Odliczenie VAT z faktur sprzed rejestracji firmy

Ustawa o VAT nie pozbawia podatnika prawa do dokonania odliczenia podatku VAT od zakupów poczynionych w czasie, gdy nie widniał on w rejestrze podatników podatku od towarów i usług, o ile występują przesłanki, że zakupione towary i usługi będą wykorzystywane do bieżącej (lub przyszłej) działalności opodatkowanej (oraz spełniają inne warunki określone w przepisach ustawy). Niemniej, ustawodawca narzucił podatnikom, chcącym dokonać odliczenia podatku VAT od poczynionych nabyć, obowiązek rejestracji jako podatnika VAT czynnego.

Z wnioskiem o interpretację zwrócił się podatnik, który jako osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, ani nieświadcząca usług najmu, podpisał w czerwcu 2016 r. umowę zakupu nieruchomości tj. lokalu niemieszkalnego z firmą deweloperską. Podatnik stał się właścicielem lokalu 6 sierpnia 2020 r. (podpisanie aktu notarialnego), a obecnie zamierza go wynająć. Przyszłe usługi najmu planuje opodatkować na zasadach ryczałtu ewidencjonowanego wg odpowiednich stawek jako najem prywatny oraz dokonać rejestracji jako podatnik VAT czynny, w celu wystawiania faktur VAT za czynsz.

Przedmiotowy lokal niemieszkalny będzie wykorzystywany do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług w stawce 23%. Podatnik zamierza wynająć lokal niemieszkalny, spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, w której jest udziałowcem. Przy czym, działalność zawodowa podatnika nie jest związana z wynajmem nieruchomości, a środki uzyskiwane z tytułu czynszu będą stanowiły dodatkowe źródło przychodu.

Podatnik chciał wiedzieć czy może dokonać rejestracji jako podatnik VAT czynny oraz czy ma prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur VAT wystawionych i otrzymanych w okresach poprzedzających rejestrację (faktury zaliczkowe otrzymane od dewelopera). Jego zdaniem - tak.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zgodził się z podatnikiem. W wydanej interpretacji wyjaśnił:

Prawo podatnika do odliczenia podatku naliczonego przy zakupach towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania czynności opodatkowanych (art. 86 ust. 1 ustawy) kształtuje się w danym okresie rozliczeniowym. Zdarzeniem uprawniającym do obniżenia podatku należnego - co wprost wynika z art. 86 ust. 10 w związku z art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy - jest przy tym zazwyczaj otrzymanie faktury lub dokumentu celnego, a ewentualne późniejsze rozliczenie podatku jest konsekwencją już nabytego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego. Prawo do obniżenia podatku należnego powstaje u wszystkich podatników, o ile wykażą, że zakupy były związane z bieżącą lub przyszłą działalnością opodatkowaną, a warunek rejestracji jest niezbędny wyłącznie do skorzystania przez podatnika z prawa do obniżenia podatku należnego.

Przy czym, co również istotne, jak wynika z ww. art. 86 ust. 10 ustawy, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje za okres, w którym w odniesieniu do nabytych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy.

W myśl art. 19a ust. 1 ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 1a, 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty, z zastrzeżeniem ust. 5 pkt 4 (art. 19a ust. 8 ustawy).

Ponadto należy rozróżnić moment powstania prawa do odliczenia od momentu skorzystania z tego prawa. Jak już wskazano, jego realizacja następuje poprzez złożenie deklaracji podatkowej, wyrażającej wolę skorzystania przez podatnika z prawa do odliczenia i aby skutecznie zrealizować już powstałe uprawnienie, podatnik musi usunąć - najpóźniej przed skorzystaniem z tego prawa - wszelkie przesłanki negatywne, w tym brak rejestracji, który uniemożliwia identyfikowanie go jako podatnika.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że w wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie C-400/98 Trybunał stwierdził, że prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z dokonaniem inwestycji nie jest uzależnione od dokonania wcześniejszej rejestracji dla celów podatku VAT. Potwierdzeniem takiej tezy mogą być także wyroki TSUE w sprawach C-268/83 oraz C-110/94, gdzie TSUE wskazał, że powstanie prawa do odliczenia nie zależy od formalnego uznania statusu podatnika przez organy podatkowe. Nabywane jest ono automatycznie, z chwilą uzyskania statusu podatnika, którym się staje w momencie pierwszych inwestycji związanych z przyszłą działalnością gospodarczą.

