Odliczenie wpłat na IKZE w rocznym PIT

Osoby, które w roku podatkowym dokonywały wpłat na IKZE (indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego) mogą odliczać poniesione przez siebie wydatki od uzyskanego dochodu.

Osoby fizyczne mają możliwość gromadzenia środków pieniężnych (inwestowania ich) w ramach indywidualnych kont zabezpieczenia emerytalnego (IKZE) od 1 stycznia 2012 r. Zasady dokonywania wpłat na IKZE regulują odrębne od ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych  przepisy,  tj.  ustawa  z dnia  20  kwietnia  2004  r.  o  indywidualnych  kontach  emerytalnych i indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego.

Kwota dokonywanych wpłat na IKZE i kwota odliczenia

Wpłaty na IKZE  dokonane  przez  podatnika  w  trakcie  roku  podatkowego  do  wysokości  określonej w przepisach o indywidualnych kontach emerytalnych i indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego podlegają odliczeniu od dochodu (przychodu). Jeżeli wysokość dochodu uzyskanego w danym roku podatkowym jest niższa od kwoty dokonanej wpłaty na IKZE, podatnik może dokonać odliczenia tylko do wysokości dochodu. Pozostała kwota nie podlega odliczeniu w latach następnych.

Reguły związane z ustalaniem wysokości maksymalnej rocznej wpłaty na IKZE i limit kwotowy wpłat na IKZE (dla   wszystkich   oszczędzających   w   jednakowej   wysokości)   określają   przepisy   ustawy   o indywidualnych kontach emerytalnych i indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego. Roczny limit wpłat na IKZE nie może przekroczyć kwoty odpowiadającej 1,2-krotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok. W 2015 r. limit ten wynosił 4.750,80 zł.

Osoby małoletnie limit tych wpłat mają dodatkowo ograniczony do wysokości uzyskanych w roku podatkowym dochodów z pracy wykonywanej na podstawie umowy o pracę.

Sposób odliczenia

Wpłaty na IKZE odliczane są od:

• dochodu – przez podatnika opodatkowanego według skali podatkowej lub 19% podatkiem liniowym,
• przychodu – przez podatnika opodatkowanego ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Odliczeń dokonuje się w zeznaniu podatkowym:

• w poz. 105 lub 106 deklaracji PIT-37 lub
• w poz. 159 lub 160 deklaracji PIT-36 lub
• w poz. 71 deklaracji PIT-28

a także w dołączonej do nich informacji PIT/O w poz. 29 lub 30; lub

• w poz. 26 deklaracji PIT-36 L, do której nie dołącza się PIT/O.

Podatnicy płacący zaliczki na podatek dochodowy w trakcie roku podatkowego nie mają możliwości uwzględnienia tej ulgi przy obliczaniu wysokości zaliczek.

Zakończenie oszczędzania

•  Wypłaty transferowe

Wypłata transferowa polega na:

• przeniesieniu środków zgromadzonych przez oszczędzającego na IKZE do innej instytucji finansowej prowadzącej IKZE,
• przeniesieniu środków zgromadzonych na IKZE z IKZE zmarłego na IKZE osoby uprawnionej,
• jednoczesnym odkupieniu jednostek uczestnictwa w jednym funduszu inwestycyjnym i nabyciu jednostek uczestnictwa w innym funduszu inwestycyjnym zarządzanym przez to samo towarzystwo za środki pieniężne uzyskane z odkupienia jednostek uczestnictwa (konwersja), pod warunkiem że jednostki odkupywane, jak i nabywane są rejestrowane na IKZE oszczędzającego.

Wypłaty transferowe środków zgromadzonych przez oszczędzającego między instytucjami prowadzącymi IKZE, wypłaty transferowe dokonane na IKZE osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego oraz wypłaty transferowe dokonane w postępowaniu likwidacyjnym lub upadłościowym na IKZE oszczędzającego zwolnione są z opodatkowania.

•  Zwrot środków

Poprzez zwrot środków rozumie się wycofanie całości środków zgromadzonych na IKZE, jeżeli nie zachodzą przesłanki wypłaty bądź wypłaty transferowej (tj. np. wycofanie środków z IKZE przez podatnika, który nie osiągnął wieku emerytalnego lub nie dochował wymaganego okresu oszczędzania na IKZE).
Zwrot środków zgromadzonych na IKZE następuje w razie wypowiedzenia umowy o prowadzenie IKZE przez którąkolwiek ze stron.

