Przekazanie całego majątku firmy małżonkowi nie jest opodatkowane VAT

Nieodpłatne przekazanie całego majątku przedsiębiorstwa stanowi transakcję, o której mowa w art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz na tej podstawie będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług - tak uznał Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej.

We wniosku o interpretację przedsiębiorczyni wyjaśniła, że od 2014 r. prowadzi działalność gospodarczą, której głównym przedmiotem jest handel samochodami używanymi (samochody ciężarowe, samochody specjalne, przyczepy ciężarowe, naczepy ciężarowe, maszyny specjalistyczne). Działalność gospodarczą rozpoczęła po zawarciu związku małżeńskiego, prowadzi ją osobiście, wykorzystując w tym celu nieruchomość gruntową, będącą własnością syna, którą użytkuje na podstawie umowy dzierżawy. Stroną umowy dzierżawy jest również mąż. Małżonkowie są uprawnieni do użytkowania nieruchomości i pobierania z niej pożytków bezczynszowo, oraz do ponoszenia kosztów związanych z utrzymaniem nieruchomości w stanie niepogorszonym oraz do ponoszenia kosztów innych wskazanych w umowie należności. Umowa dzierżawy została zawarta w 2017 r. na okres 10 lat. Na nieruchomości znajduje się m.in. budynek, w którym przedsiębiorczyni prowadzi swoje biuro, oraz plac przeznaczony na potrzeby działalności gospodarczej. Nie zatrudnia pracowników.

Przedsiębiorczyni wskazała, że rozważa zakończenie prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i przed zakończeniem planuje przekazać nieodpłatnie składniki związane z prowadzoną przez siebie działalnością na rzecz męża, który przed tym przekazaniem rozpocznie prowadzenie własnej działalności gospodarczej w tym samym zakresie co przedsiębiorczyni. W związku z tym przekaże nieodpłatnie do działalności męża wszystkie składniki majątkowe znajdujące się w tej działalności, w szczególności środek trwały w postaci ciągnika rolniczego oraz towary handlowe znajdujące się na stanie przed zakończeniem działalności (samochody ciężarowe, samochody specjalne, przyczepy ciężarowe, naczepy ciężarowe, maszyny specjalistyczne), jak również inne przedmioty służące prowadzonej działalności. Ponadto, o ile będzie to technicznie możliwe dokona cesji na rzecz męża, firmowych rachunków bankowych, a gdyby takiej możliwości nie było - dokona ich zamknięcia. Oprócz tego dokona cesji praw i obowiązków z umowy do używanego w prowadzonej działalności systemu X, jak również przekaże mężowi bazę swoich kontaktów biznesowych. Ponadto przekaże również księgi i posiadaną przez siebie dokumentację dotyczącą działalności.

Przedsiębiorczyni chciała wiedzieć, czy nieodpłatne przekazanie całości składników związanych z działalnością gospodarczą do działalności męża będzie stanowić zbycie przedsiębiorstwa, niepodlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w wydanej interpretacji stwierdził:

Ustawodawca na mocy art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług wyłączył od opodatkowania podatkiem od towarów i usług zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Zaznaczyć należy, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „przedsiębiorstwa”. Zatem dla potrzeb przepisów ustaw podatkowych należy posłużyć się definicją sformułowaną w ustawie z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, zgodnie z którym przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5. koncesje, licencje i zezwolenia;
6. patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8. tajemnice przedsiębiorstwa;
9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Sformułowanie zawarte w zacytowanym art. 55¹ Kodeksu cywilnego „obejmuje ono w szczególności”, pozwala uznać, że definicja wymienia tylko przykładowe elementy przedsiębiorstwa. W rezultacie przedsiębiorstwo może obejmować także inne, niewymienione w tym przepisie składniki, jak również może składać się z niektórych tylko elementów wyliczenia zawartego w art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

Kluczowym dla uznania, że przedmiot transakcji stanowi przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego (a co za tym idzie, ustawy o VAT) jest więc to, że stanowi on „zespół” składników materialnych i niematerialnych o cechach „zorganizowania” oraz „przeznaczenia doprowadzenia działalności gospodarczej”.

Potwierdza to art. 55² Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Przedsiębiorstwo jest nie tylko sumą składników materialnych i niematerialnych, lecz ich zorganizowanym zespołem, tzn. składniki te powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie tylko o zbiorze pewnych elementów.

Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27 marca 2008 r., sygn. akt II FSK 1896/11:

„Czynnikiem konstytuującym przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym jest występowanie elementu organizacji oraz funkcjonalnego powiązania różnorodnych jego składników, umożliwiających traktowanie przedsiębiorstwa jako pewnej całości”.

Przy ocenie, czy składniki majątku powinny być uznane za przedsiębiorstwo, o którym mowa w art. 6 pkt 1 ustawy, czy zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy uwzględnić ponadto należy następujące okoliczności:

1. zamiar kontynuowania przez nabywcę działalności prowadzonej dotychczas przez zbywcę przy pomocy składników majątkowych będących przedmiotem transakcji oraz
2. faktyczną możliwość kontynuowania tej działalności w oparciu o składniki będące przedmiotem transakcji.

Wskazanej oceny należy dokonać na moment przeprowadzenia transakcji.

O tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności. Aby zatem ocenić czy w danej, konkretnej sytuacji mamy do czynienia ze zbyciem przedsiębiorstwa, należy dokładnie przeanalizować zarówno to jakie składniki majątku będą przedmiotem transakcji, ale także czy istniejące między nimi funkcjonalne zależności pozwolą na kontynuowanie działalności zbywanego przedsiębiorstwa.

Analiza okoliczności przedstawionych we wniosku prowadzi do stwierdzenia, że nastąpi przekazanie wszystkich składników majątku przedsiębiorstwa zarówno materialnych jak i niematerialnych związanych z działalnością przedsiębiorczyni.

Jak bowiem wskazała przedsiębiorczyni, nieodpłatnie przekazując całość ww. składników na rzecz męża, związanych z prowadzoną działalnością, pozbywa się całego przedsiębiorstwa, a jej mąż będzie kontynuował prowadzenie działalności gospodarczej w tym samym zakresie w jakim działalność była prowadzona przez przedsiębiorczyni, bez angażowania dodatkowego majątku. Mąż będzie wykorzystywał ten sam budynek biurowy, oraz teren, który przedsiębiorczyni wraz z nim ma prawo użytkować na podstawie umowy dzierżawy. Ponadto rozważa zakończenie prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że w rozpatrywanym przypadku zostaną spełnione wszystkie wskazane powyżej przesłanki do uznania przedmiotu transakcji za przedsiębiorstwo, o którym mowa w art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Tym samym, nieodpłatne przekazanie całego majątku przedsiębiorstwa stanowi transakcję, o której mowa w art. 6 pkt 1 ustawy oraz na tej podstawie będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Interpretacja indywidualna z 8 kwietnia 2024 r., sygn. 0114-KDIP1-1.4012.63.2024.2.MKA - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej - pełna treść interpretacji

Redakcja podatki.biz