Pułapki przy działalności nierejestrowej

Od 1 lipca 2023 r. limit przychodów dla działalności nierejestrowej wynosi 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w chwili ustalenia limitu. A to oznacza, że wzrósł obecnie do kwoty 2700 zł brutto miesięcznie. Działalność nierejestrowa staje się w ten sposób coraz bardziej atrakcyjna, szczególnie dla osób, które chcą uzyskiwać dodatkowe przychody – poza np. dochodami z pracy czy z działalności świadczonej osobiśce.

W porównaniu z działalnością gospodarczą w niewielkim rozmiarze działalność nierejestrowa jest bezkonkurencyjna. Prowadzący ją nie płaci składek na ZUS i ubezpieczenie zdrowotne (z pewnym zastrzeżeniem, o którym za chwilę), nie musi rejestrować się w CEiDG, nie musi opłacać miesięcznych zaliczek i jako przychody traktuje wyłącznie kwoty otrzymane lub postawione do dyspozycji. Nie wchodzi też w żadne bliższe relacje z aparatem skarbowym.

Jednak decydując się na działalność nierejestrową musisz pamiętać o kilku istotnych przepisach.

Składka ZUS i zdrowotna – zwolnienie nie zawsze obowiązuje

Po pierwsze – zwolnienie ze składek ZUS i na ubezpieczenie zdrowotne nie jest bezwarunkowe. Wykonując działalność nierejestrową jako świadczący usługę na podstawie umowy uznawanej przez ZUS za umowę zlecenia lub o podobnym charakterze zostajesz objęty obowiązkiem ubezpieczeniowym – jego realizacja odbywa się jednak za pośrednictwem płatnika, czyli podmiotu, dla którego świadczysz usługę.

Zwolnieni są jednak zawsze uczniowie i studenci do ukończenia 26 roku życia.

Jeśli wykonujesz umowę o dzieło (nie na rzecz swojego pracodawcy), również korzystasz ze zwolnienia, podobnie, kiedy w ramach działalności nierejestrowej zajmujesz się handlem, drobną wytwórczością czy rzemiosłem

W przypadku objęcia obowiązkiem ubezpieczenia obowiązują wszystkie reguły dotyczące zbiegu tytułów do ubezpieczeń społecznych – nie musisz ich koniecznie znać wykonując działalność nierejestrową - ważne, żeby znał je płatnik składek.

Warto też wiedzieć, że można odrębnie uzyskiwać przychody z dwóch różnych źródeł – z działalności świadczonej osobiście i z działalności nierejestrowej – przychody z tej pierwszej nie wpływają na limit przychodów działalności nierejestrowej.

Zapraszamy na e-kurs

Twórcy i freelancerzy - działalność nie tylko gospodarcza

I tu dochodzimy do kolejnej kwestii.

Ewidencjonowanie przychodów

Mimo, że działalność nierejestrowa jest czasem nazywana działalnością nieewidencjonowaną, to jednak istnieje bezwzględny obowiązek prowadzenia jednej ewidencji – to uproszczona ewidencja sprzedaży VAT, której rola sprowadza się do bieżącej kontroli limitu zwolnienia z podatku VAT.

Prowadząc działalność nierejestrową wypełniasz definicję podatnika VAT – ale „z automatu” korzystasz ze zwolnienia ze względu na wysokość przychodów. Nie przekraczając limitu przychodów z działalności nierejestrowej raczej nie utracisz tego zwolnienia (ale też z pewnym zastrzeżeniem – o którym za chwilę).

Ustawa o VAT nakazuje jednak podatnikom zwolnionym prowadzić ewidencję – może być elektronicznie, może być w zwykłym zeszycie. Wpisy powinny być dokonywane za każdy dzień, nie później niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym.

Ewidencja nie ma wzoru urzędowego, jej zawartość powinna jednak umożliwić ustalenia wartości przychodu w danym momencie - czyli trzeba odnotować co najmniej daty, kwoty i określić rodzaj przychodu.

Ewidencja pomoże Ci również kontrolować wartość przychodu dla celów limitu z działalności nierejestrowej – i – jeśli wyodrębnisz w niej sprzedaż dokonywaną na rzecz osób fizycznych – dla celów zwolnienia z obowiązku rejestrowania sprzedaży w kasie rejestrującej.

Kasa fiskalna, zwolnienie z VAT – uwaga na niektóre rodzaje sprzedaży

Ustawa o VAT nakazuje sprzedaż dokonywaną na rzecz osób fizycznych rejestrować w kasie fiskalnej. Obowiązuje jednak zwolnienie – do kwoty 20 000 zł przychodów z takiej sprzedaży (sprzedaż dla przedsiębiorców nie obciąża tego limitu). Jeśli rozpoczniesz działalność w trakcie roku, limit zwolnienia ustala się proporcjonalnie – podobnie, jak w przypadku zwolnienia z VAT.

Zwolnienie nie jest jednak bezwarunkowe. Zarówno zwolnienie z podatku VAT jak i z obowiązku stosowania kasy fiskalnej traci się natychmiast po wykonaniu wymienionych w ustawie i rozporządzeniu transakcji.

O warunkach korzystania ze zwolnienia z VAT i możliwości jego utraty przeczytasz w tym artykule, a o zwolnieniu ze stosowania kas fiskalnych i możliwości jego utraty przeczytasz tutaj.

Uważaj, żeby nie zostać przedsiębiorcą mimo woli

Przekroczenie limitu miesięcznego sprzedaży nierejestrowej powoduje automatyczne zakwalifikowanie Twojej aktywności jako działalności gospodarczej. Nie ma tu znaczenia Twoja wola ani to, czy tę działalność zarejestrujesz (zgodnie z przepisem masz na to 7 dni od momentu przekroczenia limitu).  Jeśli przegapisz ten fakt i dalej będziesz prowadzić i rozliczać przychody jak dotychczas, będą kłopoty. 

Aby tego uniknąć kontroluj płatności na swoją rzecz. Pamiętaj, że do limitu liczą się przychody faktycznie otrzymane. Jeśli zatem balansujesz na granicy limitu, zwróć się do kontrahenta z nietypową prośbą - o opóźnienie płatności tak, aby wpłata obciążyła już kolejny miesięczny limit.

Redakcja podatki.biz

Zapraszamy na e-kurs

Twórcy i freelancerzy - działalność nie tylko gospodarcza