uzasadnienia: Dopóki dane ewidencyjne nie zostaną zmienione we właściwym trybie administracyjnym, mają one charakter wiążący dla organu podatkowego przy wymiarze podatku od nieruchomości, nawet przed danymi ujawnionymi w dziale pierwszym księgi wieczystej. Natomiast stwierdzenie oczywistych wad ewidencji gruntów i budynków, polegających na nieuwzględnieniu w niej (na ewidencyjnie opisanej działce gruntu) realnie istniejącego budynku, stanowiącego odrębny przedmiot opodatkowania, uprawnia, a nawet obliguje organ podatkowy do dokonania samodzielnych ustaleń mających na celu skonkretyzowanie rzeczywistego przedmiotu opodatkowania, a co za tym idzie również podstawy opodatkowania.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Jerzy Płusa, Sędzia NSA Krzysztof Winiarski (sprawozdawca), Sędzia NSA Tomasz Kolanowski, Protokolant Katarzyna Domańska, po rozpoznaniu w dniu 5 czerwca 2014 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Rzeszowie od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 19 kwietnia 2012 r. sygn. akt I SA/Rz 794/11 w sprawie ze skargi T. C. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Rzeszowie z dnia 8 września 2011 r. nr [...] w przedmiocie podatku od nieruchomości za 2011 r. oddala skargę kasacyjną.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 19 kwietnia 2012 r., sygn. akt I SA/Rz 794/11, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w sprawie ze skargi T. C. (dalej: podatnik, strona) na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w R. w przedmiocie podatku od nieruchomości za 2011 r., uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu I instancji.

Przedstawiając stan faktyczny sprawy Sąd I instancji podał, że decyzją z dnia 8 września 2011 r., SKO w R., utrzymało w mocy decyzję Burmistrza Gminy i Miasta S. z dnia 4 marca 2011 r. w przedmiocie wymiaru podatku od nieruchomości za 2011 r.

W uzasadnieniu organ odwoławczy wskazał, iż decyzją z dnia 4 marca 2011 r. Burmistrz Gminy i Miasta S. ustalił skarżącemu, B. W. oraz J. W. wymiar podatku od nieruchomości za 2011 r. stwierdzając, że wymiar tego podatku wynika z danych zawartych w informacji na podatek od nieruchomości oraz danych ewidencji gruntów i budynków. Organ I instancji wskazał, że nie zastosował zwolnienia z podatku nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków z uwagi na brak jego utrzymania i konserwowania zgodnie z przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Utrzymując w mocy decyzję organu I instancji organ odwoławczy wyjaśnił, że stosownie do art. 3 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz.613, dalej: u.p.o.l.), podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nie posiadające osobowości prawnej, będące właścicielami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części. Na podstawie art. 2 ust. 1 oraz art. 3 ust. 1 u.p.o.l., opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlega użytkowanie wieczyste oraz własność budynków, budowli oraz gruntów lub ich części. Natomiast w myśl art. 3 ust. 4 u.p.o.l. w wypadku współwłasności nieruchomość stanowią one odrębny przedmiot opodatkowania, a obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach.

Ponadto, organ odwoławczy wyjaśnił, że podstawą wymiaru podatków, zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2005 r. Nr 240, poz. 2027 ze zm.), są dane wynikające z ewidencji gruntów i budynków. Na konieczność ustalenia charakteru gruntu i ich powierzchni na potrzeby opodatkowania w oparciu o dane wynikające z ewidencji gruntów, wskazuje bezpośrednio powyższy przepis, w którym wymienia się tą ewidencję jako dokument rozstrzygający o klasyfikowaniu gruntów. Dane zawarte w ewidencji gruntów mają walor dokumentu urzędowego, o którym mowa w art. 194 O.p., a więc zgodnie z tym przepisem stanowią dowód tego, co zostało w nich stwierdzone.

W postępowaniu ustalono, że podatnik jest współwłaścicielem budynku mieszkalnego o pow. 54 m², budynków pozostałych o pow. 40 m² oraz gruntów o pow. 888 m² położonych w S. oraz że budynek położony przy ul. P. decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w R. z dnia 27 stycznia 1992 r. został wpisany do rejestru zabytków.

