Polski Ład i brak widocznej zmiany formy opodatkowania w CEIDG - MF odpowiada

1 stycznia 2022 r. wszedł w życie Polski Ład. Małe firmy zmieniły formę opodatkowania na ryczałt ewidencjonowany, bo ustawa preferencyjnie traktowała tę formę płatności podatku dochodowego i składki zdrowotnej. Dokonanie takiej zmiany wymagało zalogowania się do systemu CEIDG i zgłoszenia zmiany. Tak właśnie zrobili podatnicy. Po ponad roku, ci podatnicy zaczęli masowo otrzymywać wezwania z urzędów skarbowych o rozliczenie swojego podatku za 2022 r. wg skali podatkowej bądź podatku liniowego, bo w systemie CEIDG nie widać zmian formy opodatkowania.

Interpelacja nr 207 do ministra finansów w sprawie problemu w funkcjonowaniu systemu CEIDG, który może pogrążyć małe firmy

Szanowny Panie Ministrze,

1.01.2022 r. wszedł w życie Polski Ład. Tysiące małych firm zmieniły formę opodatkowania na ryczałt ewidencjonowany, bo ustawa preferencyjnie traktowała tę formę płatności podatku dochodowego i składki zdrowotnej. Dokonanie takiej zmiany wymagało zalogowania się do systemu CEIDG i zgłoszenia zmiany. Tak właśnie zrobiły tysiące małych podatników. Po ponad roku, a dokładnie w październiku br. ci mali podatnicy zaczęli masowo otrzymywać wezwania z urzędów skarbowych o rozliczenie swojego podatku za 2022 r. wg skali podatkowej bądź podatku liniowego, bo w systemie CEIDG nie widać zmian formy opodatkowania.

Jakie konsekwencje rodzi taki stan rzeczy, nie muszę specjalnie Pana Ministra uświadamiać. Wystarczy, że napiszę o składce zdrowotnej, która drastycznie wzrośnie. Wzrośnie bez winy tych podatników, gdyż oni dokonali prawidłowo zgłoszeń i mają wydruk z systemu CEIDG zgodnie z ustawowym terminem dokonania takiej zmiany. Co więcej, w systemie widoczny jest ślad po logowaniu się w dniu dokonania zmiany, ale zmiana nie została zarejestrowana. Urzędy skarbowe nie przyjmują ani wyjaśnień, ani wydruków z CEIDG z dokonaną zmianą, wzywają do korekty i dopłaty podatku za 2022 r.

Pytam zatem Pana Ministra:

Czy ten masowy problem jest Panu znany?

Jak ma Pan zamiar rozwiązać ten problem tysięcy małych firm?

Czy zasada zaufania do organów podatkowych, zawarta w Ordynacji podatkowej, nie obowiązuje już w naszym kraju?

Małe firmy szczególnie zostały obciążone poprzez ustawę nazywaną potocznie Polskim Ładem. Wiele z tych firm dziś stoi przed decyzją o zamknięciu swoich przedsiębiorstw przez błąd systemu informatycznego, który Pan nadzoruje. Podatnicy ci uczciwie płacą podatki i ta sytuacja jest dla nich kompletnie niezrozumiała. To jest nieakceptowalne. Proszę Pana Ministra o zajęcie się tym problemem w trybie pilnym.

Posłanka Katarzyna Kierzek-Koperska

6 grudnia 2023 r.

Odpowiedź na interpelację nr 207 w sprawie problemu w funkcjonowaniu systemu CEIDG, który może pogrążyć małe firmy

Szanowny Panie Marszałku,

odpowiadając na interpelację nr 207 z 11 grudnia 2023 r., Pani Katarzyny Kierzek-Koperskiej, Posłanki na Sejm Rzeczpospolitej Polskiej, w sprawie problemu w funkcjonowaniu systemu CEIDG, który może pogrążyć małe firmy, uprzejmie przedkładam Panu Marszałkowi wyjaśnienia będące odpowiedzią na następujące pytania:

• czy ten masowy problem jest Panu znany,
• jak ma Pan zamiar rozwiązać ten problem dla tysięcy małych firm,
• czy zasada zaufania do organów podatkowych, zawarta w Ordynacji Podatkowej nie obowiązuje już w naszym kraju?

Na wstępie należy zauważyć, że zgodnie z art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej [1] organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Zasada ta została powtórzona w art. 120 ustawy Ordynacja podatkowa [2], zgodnie z którym organy podatkowe działają na podstawie przepisów prawa. Zasady te wyraźnie nakazują organom podatkowym, aby każde swoje działanie opierały na konkretnym przepisie prawa, który z jednej strony nakazuje określone działania, a z drugiej określa granice poza które działania organów nie mogą wychodzić. Co prawda art. 162 Ordynacji podatkowej przyznaje organom podatkowym uprawnienie do przywracania terminów, lecz § 3 tego artykułu ogranicza stosowanie tej instytucji wyłącznie do terminów procesowych.