Na równi ze zwrotem, w tym także dla celów podatkowych, traktuje się pozostawienie środków zgromadzonych na IKZE na rachunku oszczędzającego, jeżeli umowa o prowadzenie IKZE wygasła, a nie zachodzą przesłanki do wypłaty lub wypłaty transferowej. Kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z IKZE stanowią przychód z innych źródeł, opodatkowany według skali podatkowej. Przychód z tytułu zwrotu z IKZE wykazuje się w zeznaniu rocznym PIT-36. W przypadku zwrotu środków zgromadzonych na IKZE przez oszczędzającego, podatnik nie ma prawa do dokonywania dalszych odliczeń od dochodu.

•  Wypłata środków

Poprzez wypłatę rozumie się wypłatę jednorazową albo wypłatę w ratach środków zgromadzonych na IKZE dokonywaną na rzecz:

• oszczędzającego po osiągnięciu przez niego 65 lat oraz pod warunkiem dokonywania wpłat na IKZE co najmniej w 5 latach kalendarzowych albo
• osób uprawnionych w przypadku śmierci oszczędzającego.

Środki zgromadzone przez oszczędzającego na IKZE mogą być, w zależności od wniosku oszczędzającego, wypłacone jednorazowo lub w ratach.

Od 15 stycznia 2014 r. kwoty wypłat z IKZE, w tym wypłat na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego podlegają opodatkowaniu 10% zryczałtowanym podatkiem dochodowym. Zryczałtowany podatek pobiera się bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania. Jeżeli środki zgromadzone na IKZE zostały wypłacone przed 15 stycznia 2014 r. stanowiły przychód z innych źródeł i podlegały opodatkowaniu według skali podatkowej. Jeżeli płatnik dokonał poboru 10% zryczałtowanego podatku, na podatniku nie ciążą żadne obowiązki tzn. nie wykazuje w zeznaniu podatkowym uzyskanych kwot.

 Informacje dodatkowe oraz wybrane przykłady

• Podatnik wpłacał w 2015 r. 250 zł miesięcznie na IKZE.  Roczna suma wpłat  wyniosła  więc  3000 zł. Dochód podatnika podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w 2015 r. wyniósł 60.000 zł. Dochód ten może pomniejszyć o całą kwotę dokonanych wpłat na IKZE w wysokości 3.000 zł, ponieważ nie przekroczyły one limitu dopuszczalnych wpłat w 2015 r., tj. kwoty 4.750,80 zł.

• Podatnik dokonał w 2012 r. transferu środków z indywidualnego konta emerytalnego (IKE) na IKZE w kwocie 26.000 zł i z tego tytułu odliczył za ten rok kwotę 2.000 zł; w 2013 r. odliczył kwotę 2.400 zł (do wysokości obowiązującego limitu), w 2014 r. odliczył 4.495,20 zł (do wysokości obowiązującego limitu). Zatem w zeznaniu za 2015 r. podatnik może odliczyć 4.750,80 zł.

• Podstawą rozliczenia ulgi związanej z wpłatami na IKZE stanowią dowody wpłat, tj. dokumenty stwierdzające poniesienie wydatku, wskazujące w szczególności dane identyfikujące podmiot dokonujący wpłaty, odbiorcę wpłaty, jej tytuł oraz kwotę. Dowód powinien również zawierać datę poniesienia wydatku, co pozwoli ustalić prawo do ulgi w danym roku. Natomiast, jeśli pracodawca pośredniczy  w przekazywaniu   środków   finansowych   podatnika   na   IKZE,   aby   skorzystać z przysługującego prawa do odliczenia w celach dowodowych powinien dysponować on umową  z pracodawcą, z której wynika zobowiązanie do potrącania z wynagrodzenia kwot wpłat na IKZE. Dodatkowo   podatnik   powinien  gromadzić   paski  płacowe   lub  inne   dokumenty,   z   których jednoznacznie musi wynikać kwota potrącenia oraz dysponować kopią przelewu dokonywanego przez pracodawcę na IKZE.

www.mf.gov.pl