Natomiast z orzeczenia TSUE w sprawie C-385/09 Nidera wynika, że prawo do odliczenia powstaje w momencie, w którym podatek ten stał się należny, a jego powstanie nie jest w żaden sposób uzależnione od formalnego uznania statusu podatnika przez organ skarbowy, ale od zaistnienia po stronie podatnika zamiaru, potwierdzonego obiektywnymi dowodami, prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów dotyczących VAT.

Należy stwierdzić, że ustawa o VAT nie pozbawia podatnika prawa do dokonania odliczenia podatku VAT od zakupów poczynionych w czasie, gdy nie widniał on w rejestrze podatników podatku od towarów i usług, o ile występują przesłanki, że zakupione towary i usługi będą wykorzystywane do bieżącej (lub przyszłej) działalności opodatkowanej (oraz spełniają inne warunki określone w przepisach ustawy). Niemniej, ustawodawca narzucił podatnikom, chcącym dokonać odliczenia podatku VAT od poczynionych nabyć, obowiązek rejestracji jako podatnika VAT czynnego.

Zatem, aby podatnik mógł skorzystać z ww. prawa do odliczenia, musi m.in. spełnić warunki formalne, aby dokonać tego odliczenia, tj. usunąć - najpóźniej przed skorzystaniem z tego prawa - wszelkie przesłanki negatywne, w tym brak rejestracji, który uniemożliwia identyfikowanie go jako podatnika.

W tym celu w analizowanej sprawie konieczne jest uprzednie dokonanie przez podatnika odpowiedniego zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R dla potrzeb podatku od towarów i usług wskazując okres rozliczeniowy, od którego podatnik jako podatnik VAT czynny będzie mógł rozliczać podatek od towarów i usług i składać deklaracje dla potrzeb tego podatku. Należy wskazać, że podatnik będzie mógł zrealizować powyższe poprzez złożenie zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R. Zatem okres rozliczeniowy, za który podatnik złoży pierwszą deklarację podatkową, powinien być wskazany w oparciu o datę faktycznego rozpoczęcia działalności gospodarczej (poniesienia pierwszych wydatków na potrzeby tej działalności). Następnie podatnik - po złożeniu zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R i zarejestrowaniu jako podatnika VAT czynnego przez właściwy urząd skarbowy - powinien złożyć zaległe deklaracje VAT-7 za kolejne okresy rozliczeniowe wykazując w tych deklaracjach podatek VAT naliczony wynikający z otrzymanych przed rejestracją faktur.

Zatem biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że w sytuacji gdy podatnik spełni warunki formalne tj. złoży zgłoszenie rejestracyjne VAT-R i zostanie zarejestrowany jako podatnik VAT czynny przez właściwy urząd skarbowy, będzie mógł skorzystać z odliczenia podatku naliczonego wynikającego z wystawionych na niego faktur dokumentujących wpłatę zaliczek na poczet nabycia lokalu niemieszkalnego. Przedmiotowy lokal będzie wykorzystywany do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług w stawce 23% poprzez wynajęcie go spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, w której podatnik jest udziałowcem.

Należy wskazać, że podatnikowi jako czynnemu zarejestrowanemu podatnikowi podatku VAT, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT naliczonego z faktur dokumentujących wpłatę zaliczek na poczet nabycia lokalu niemieszkalnego, ponieważ poniesione przez podatnika wydatki opisane w niniejszym wniosku będą opodatkowane podatkiem VAT, tzn. wynajem lokalu niemieszkalnego będzie podlegał opodatkowaniu stawką podatku VAT w wysokości 23%. Jednakże, prawo to będzie przysługiwało podatnika, pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych określonych w art. 88 ustawy o podatku od towarów i usług, w szczególności wskazanej w art. 88 ust. 4 ustawy.

Podsumowując, w sytuacji gdy podatnik złoży zgłoszenie rejestracyjne VAT-R ze wskazaniem okresu rozliczeniowego, za który złoży pierwszą deklarację podatkową a właściwy organ podatkowy dokona tej rejestracji, w odniesieniu do już wystawionych i otrzymanych faktur dokumentujących wpłatę zaliczek na poczet nabycia lokalu niemieszkalnego, podatnik będzie mógł odliczyć podatek naliczony w nich wykazany składając deklaracje VAT-7 za poszczególne okresy rozliczeniowe. Prawo to przysługuje podatnikowi pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych określonych w art. 88 ustawy, w tym m.in. w ust. 4 tego artykułu.

Interpretacja indywidualna z 22 października 2020 r., sygn. 0114-KDIP1-3.4012.517.2020.1.KP - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej - pełna treść interpretacji

Redakcja podatki.biz