Terminy o których mowa w art. 9a ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych [3] oraz w art. 9 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych dochodów osiąganych przez osoby fizyczne [4], nie są jednak terminami procesowymi, lecz terminami materialnymi. Takie terminy nie podlegają przywróceniu¹. W polskim porządku prawnym nie istnieje żaden inny przepis, który uprawniałby organ podatkowy do przywrócenia tego typu terminów. Wyrażona w art. 121 Ordynacji podatkowej zasada zaufania do organów podatkowych, realizowana jest właśnie m.in. poprzez rozstrzyganie spraw w granicach obowiązującego prawa, w oparciu o obiektywne i jednolite kryteria oraz rozstrzyganiu ewentualnych wątpliwości na korzyść podatnika.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, podatnik może wybrać formę opodatkowania w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód w roku podatkowym albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu [5]. Wybór formy opodatkowania następuje poprzez złożenie odpowiedniego oświadczenia do właściwego naczelnika urzędu skarbowego.

Uchybienie powyższemu terminowi powoduje skutek prawny - wygaśnięcie uprawnienia do złożenia takiego oświadczenia.

W związku z powyższym, nawet stosując wyrażoną w art. 2a Ordynacji podatkowej, zasadę rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika, organy podatkowe nie mają prawnej możliwości przywrócenia takiego terminu. Tym niemniej w sytuacji gdy brak właściwego odnotowania skutków dokonanego przez podatnika zgłoszenia wynika z okoliczności istniejących po stronie administracji publicznej (np. ewentualne błędne działania systemu informatycznego lub organu podatkowego), zgłoszenie jest traktowane jako dokonane. Podczas weryfikacji tych okoliczności w pełni stosowana jest wspomniana powyżej zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika.

Zarówno ustawa PDOF [3] jak i ustawa o ryczałcie [6] dopuszczają możliwość złożenia oświadczenia o wyborze formy opodatkowania na podstawie przepisów ustawy o CEIDG [7].

Informacja o wyborze formy opodatkowania złożona za pośrednictwem CEIDG jest przekazywana następnie przez system Ministerstwa Rozwoju i Technologii (dalej: MRiT) do właściwego naczelnika urzędu skarbowego.

Podkreślić należy, że portale Biznes.gov.pl oraz CEIDG.gov.pl jak i sam system teleinformatyczny CEIDG nadzorowane są przez MRiT.

Z uwagi na powyższe okoliczności Ministerstwo Finansów pozostawało w kontakcie z MRiT, które poinformowało o przeanalizowaniu szczegółowo wielu przypadków i problemów w zakresie zgłoszenia zmiany formy opodatkowania przez CEIDG, zgłoszonych zarówno przez naczelników urzędów skarbowych oraz samych przedsiębiorców.

Z informacji przekazanej przez MRiT wynika, że nie wystąpiły błędy systemu, które obciążałyby przedsiębiorców. MRiT wskazało, że pomimo sprawnie działającego systemu CEIDG, oświadczenia o formie opłacania podatku dochodowego - albo nie zostały złożone (brak zaznaczenia pozycji 15 w przeanalizowanych wnioskach) albo brakowało wysłania wniosku przez przedsiębiorcę lub pełnomocnika przedsiębiorcy. Wnioski CEIDG były generowane prawidłowo, często zawierały podpis, ale brakowało ich ostatecznego wysłania do urzędu. Powyżej wskazane powody skutkowały brakiem wpływu dokumentów do naczelników urzędów skarbowych.

Ponadto, według MRiT w momentach największego obciążenia, a takie mają miejsce np. na przełomie każdego roku lub pod koniec miesiąca, mogą się zdarzyć sytuacje, że systemy działają wolniej - z uwagi na liczbę użytkowników korzystających z usług. Spowolnienia te jednak nie uniemożliwiały złożenia wniosku, czy też wysyłki potwierdzenia złożenia wniosku.

Jednocześnie informuję, że zdecydowałem o skierowaniu do Dyrektorów Izb Administracji Skarbowych w najbliższym czasie pisma, w którym wskażę, aby w przypadku uprawdopodobnienia przez podatnika, że dokonał złożenia oświadczenia o wyborze formy opodatkowania - organy podatkowe rozstrzygały takie sprawy na korzyść podatnika w myśl art. 2a Ordynacji podatkowej.

Podstawa Prawna

[1] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. Nr 78, poz. 483, z późn. zm.

[2] Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. ordynacja podatkowa, Dz. U. z 2023 r. poz. 2383, zwana dalej „ordynacją podatkową”.

[3] Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm., zwana dalej „ustawą PDOF”.

[4] Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, Dz. U. z 2022 r. poz. 2540, z późn. zm., zwana dalej „ustawą o ryczałcie”.

[5] Art. 9a ust. 2 ustawy PDOF oraz art. 9 ust. 1 ustawy o ryczałcie.

[6] Odpowiednio art. 9a ust. 2c ustawy PDOF oraz art. 9 ust. 1c ustawy o ryczałcie.

[7] Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy, Dz. U. z 2022 r. poz. 541, zwana „ustawą o CEIDG”.

Sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów
Marcin Łoboda

Warszawa, 29 grudnia 2023 r.

¹ Na ten temat wypowiadały się również sądy administracyjne - m.in. Wyrok WSA w Gliwicach z 19 września 2023 r., sygn. akt. I SA/Gl 230/23 oraz Wyrok WSA w Szczecinie z 6 grudnia 2023 r., sygn. akt. I SA/Sz 379/23.

źródło: sejm.gov.pl