SKO wskazało, że decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 13 lutego 2009 r., odmówiono skreślenia z rejestru zabytków powyższego budynku.

Poza tym ze stanowiska Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków zawartego w piśmie z dnia 8 listopada 2010 r. wynika, że budynek ten nie jest utrzymywany i konserwowany zgodnie z przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, co zdaniem Kolegium oznacza, że podatnicy nie spełnili wynikającej z art. 7 ust. 1 pkt 6 u.p.o.l. przesłanki wymaganej do zwolnienia z podatku od nieruchomości, którą obok wpisu obiektu do rejestru, jest utrzymanie i konserwacja obiektu zgodnie z przepisami o ochronie zabytków.

W skardze na powyższą decyzje podatnik wniósł o jej uchylenie oraz poprzedzającej ją decyzji organu I instancji, zarzucając bezprawne zawyżenie podatku od nieruchomości położonej w S. [...] oraz nałożenie bezprawnie podatku od domu stanowiącego zabytek kultury.

Skarżący zakwestionował wysokość wymierzonego przez organ podatku od nieruchomości podnosząc, że podatek niezasadnie został nałożony na "niektóre elementy" nieruchomości położonej w S. [...] oraz brak zastosowania zwolnienia podatkowego w stosunku do budynku wpisanego do rejestru zabytków. Podatnik wskazał, że decyzje w przedmiocie podatku od nieruchomości za poprzednie lata były uchylane przez organ odwoławczy, który orzekł na jego korzyść. Nie zgodził się również z opinią konserwatora zabytków twierdząc, że jest ona nierzetelna. Zdaniem skarżącego, budynek wpisany do rejestru zabytków jest zadbany, ma położony i pomalowany nowy dach, a jego dobry stan potwierdziły trzy komisje z Warszawy i wydana w 2009 r. decyzja ministerstwa.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalanie, podtrzymując argumentację wyrażoną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie uznał, że skarga jest uzasadniona, jednakże z innych przyczyn niż w niej podniesione, i na podstawie art. 145 § 1 ust. 1 pkt c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270, t.j., dalej: p.p.s.a.) uchylił zaskarżoną decyzję i poprzedzającą decyzję organu I instancji.

Uzasadniając swoje orzeczenie Sąd podał, że sposób określenia podstawy opodatkowania podatkiem od nieruchomości wskazuje art. 4 ust. 1 pkt 2 u.p.o.l., zgodnie z którym podstawę opodatkowania podatkiem od nieruchomości stanowi dla budynków lub ich części powierzchnia użytkowa.

Określenie podstawy opodatkowania budynków poprzez ich powierzchnię użytkową wynika z tego, że istotne dla jej wyliczenia jest wyznaczenie "obszaru" - powierzchni potencjalnie wykorzystywanej do celów, dla których dany budynek został skonstruowany. Ustalenie powierzchni użytkowej budynku ma przesądzające znaczenie dla określenia wysokości zobowiązania w podatku od nieruchomości.

W ocenie Sądu, na organach podatkowych w niniejszym postępowaniu ciążył obowiązek dokonania prawidłowych ustaleń w tak kluczowej dla prawidłowego wymiaru podatku kwestii, jak podstawa opodatkowania. Zasadniczym celem postępowania dowodowego prowadzonego przez organ podatkowy było więc prawidłowe określenie powierzchni użytkowej przedmiotowych budynków.

Sąd podzielił pogląd, że organy przy wymiarze podatku od nieruchomości są związane zapisami w ewidencji gruntów i budynków, co wynika z brzmienia przepisu art. 21 Prawa geodezyjnego i kartograficznego.

Sposób prowadzenia ewidencji gruntów i budynków został określony w Rozporządzeniu Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. z 2001 r. Nr 38, poz. 454).

Zgodnie z § 63 ust. 3 tego rozporządzenia, w sprawie ewidencji gruntów i budynków, powierzchnię użytkową lokalu ustala się zgodnie z zasadami określonymi w przepisach ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych, która to ustawa w art. 3 ust 5 definiuję pojęcie powierzchni użytkowej lokalu mieszkalnego stanowiąc, że należy przez nią rozumieć powierzchnię ws...